Trường ĐH Tôn Đức Thắng phản bác thông tin dừng việc tự phong GS,PGS

Không có lý do gì để “dừng”

Trả lời PV báo Dân trí, ông Lê Vinh Danh, Hiệu trưởng trường ĐH Tôn Đức Thắng cho biết: “ tôi chưa hề dùng chữ "dừng thực hiện". Trong một lần trao đổi với Cục nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, tôi trả lời: Qui định này vừa ban hành, nội dung và qui trình thì đã đủ, nhưng biểu mẫu chưa làm xong, thì Báo Pháp Luật TP.HCM đã biết và đưa lên, thế là cả xã hội quan tâm đến. Chứ thực ra chúng tôi "chưa thực hiện". Tôi không hiểu từ đâu có thông tin là Đại học Tôn Đức Thắng dừng lại việc này? Tại sao "dừng"? Việc bổ nhiệm chức vụ chuyên môn cho chuyên gia, Nhà khoa học của Trường (theo qui trình và tiêu chuẩn phù hợp) đã được Chính phủ cho phép thí điểm tại Khoản 2.b, Mục II, Điều 1 của Quyết định 158, ngày 29/01/2015. Chúng tôi làm việc có cơ sở pháp lý của mình. Không có lý do gì để "dừng".

Thứ hai, làm gì có chuyện hiểu nhầm quyết định của Chính phủ. Chính phủ có qui định về tiêu chuẩn xét phong học hàm PGS, GS. Nhưng chúng tôi được thí điểm tự chủ toàn diện, trong đó có thí điểm việc bổ nhiệm nhân sự là chuyên gia, nhà khoa học vào các chức danh nghề nghiệp tại Trường; vì thế, chúng tôi có quyền thí điểm xây dựng hệ thống tiêu chuẩn riêng, phù hợp với yêu cầu của Nhà trường để xét và bổ nhiệm. Bảo chúng tôi "hiểu nhầm quyết định của Chính phủ nên soạn thảo văn bản chưa chuẩn, chưa chặt chẽ (trong việc qui định tiêu chuẩn xét)" là rất chủ quan.

Theo ông Danh, “điều đáng nói hơn đó là Bộ tiêu chuẩn để xét xem ứng viên có đáp ứng đủ tiêu chuẩn để bổ nhiệm vào các chức danh nghề nghiệp hay không của chúng tôi hiện nay cao hơn tiêu chuẩn xét học hàm có cùng tên của Hội đồng CDGSNN về chất và về lượng. Nhất là có đầy đủ: có tiêu chuẩn cứng, tiêu chuẩn mềm; tham khảo kỹ từ nước ngoài và có các giáo sư nước ngoài cố vấn trong quá trình xây dựng chuẩn. Đồng thời, chúng tôi nghiên cứu cẩn thận, có Hội đồng khoa học và đào tạo thông qua chứ không phải bê nguyên xi của nước ngoài về”.

Thứ  ba, trường chúng tôi không "phong". Việc "phong hàm" hãy để cho Hội đồng nào đó làm. Chúng tôi xét nhà giáo đang công tác tại Trường và có nhu cầu so với Bộ tiêu chuẩn của chúng tôi xem đủ điều kiện không? Có vi phạm pháp luật không? Có vi phạm đạo đức nhà giáo không? Nếu Nhà giáo đạt chuẩn và không có bất kỳ vi phạm gì, chúng tôi bổ nhiệm họ vào chức vụ tương ứng với tiêu chuẩn mà họ có (Trợ lý giáo sư, Giáo sư cộng tác, Giáo sư; hoặc Trợ lý giáo sư nghiên cứu, Giáo sư cộng tác nghiên cứu, Giáo sư nghiên cứu và Giáo sư nghiên cứu xuất sắc); rồi cung ứng đủ điều kiện làm việc (hỗ trợ xe, nhà, phòng làm việc riêng, lab, chuyên viên hỗ trợ, chế độ đi nước ngoài hợp tác nghiên cứu...), trả thu nhập thỏa đáng cũng như mô tả yêu cầu nhiệm vụ mà họ phải thực hiện.

Khi họ hết làm việc hoặc họ vi phạm qui định, chúng tôi bãi miễn. Họ cũng có thể tự xin từ nhiệm nếu sau một thời gian tự nhận thấy là mình không thể đáp ứng nổi nhiệm vụ. Như vậy, Trợ lý GS, PGS, GS tại Trường Tôn Đức Thắng là chức vụ chuyên môn, nghề nghiệp; không là học hàm suốt đời.

