Chuyện dài về... học phí

Đầu năm 2003, khi Thủ tướng vừa ký quyết định tăng mức lương tối thiểu lên 290.000 đồng/ tháng. Sau đó không lâu, ngành giáo dục đã lập tức làm sục sôi dư luận bằng các cuộc thảo luận ầm ĩ xung quanh vấn đề học phí tăng với quyết định khởi đầu chắc như đinh đóng cột rằng: Có lẽ, thôi không nên miễn phí cho sinh viên sư phạm nữa và sẽ lấy đây làm đà để tăng học phí!

Lúc đó, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Đặng Huỳnh Mai đã có một nhận xét khá “xanh”: “Việc miễn học phí hay không cho sinh viên sư phạm hiện đang còn gây nhiều tranh cãi. Thu hay không nếu đứng ở giác độ của các sinh viên hiện nay điều đó không quan trọng (?). Không phải là đóng hay không đóng học phí (?) mà quan trọng là khi ra trường có việc làm hay không.”

Đến Thứ trưởng Bộ GD-ĐT mà còn quan niệm đóng hay không đóng học phí không phải là chuyện quan trọng thì hèn gì việc tăng học phí được ngành giáo dục xem xét nhẹ tựa lông hồng là đương nhiên rồi! Được biết, đó cũng chính là lúc Đề án điều chỉnh khung học phí Bộ GD-ĐT vừa hoàn thành để trình Chính phủ. Mức điều chỉnh học phí theo hướng tăng lên khoảng 36% so với quy định 70/ 1998/TTg ngày 31/8-1998.

Cuối năm 2003, ĐHQG TPHCM tiếp tục trình làng phương án tăng gần 100% học phí vào năm 2007 với mức đóng của mỗi sinh viên là khoảng 3,7triệu đồng/năm. Hiện, tại một số khoa của những trường ĐH lớn như ĐH QGHN hay ĐHQGTPHCM, mức học phí cũng đã vượt nhiều lần mức trần theo Quy định. Còn tại các trường ĐH Dân lập thì mức thu từ trên 3 triệu đồng đến 4 triệu đồng/năm đã được áp dụng vài ba năm nay. Chẳng hạn như ĐH Dân lập Ngoại ngữ- Tin học TPHCM: 4.000.000đồng/năm; Dân lập Hồng Bàng: 3.980.000đồng/năm, một số nhóm ngành thấp hơn với mức học phí xê dịch từ 3.700.000đồng/năm đến 3.800.000 đồng/năm; Dân lập Hùng Vương ngành công nghệ sau thu hoạch thu 3.900.000đồng/năm, Công nghệ thông tin: 3.700.000đồng/năm; CĐ bán công Công nghệ và Quản trị Doanh nghiệp: 3.700.000 đồng/năm...

Trong khi, khung học phí áp dụng cho hệ chính quy công lập đại học chỉ là  từ 50.000đồng đến 180.000 đồng/năm. Tức là trung bình học phí mỗi năm của một sinh viên phải đóng không quá 1,8 triệu đồng. Đối với hệ CĐ không quá 1,5 triệu đồng/ năm và hệ THCN không quá 1,2 triệu đồng/năm.

Hai năm qua, không có kỳ họp Quốc hội nào, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT quên không nhắc tới vấn đề học phí và dường như đó đã là sự quá kiên nhẫn của ngành giáo dục. Dù vậy, Chính phủ vẫn chưa có quyết định chính thức về việc học phí có tăng hay không vì Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm đang yêu cầu ngành giáo dục lý giải rõ căn cứ để xác định mức sàn và trần của khung học phí điều chỉnh mới và Bộ GD-ĐT cũng phải đưa ra các phương án khác nhau để trình Chính phủ. Nhưng, theo đoán già đoán non của những thành viên trong ban soạn thảo Đề án thì nhiều khả năng việc tăng học phí sẽ được thực hiện ngay trong năm học này.

Tuy nhiên, nếu Chính phủ “chiều” theo ý của ngành giáo dục, thực tế liệu có là  “khó” cho Chính phủ khi Thủ tướng vừa mới ký quyết định tăng lương và quyết định này sẽ được thực thi bắt đầu từ tháng 10? Rồi ngành Điện lực cũng lại đang lên Đề án tăng giá...

Có lẽ vì thế, học phí cũng sẽ chưa tăng ngay, song cũng khó kéo dài thêm khi hầu hết các trường ĐH đang sát cánh cùng Bộ để lên tiếng. Nhưng, làm thế nào để học phí không trở thành một việc “trong nhiều việc học tiêu pha hết sức hoang phí còn ngông hơn cả nước giầu” như GS.Hoàng Tuỵ đã nhiều lần cảnh báo? Ngành giáo dục sẵn sàng cho câu hỏi này chưa?

Mai Minh