Nghiên cứu của nhóm giảng viên ĐH Việt Nam được xuất bản trên tạp chí ISI uy tín

Một nghiên cứu liên ngành kinh tế, xã hội học và tâm lý học của nhóm tác giả Trần Quang Tuyến (ĐH Kinh tế - ĐHQG Hà Nội), Nguyễn Việt Cường (Viện Nghiên cứu Phát triển Mekong và ĐH Kinh tế quốc dân) và Vũ Văn Hưởng (Học viện Tài chính) đã cho thấy bất bình đẳng kinh tế có ảnh hưởng tiêu cực tới mức độ hài lòng cuộc sống của người cao tuổi ở nông thôn Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí trên tạp chí Nghiên cứu Hạnh Phúc (Journal of Happiness Studies) vào tháng 1/2017. Đây là tạp chí quốc tế ISI uy tín xuất bản bởi nhà xuất bản Springer Netherlands, xếp hạng Q1 (top 25%) theo phân ngành khoa học xã hội liên ngành trong trong cả danh mục ISI và Scimago-Scopus.

Nghiên cứu của nhóm tác giả bằng lý thuyết và bằng chứng thực nghiệm cho thấy bất bình đẳng về thu nhập hay mức sống có ảnh hưởng tiêu cực tới chất lượng cuộc sống (sự hài lòng hay hạnh phúc) của con người.

Bất bình đẳng có ảnh hưởng tiêu cực bởi nó có thể gây ra các ngoại ứng tiêu cực về mặt xã hội qua việc làm gia tăng căng thẳng xã hội, giảm thiểu các mối gắn kết xã hội, gia tăng tội phạm và các bệnh thần kinh…

Bên cạnh đó, một xã hội có mức độ bất bình đẳng hàm ý có nhiều rủi ro về mức sống có thể xảy ra với mọi người. Tuy nhiên, trong một số ít trường hợp, bất bình đẳng lại có tác động tích cực tới mức độ hài lòng cuộc sống nếu như người dân nhìn đó như một cơ hội tốt để dịch chuyển xã hội (họ có thể nâng cao mức sống, thay đổi công việc hay địa vị xã hội).

Người dân cảm thấy hài lòng với bất bình đẳng bởi họ nghĩ rằng họ có sẽ có thể cải thiện mức sống trong tương lai khi thấy những người xung quanh mình trở nên giàu có hơn.

Với sự kết hợp dữ liệu từ chương trình Điều tra quốc gia về người cao tuổi Việt Nam và tổng điều tra Nông- Lâm- Thủy Sản năm 2011, nhóm tác giả nói trên đã tiến hành một nghiên cứu về tác động của bất bình đẳng (đo bằng mức chi tiêu tiêu dùng đầu người) ở cấp xã tới chất lượng cuộc sống của người cao tuổi ở nông thôn Việt Nam.

Kết quả phân tích hồi quy từ nghiên cứu này cho thấy rằng những người già sống ở các xã bất bình đẳng cao có xu hướng tự đánh giá mức hài lòng cuộc sống thấp hơn, ngay cả khi mô hình phân tích đã kiểm soát các đặc điểm cá nhân và hộ gia đình như tuổi tác, giới tính, tôn giáo, giáo dục, thu nhập, nghề nghiệp, sức khỏe, vùng miền…Điều đó cho thấy rằng bất bình đẳng làm giảm chất lượng cuộc sống của người cao tuổi ở nông thôn.

Các kết quả nghiên cứu là tin cậy với các chỉ định mô hình kinh tế lượng cũng như các thước đo bất bình đẳng khác nhau. Đặc biệt, nghiên cứu này cho thấy tác động của bất bình đẳng là mạnh hơn với những người cao tuổi là người nghèo hoặc nông dân.

Các phát hiện nghiên cứu có hàm ý chính sách rằng các chính sách hỗ trợ người cao tuổi nên tập trung cho người nghèo và nông dân bởi chất lượng cuộc sống của họ bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi tình trạng bất bình đẳng.

(Bạn đọc có thể xem nội dung nghiên cứu này tại: http://link.springer.com/article/10.1007/s10902-017-9851-4 )

Vũ Phong