Mang tình yêu con chữ đến với học trò vùng cao

Gian nan những ngày đầu cắm bản

Vốn sinh ra ở mảnh đất miền xuôi huyện Vĩnh Lộc, sau khi tốt nghiệp ra trường, cô giáo Nguyễn Thị Huệ được phân công lên công tác tại Trường Tiểu học Giao An, huyện miền núi Lang Chánh. Những ngày chuẩn bị đi miền núi, vẫn biết nhiều khó khăn và gian nan ở phía trước nhưng có lẽ khi thực sự đặt chân đến mảnh đất của những bản làng nghèo khó, đói ăn, “khát chữ” để thực hiện ước mơ đứng lớp của mình, cô Huệ mới thực sự thấm thía những khó khăn và gian nan.

Giao An cách thị trấn Lang Chánh 12km đường rừng. Người Giao An trước đây nghèo, họ đói ăn, đói chữ nên toàn vào rừng đào củ sắn, của mài về ăn qua bữa vì thế cũng không có tiền cho con đi học, nhiều bản xa trường nữa nên các em muốn đến trường cũng khó.

Ngày đầu tiên đến trường nhận công tác, cô Huệ ngỡ ngàng trước ngôi trường tuềnh toàng hở cả 4 vách, lợp bằng mái tranh, ngăn vách bằng những tàu lá cọ, học sinh được hơn chục em ngồi bi bô đánh vần. Tan giờ dạy thì hành trình của những giáo viên cắm bản là đi đến từng nhà vận động người dân cho con em đến trường.

Không chỉ thiếu thốn về vật chất, hàng ngày điều làm cô Huệ sợ nhất là phải đi bè mảng vượt sông Âm để đến trường. Bản thân rất sợ nước, lại không biết bơi nên mỗi lần ngồi tròng trành trên bè là cô Huệ lại nhắm chặt mắt lại không dám nhìn cho đến khi lên đến bờ bên kia. 

Những ngày đầu đi dạy ấy khiến cô thấy nản lòng, muốn từ bỏ núi rừng, những đứa học trò đen nhẻm, chân trần, tiếng Kinh còn chưa sõi để về dưới xuôi. Nhưng rồi khi nhìn ánh mắt ngây thơ của lũ học trò ấy, tim cô như nghẹn lại. Cô bắt đầu tập cho mình quen dần với núi rừng hoang vu, quen dần với những khó khăn để tiếp tục ở lại truyền con chữ cho học trò.

Trăn trở chuyện học trò bỏ học

“Học cũng ăn ngô ăn sắn, không học cũng ăn ngô ăn sắn thì thà ở nhà lên rẫy kiếm cái ăn cho no cái bụng còn hơn” - đó là những ý nghĩ đã được hình thành bao đời nay của người dân tộc thiểu số trên mảnh đất Giao An. Vì thế, ngày đầu tiên khi đến trường, lớp của cô Huệ không đầy chục em, sau khi vận động, sĩ số tăng được vài em nhưng rồi cứ mỗi một trận mưa xuống hoặc nghỉ ngày chủ nhật, ngày lễ gì là học trò cũng vô tư nghỉ luôn, lớp học lại thưa dần. Điều đó khiến cô Huệ ngày đêm trăn trở, phải làm cách nào đó để học trò biết yêu con chữ.

Nói là làm, cứ tan giờ dạy, cô Huệ hì hục cuốc bộ cả chục km đường rừng để đến từng nhà động viên bố mẹ cho các em đi học. Những ngày nghỉ, cô lại đến giúp gia đình các em làm việc, tạo sự gần gũi giữa cô và trò.

Với cô Huệ, dạy chữ cho các em nơi này không đơn thuần chỉ là việc dạy đánh vần, tập viết mà còn truyền cả trái tim của mình vào trong đó, không đơn giản là cách mang “mặt chữ” đến với học trò mà còn phải khiến “con chữ” ấy sinh sôi, nảy nở thành những mầm xanh vươn xa hơn, đó chính là những trăn trở của cô Huệ. Đối với học sinh người dân tộc thiểu số, cô luôn tìm mọi cách để giúp các em dễ hiểu nhất, để học trò không chán học mà phải càng yêu con chữ.

Chỉ sau một thời gian, sự nhiệt tình của cô đã được bù đắp, học trò không còn bỏ học mà học rất tiến bộ, phụ huynh càng ngày càng thương cô giáo, họ thấy “vui cái bụng” vì thấy con họ biết hát, biết đánh vần.

Chia sẻ động lực khiến mình gắn bó cuộc đời mình với trẻ em vùng cao như thế, cô Huệ kể: “Ngày 20/11 năm đó, một phụ huynh đạp chiếc xe đạp cọc cạch hàng chục cây số, váy buộc túm, chân đất vì đường lầy lội, mang theo trên ghi đông xe một túi đựng gạo nếp nhưng chỉ còn được một vốc nhỏ. Gặp tôi, chị phụ huynh đó bảo mang gạo nếp làm quà cho cô giáo mà do cái túi bị rách nên gạo đổ suốt dọc đường. Đi đến đây mới biết thì túi gạo chỉ còn một vốc nhỏ. Thấy thế, tôi không cầm được nước mắt, thấy vừa hạnh phúc mà vừa thương họ. Cũng chính cái ngày hôm đó khiến cho đến bây giờ, chưa một lúc nào tôi thấy chán cái nghề mình đang theo. Và cũng từ đó cho đến sau này, dù có gặp khó khăn đến mức nào thì nhớ về cái ngày hôm đó tôi lại cảm thấy mình phải cố gắng”.

Chính nhờ sự miệt mài, sự tâm huyết của cô đối với học trò, năm học 2008 - 2009, lớp cô có 2 học sinh đạt giải Nhất, Nhì cuộc thi viết chữ đẹp cấp tỉnh, giải Nhất chỉ huy liên đội giỏi cấp tỉnh. Gần đây nhất là năm học 2010 - 2011, lớp cô chủ nhiệm có 8 em học sinh đoạt giải, trong đó có 1 giải Nhất, 2 giải Nhì… 10 năm trở lại đây, năm nào cô Huệ cũng được khen thưởng từ các sở ban ngành như giấy khen về thành tích giảng dạy của Phòng giáo dục, của UBND tỉnh, của UBND huyện Lang Chánh, của Liên đoàn Lao động tỉnh… Học sinh của cô giờ đây không chỉ giỏi ở lớp, ở trường mà các em còn đua tài, đua trí cùng học sinh trong toàn tỉnh, mang vinh dự về cho trường.