Bầu Đức và dấu hỏi về hàng trăm tỷ đồng lợi nhuận có thể “bốc hơi”

Công ty cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico - mã chứng khoán HNG) vừa có văn bản giải trình ý kiến ngoại trừ cũng như vấn đề cần nhấn mạnh của kiểm toán viên tại báo cáo tài chính hợp nhất soát xét bán niên 2019.

Đáng chú ý là tại văn bản này, Ban Giám đốc HAGL Agrico đã nêu quan điểm rằng, quy định về quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết còn nhiều điểm bất hợp lý, khó khăn trong việc áp dụng thực tiễn.

Cụ thể, khi soát xét báo cáo tài chính bán niên năm 2019 của HAGL Agrico, kiểm toán viên của Ernst & Young (một trong “big four” công ty kiểm toán) đã đưa ra ý kiến ngoại trừ liên quan đến việc ghi nhận một khoản thu nhập khác của HAGL Agrico từ việc hoàn nhập chi phí dự phòng liên quan đến thuế thu nhập doanh nghiệp đã được trích lập vào báo cáo tài chính hợp nhất của các năm trước lũy kế đến 31/12/2018 với số tiền hơn 192 tỷ đồng.

Khoản này liên quan đến Nghị định 20/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết.

Đồng thời, trong kỳ kế toán 6 tháng đầu 2019, Ban Giám đốc HAGL Agrico cũng quyết định không ghi nhận thêm chi phí dự phòng liên quan đến chi phí thuế ước tính với số tiền gần 60 tỷ đồng, nếu áp dụng theo Nghị định 20. Nếu công ty ước tính chi phí thuế này, lỗ trước thuế sẽ tăng 192 tỷ đồng tại này 30/6.

Về ý kiến này của kiểm toán viên, Ban Giám đốc HAGL Agrico cho rằng, quy định tại khoản 3, điều 8 của Nghị định 20 còn nhiều điểm bất hợp lý, có nhiều cách hiểu khác nhau gây khó khăn trong việc áp dụng vào thực tiễn và chưa đúng bản chất của nghị định là “chống chuyển giá”.

Ban Giám đốc công ty cho biết vẫn đang trao đổi và kiến nghị Kiểm toán Nhà nước, Tổng Cục Thuế, Bộ Tài chính và Văn phòng Chính phủ xem xét việc điều chỉnh hoặc thay đổi Nghị định 20.

Được biết, theo quy định tại Khoản 3, Điều 8 của Nghị định 20, tổng chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ của người nộp thuế được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh cộng với chi phí lãi vay, chi phí khấu hao trong kỳ của người nộp thuế.

Quy định này không áp dụng với người nộp thuế là đối tượng áp dụng của Luật các tổ chức tín dụng và Luật kinh doanh bảo hiểm.

Ngoài các nội dung nói trên, tại báo cáo tài chính hợp nhất soát xét bán niên 2019, kiểm toán viên cũng nhấn mạnh đến việc nhóm công ty đã vi phạm một số điều khoản trong hợp đồng vay và trái phiếu.

Theo lãnh đạo HAGL Agrico, công ty này đang tiến hành làm việc với các ngân hàng về việc điều chỉnh các điều khoản bị vi phạm của các hợp đồng vay. Đồng thời, dựa vào nguồn tiền từ việc chuyển nhượng phần vốn góp vào các công ty con, HAGL Agrico sẽ chủ động trả bớt nợ vay và phân bổ lại tài sản đảm bảo cho các khoản vay.

Hiện tại, mặc dù Hoàng Anh Gia Lai đã thoái vốn khỏi HAGL Agrico xuống dưới mức 50% nhưng vẫn đang chi phối doanh nghiệp này. Ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) vẫn là Chủ tịch Hội đồng quản trị của cả hai doanh nghiệp nói trên.

Tương tự với HAGL Agrico, đơn vị kiểm toán cũng cho rằng, nếu Hoàng Anh Gia Lai thực hiện việc ước tính và ghi nhận chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp theo hướng dẫn của Nghị định 20 cho kỳ kết toán 6 tháng kết thúc ngày 30/6/2019 thì chỉ tiêu “lỗ trước thuế” và “lỗ sau thuế” sẽ tăng lần lượt 335,5 tỷ đồng và 490,6 tỷ đồng. Đồng thời, chỉ tiêu “lỗ luỹ kế” và chỉ tiêu “thuế và các khoản phải nộp Nhà nước” tại ngày 30/6/2019 sẽ tăng cùng với số tiền là 490,6 tỷ đồng.

Trên thị trường chứng khoán phiên cuối tháng 8 (30/8/2019), cổ phiếu HNG giảm phiên thứ hai, mất 1,73% còn 17.000 đồng/cổ phiếu.

Mai Chi