Công ty mẹ Gojek ngày càng lỗ nặng, được khuyên rút khỏi Việt Nam

Theo Nikkei Asia, nền tảng thương mại điện tử và siêu ứng dụng GoTo - công ty mẹ của Gojek - đã chứng kiến mức lỗ ròng tăng hơn 50% vào năm 2022. CEO Andre Soelistyo gọi đây là giai đoạn "đầy thách thức" và "bước ngoặt quan trọng" đối với công ty.

Chìm sâu vào thua lỗ

"2022 là năm đã khiến suy nghĩ của chúng tôi thay đổi đồng thời cho thấy cách doanh nghiệp cần vận hành", Soelistyo cho biết tại buổi công bố kết quả kinh doanh vào tháng trước.

Năm ngoái, gã khổng lồ đến từ Indonesia đã ghi nhận khoản lỗ ròng tăng 56% so với năm 2021 lên 40.400 nghìn tỷ rupiah (khoảng 2,7 tỷ USD). Con số này hiện cao hơn gấp 3 lần so với doanh thu dù hãng đã nỗ lực tăng doanh thu lên gấp đôi, ở mức 11.300 tỷ rupiah (tương đương 750 triệu USD).

Tệ hơn nữa, trong khi GoTo lại chìm sâu hơn vào thua lỗ thì các công ty cùng ngành trong lĩnh vực công nghệ ở Đông Nam Á như Bukalapak của Indonesia, Grab và Sea của Singapore lại đang hoạt động tốt nhờ lợi nhuận.

Có lẽ vì vậy mà các nhà đầu tư đang trở nên cảnh giác với GoTo. Tháng 5/2021, việc sáp nhập công ty gọi xe và giao đồ ăn Gojek và nền tảng thương mại điện tử Tokopedia đã tạo ra GoTo. Vụ sáp nhập này lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp của Indonesia. Cả hai công ty đều là những kỳ lân nổi tiếng, được định giá hơn 1 tỷ USD.

Tuy nhiên, kể từ khi niêm yết trên sàn chứng khoán Indonesia (IDX) vào tháng 4 năm ngoái, cổ phiếu của GoTo đã sụt giảm. Trong phiên giao dịch ngày 6/4 vừa qua, cổ phiếu công ty giảm 6%, đóng cửa ở mức 101 rupiah/đơn vị, thấp hơn 2/3 so với mức giá 338 rupiah khi IPO. Giá trị vốn hóa thị trường của GoTo hiện ở mức 119.600 tỷ rupiah (gần 8 tỷ USD), lớn thứ 14 trên IDX.

Sai thời điểm

CEO của công ty nghiên cứu Segara nhận định: "Tôi cho rằng thách thức lớn nhất của GoTo là không gặp thời. Công ty IPO vào thời điểm thị trường đang quay lưng lại với lĩnh vực này và nhà đầu tư chỉ quan tâm đến lợi nhuận thay vì tăng trưởng thần tốc".

Bất chấp khoản lỗ ngày càng tăng, CEO GoTo vẫn nhận thấy dấu hiệu tích cực. Ông chỉ ra rằng công ty đã đạt được tiến bộ đáng kể trên con đường tăng tốc hướng tới lợi nhuận, EBITDA (thu nhập trước lãi vay, thuế và khấu hao) đã được cải thiện trong 4 quý liên tiếp tính đến cuối năm ngoái.

Ngoài ra, công ty cũng đạt được kết quả khả quan trong việc cắt giảm chi phí. 34% ngân sách cho ưu đãi và marketing sản phẩm đã được giảm xuống còn 2,8 nghìn tỷ Rupiah trong quý IV/2022 so với cùng kỳ năm 2021.

Nhưng các nhà phân tích tin rằng việc này sẽ không có ích nếu công ty không tăng tính cạnh tranh và kiếm ra được nhiều tiền hơn. Jianggan Li - CEO của công ty tư vấn Momentum Works, cho biết: "GoTo tuyên bố sẽ có lãi nhưng lại đang phải đối mặt với môi trường cạnh tranh và thiếu vốn. Thách thức thực sự là họ đang cạnh tranh trên nhiều mặt trận với các đối thủ lớn hơn trong khu vực - những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính tốt".

Về phần mình, GoTo cho rằng khoản lỗ nặng đến từ một số nguyên nhân chính, bao gồm 11 nghìn tỷ Rupiah chi phí sáp nhập Gojek và Tokopedia. Bên cạnh đó, việc phải chi các khoản bồi thường liên quan đến cổ phiếu khi sáp nhập cũng là một yếu tố khác.

Nhà kinh tế Josua Pardede cho biết: "Chúng tôi nghĩ rằng một trong những phần lớn nhất của chi phí sau sáp nhập là tiền lương của nhân viên và chi phí sa thải nhân viên vào năm 2022".

Nên rút khỏi Việt Nam?

Theo Nikkei Asia, GoTo không đơn độc khi phải đối mặt với lợi nhuận và thách thức. Dù vậy, nếu so sánh, các công ty công nghệ khác trong khu vực dường như đang bỏ khá xa GoTo lại phía sau.

Tháng trước, Sea báo cáo lợi nhuận hàng quý đầu tiên kể từ khi IPO 5 năm trước khi các nỗ lực tái cơ cấu bao gồm cắt giảm hàng nghìn nhân sự và điều chỉnh mức lương của họ được đền đáp.

Trong khi đó, Bukalapak cũng đã ghi nhận lợi nhuận lần đầu tiên vào năm ngoái. Còn Grab hiện dự kiến sẽ hòa vốn vào quý IV/2023 sau khi thu hẹp khoản lỗ hàng năm xuống còn 1,74 tỷ USD vào năm 2022, cải thiện 51% so với một năm trước đó.

GoTo cũng đang tăng cường cắt giảm nhân sự. Tháng trước, công ty thông báo sa thải thêm 600 người sau khi sa thải 1.300 người - tương đương 12% lực lượng lao động vào tháng 11/2022.

Các nhà phân tích hoan nghênh điều đó, nhưng nói rằng đó chỉ là một phần của giải pháp. Jianggan Li chia sẻ: "Chỉ cắt giảm việc làm sẽ không đủ. GoTo cần tăng tốc hơn nữa. Họ cần cắt giảm các hoạt động không cốt lõi và thoái vốn khỏi các thị trường như Việt Nam - nơi việc tiếp tục kinh doanh là không khả thi trong ngắn hoặc trung hạn. Để đạt được lợi nhuận ròng, họ sẽ cần nhiều biện pháp quyết liệt hơn để siết chặt hiệu quả và tiết kiệm chi phí trong mọi lĩnh vực hoạt động".