Không có cơ sở để lẫn lộn GS,PGS của Nhà nước với GS,PGS của Trường

Sự việc trường ĐH Tôn Đức Thắng đang gây tranh cãi trong dư luận? ông Danh cho rằng dư luận đang tranh cãi xảy ra ở 2 điểm: thứ 1, Trường ĐH Tôn Đức Thắng có đủ nhân lực đẳng cấp để thực hiện việc xét này khách quan, công bằng; thứ 2, PGS, GS hiện nay là từ dùng độc quyền của Hội đồng CDGSNN, sao trường không dùng từ khác, lại dùng từ này để lẫn lộn PGS, GS của Nhà nước với PGS, GS của Trường.

Phía trường có ý kiến rằng, thứ nhất, trường có qui trình peer review-bình duyệt, chứ không phải nội bộ tự xét và bổ nhiệm. Căn cứ Bộ tiêu chuẩn, trường mời những chuyên gia hàng đầu trong ngành ở nước ngoài (và trong một số trường hợp: ở trong nước) thẩm định. Trên cơ sở tôn trọng ý kiến thẩm định của chuyên gia và Hội đồng xét chỉ mời ứng viên và Chuyên gia thẩm định lên tranh luận trước Hội đồng khi và chỉ khi có những vấn đề còn phân vân; ngoài ra, Hội đồng tôn trọng kết luận của chuyên gia thẩm định. Không có chuyện bỏ phiếu kín để quyết định; mọi việc đều phải công khai.

Ông Danh cho hay, năm 2007, khi Bộ GD-ĐT quyết định cho phép các trường đăng ký và trường nào đủ điều kiện, thì tổ chức đào tạo tiến sĩ; lúc đó cũng có những núi lo ngại giống hôm nay, rằng: quá nhiều trường không đủ điều kiện, và như thế xã hội sẽ loạn tiến sĩ…. Nhưng sau 8 năm, mọi việc vẫn ổn. Dĩ nhiên có trường đào tạo tiến sĩ chất lượng khá tốt, có trường trung bình và có trường thực sự chất lượng vẫn còn thấp. Nhưng xã hội đều biết và tự có sự lựa chọn. Đó là một chính sách thông minh. Vậy mà Bộ còn cho thí điểm và hệ thống đại học đã chứng minh là làm được; là không có loạn tiến sĩ. Thế tại sao hôm nay không ai nhớ và rút kinh nghiệm từ chính sách nói trên vào năm 2007?”

Còn điểm thứ hai, chỉ có suy nghĩ cực đoan và duy ý chí mới cho rằng những từ ngữ như GS, PGS thuộc độc quyền dùng của của một cơ quan nào đó. Trước đây GS chỉ những người đi dạy và chúng ta có cả GS trung học, GS đại học; ông GS đại học chẳng buồn gì khi bạn mình ở cấp dạy thấp hơn mình vẫn được gọi là GS bởi ông hiểu mỗi người có mỗi việc; và tên gọi trên dùng để chỉ chung nghề nghiệp của họ (giống như Luật sư, Trạng sư, Kiến trúc sư hay Bác sĩ chuyên khoa...). Chỉ có từ năm 2008, khi Nhà nước giao quyền cho HĐCDGSNN việc công nhận trong toàn quốc mới xuất hiện tâm lý này.

Nếu chúng ta cho rằng những từ đó là độc quyền của HĐCDGSNN, thì khi các đại học nước ngoài mở và hoạt động tại Việt Nam, họ xét và công nhận GS, PGS cho họ, họ cũng phải dùng từ khác để khỏi đụng đến độc quyền này hay sao?

Do đó, các tranh cãi đều không có cơ sở. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm công việc của chúng tôi; sẽ hoàn thiện qui định, biểu mẫu, báo cáo...để xét đợt đầu tiên có lẽ vào đầu 2016. Với tiêu chuẩn như hiện nay, chúng tôi không kỳ vọng có nhiều người trong trường đạt được tiêu chuẩn để nhận sự bổ nhiệm ở một số đợt đầu. Từng bước, giảng viên có mục tiêu rõ ràng để theo đuổi, thì con số người hội đủ tiêu chuẩn những năm về sau sẽ nhiều lên. Hi vọng sau vài năm, việc này phối hợp với việc liên tục tuyển chuyên gia và giáo sư nước ngoài đến làm việc dài hạn tại Trường sẽ giúp Trường đủ nhân lực cho mục tiêu phát triển thành đại học nghiên cứu.

Lê Phương

(Email: lephuong@dantri.com.vn )