Ngon ngọt canh rau sắng cá tràu tiến vua ở Ninh Bình

Thứ bảy, 25/03/2017 - 09:48

(Dân trí) - Nói đến đặc sản Ninh Bình là nói đến những món ăn dân dã, bình dị như mắm tép Gia Viễn, cơm cháy, thịt dê, rượu Kim Sơn…. Nhưng nơi đây còn được biết đến với những món đặc sản được vua chúa thời xưa thưởng ngự. Một trong số đó chính là canh rau sắng cá tràu.

Cá tràu hay cá trèo đồi, cá cửng là những cái tên khá xa lạ với thực khách, nhưng nó lại là tên của một loài cá quý rất quen thuộc với người dân Ninh Bình.

Cá tràu thuộc họ cá quả, mình tròn lẳn, sinh sống chủ yếu trong các khe đá. Vào mùa đông, dù nước cạn đến đâu chúng cũng đào sâu hang xuống để sinh sống, ăn loại đất sét và ngủ suốt mấy tháng liền, khi mùa mưa tới thì mới xuất hiện.

Thịt cá tràu rất chắc và vô cùng thơm ngon.

Chúng chỉ sống ở vùng hang động ngập nước thuộc xã Ninh Hải và Tổng Trường Yên, huyện Hoa Lư với số lượng hạn chế. Cá tràu rất khỏe, có khả năng trườn trên đá để lên những điểm cao hơn như khe nước ven lưng chừng đồi, vì thế chúng còn có tên gọi khác là cá trèo đồi.

Tương truyền, cá tràu đã có từ thời vua Đinh Tiên Hoàng. Xưa kia, người dân kinh thành Hoa Lư mỗi khi bắt được loài cá này đều phải cống nạp cho vua, nếu tự ăn sẽ bị coi là phạm thượng.

Cá tràu được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như cá tràu nướng, cháo cá tràu nhưng đặc sắc và hấp dẫn nhất đó chính là canh rau sắng cá tràu.

Chỉ riêng cá tràu ở vùng núi đá vôi Hoa Lư, Ninh Bình mới có được thứ thịt thơm, dai, ngọt đặc trưng.

Rau sắng, hay còn gọi là rau ngót rừng, có lá xanh thẫm, bóng mỡ. Rau sắng là loại cây thân gỗ, mọc tự nhiên trên cheo leo núi đá vôi. Sắng là loại rau thử thách con người, bởi muốn hái rau sắng, người đi rừng phải thông thuộc địa hình, leo trèo giỏi, tốn bao mồ hôi, công sức.

Mùa rau sắng bắt đầu từ tháng Hai đến hết tháng Ba âm lịch và có giá bán khá đắt. Thậm chí ở chùa Hương (Mỹ Đức, Hà Nội), có thời điểm giá rau sắng lên đến 1 triệu đồng/kg.

Sở dĩ loại rau này có giá đắt như vậy là bởi từ khi trồng đến lúc cho lần thu hoạch đầu tiên phải mất từ 3-5 năm và sau 10 năm mới được thu hoạch với số lượng lớn. Rau sắng thường mọc trong rừng sâu, trên những vách núi cao. Càng là những cây mọc trên vách núi cao thì tuổi đời cây càng cao, chất lượng rau càng ngon ngọt lạ thường.

Dường như, từng lá rau, đọt rau đều chắt lọc từ đất trời, từ gió núi để gom lại những tinh túy và gửi tới con người vị thanh khiết, vị ngọt bùi đến say lòng.

Rau sắng sử dụng lá non, đọt thân, hoa và quả để chế biến. Những người sành ăn không bao giờ nấu rau sắng ăn suông. Họ dùng lá non, đọt thân nấu canh với cá, thịt lợn, hay tôm nõn... để dậy lên vị ngon khó tả.

Rau sắng thường được nấu với cá rô, cá quả nhưng đặc trưng nhất vẫn là rau sắng nấu cá tràu vì khi hai nguyên liệu hòa quyện sẽ giữ được vị thơm, săn chắc của thịt cá. Khi nấu canh sắng với cá tràu, người Ninh Bình không cần dùng đến gia vị, bởi chỉ riêng vị ngọt của sắng cũng đủ khiến món ăn vương vấn nơi đầu lưỡi.

Canh rau sắng cá tràu nấu rất đơn giản nhưng có vị ngon, ngọt và ngậy

Hàng năm người dân vùng đất cố đô vẫn tổ chức lễ hội và làm món canh rau sắng cá tràu để thắp hương, cầu mong cho mọi việc ấm êm, mùa màng tươi tốt.Từng một thời là món đặc sản nức tiếng dành để cho bậc vua, chúa thưởng thức, song đến nay, loài cá tràu quí hiếm này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

Tại một số nhà hàng ẩm thực ở xã Ninh Hải, khu du lịch Tam Cốc - Bích Động có phục vụ món đặc sản này và được nhiều thực khách ưa thích. Cá được bán với giá 150.000 - 200.000 đồng một kg.

Hoàng Ngọc

Tổng hợp