Bộ trưởng GD-ĐT: Nặng lý thuyết, giáo dục có cả... cấp 5

Giáo dục như tòa nhà cao tầng không liên thông

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho rằng, không thể phủ nhận chất lượng giáo dục có tiến bộ nhưng là so với bản thân nó trước đây. Còn với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, với mong muốn của thầy và trò, của phụ huynh, xã hội thì còn lâu.

Hạn chế nổi cộm nhất là hệ thống giáo dục còn cứng nhắc, thiếu tính liên thông giữa các trình độ đào tạo và các phương thức giáo dục. Bộ trưởng ví von: "Hê thống giáo dục như tòa nhà cao tầng (từ mầm non đến thạc sĩ, tiến sĩ), lẽ phải có lối đi liên thông trong tất cả các tầng, nhưng hiện tại chúng ta muốn đi từ tầng 2, tầng 3 lên tầng 4, tầng 5 phải đi xuống tầng 1”.

Ngoài ra, chương trình còn coi nhẹ thực hành coi nhẹ vận dụng kiến thức, nặng về lý thuyết, hàn lâm, không gắn với thực tiễn, không gắn với nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, không chỉ ở phổ thông mà ở cả ĐH.

Về chất lượng đội ngũ nhà giáo được cải Thiện, theo ông Luận mới chủ yếu cải thiện về bằng cấp của thầy cô và quản lý giáo dục. Nhiều địa phương báo cáo tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn và vượt chuẩn rất cao, nhưng trình độ thật của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, bao gồm trình độ nghiệp vụ, chuyên môn và phẩm chất đạo đức, vẫn chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục. Hay nói một cách dễ hiểu là đội ngũ nhà giáo đạt chuẩn bằng cấp nhưng chưa đạt chuẩn nghề nghiệp chuyên môn.

Tư lệnh ngành giáo dục cũng đề cập có nhiều vấn đề bức xúc được phát hiện từ lâu, đưa ra nhiều giải pháp nhưng vẫn chưa giải quyết được như dạy thêm học thêm tràn lan, lạm thu, bạo lực học đường...

Thiết kế chương trình chậm 30 - 40 năm

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho rằng, cách thiết kế chương trình và cách dạy, cách học của chúng ta hiện nay giống như của các nước khác cách đây 30-40 năm trở về trước.

Cách thiết kế này ngày càng dồn ép khối lượng lớn kiến thức vào nhà trường, dồn từ bậc đào tạo tiến sĩ, thạc sĩ xuống đến trường tiểu học... và dẫn đến quá tải.

Còn cách dạy và học trong nhà trường (cả phổ thông và ĐH) về cơ bản là vẫn theo công thức thầy truyền thụ và giảng giải kiến thức, trò tiếp nhận và ghi nhớ kiến thức thầy trao cho.

Dạy học như vậy cộng hưởng với cách thi, cách đánh giá học sinh sinh viên - ai nhớ nhiều, học thuộc nhiều, đưa đúng đáp số thì điểm cao - đã làm cho tình trạng quá tải, nhồi nhét, dạy thêm học thêm tràn lan có đất phát triển.

Đến nay, nền giáo dục của chúng ta đã trải qua 3 lần cải cách, theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, cả 3 lần cái cách đều chưa thay đổi được quan điểm chỉ đạo của việc thiết kế mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục. Đặc biệt là chưa thay đổi được phương pháp dạy, phương pháp học và phương pháp kiểm tra, thi cử và đánh giá.

Việc đổi mới giáo dục căn bản, toàn diện lần này theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, rất cấp bánh, gấp rút nhưng cũng không được hấp tấp để khắc phục những hạn chế. 

Hoài Nam