Những vấn đề pháp lý từ vụ nam sinh lớp 9 ở Hà Nội bị đâm tử vong

Như Dân trí thông tin, chiều 25/10, V.M.K. rủ L.M.K. (cùng 14 tuổi, học sinh lớp 9 trường THCS Phú Cường, xã Nội Bài, Hà Nội) đi chơi nhưng bạn không đi. Sau đó, V.M.K. gọi điện thoại chửi L.M.K. và thách thức.

Khoảng 19h30 cùng ngày, L.M.K. nhắn tin cho V.M.K. gạ đánh nhau tại nhà văn hóa thôn Tân Trại. Đến 20h10, tại nhà văn hóa thôn, L.M.K. chửi và dùng dao đâm V.M.K., khiến nạn nhân tử vong tại bệnh viện. Sau khi gây án, L.M.K. cất dao vào cốp xe, đi xe máy về nhà. Đến 22h30 cùng ngày, L.M.K. bị bắt giữ và đưa về trụ sở làm việc. ​

Sự việc làm dấy lên hồi chuông báo động về tình trạng bạo lực học đường hiện nay, đặc biệt trước xu hướng trẻ hóa của những chủ thể thực hiện hành vi phạm tội. Bình luận dưới bài đăng của Dân trí, độc giả Hoàng Nguyễn viết: "Đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, tăng mức xử phạt đối với trẻ vị thành niên phạm tội trong trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng". 

"Trong thời đại học sinh trưởng thành sớm hơn so với hồi xưa, độ tuổi 14 không còn là độ tuổi an toàn bởi các em đã bắt đầu phát triển về thể chất nhưng tâm sinh lý, hành vi thì hết sức bất ổn và thiếu kiểm soát. Bởi vậy, cần xem xét điều chỉnh độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự nhằm đảm bảo nghiêm trị những hành vi vi phạm pháp luật", chủ tài khoản Jacky Tran bình luận. 

Vậy theo quy định của pháp luật, nam sinh trong vụ việc trên có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý ra sao. 

Luật sư Lưu Thị Kiều Trang (Giám đốc Công ty Luật Khải Hoàn Tâm, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm còn người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng theo Bộ luật này như Giết người (Điều 123), Cố ý gây thương tích (Điều 134), Cưỡng dâm (Điều 143) hay Cướp tài sản (Điều 168)... 

Theo Điều 9 Bộ luật này quy định về phân loại tội phạm, tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định là từ trên 7 năm đến 15 năm tù còn tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Đối với vụ việc trên, luật sư cho rằng có 2 vấn đề mấu chốt sẽ quyết định trách nhiệm pháp lý của các em học sinh và những người liên quan, cụ thể: 

Đầu tiên, cơ quan điều tra sẽ làm rõ độ tuổi chính xác của các em học sinh, từ đó xác định học sinh thực hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm đã đủ 14 tuổi hay chưa. Trường hợp đã đủ 14 tuổi, trách nhiệm hình sự sẽ được xem xét còn nếu dưới 14 tuổi, người thực hiện hành vi được miễn trừ trách nhiệm hình sự và chỉ bị áp dụng các chế tài quản thúc, giáo dưỡng tại địa phương. 

Tiếp đó, nếu đủ căn cứ xác định người thực hiện hành vi đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, công an sẽ làm rõ tính chất, mức độ của hành vi, từ đó đánh giá hành động tấn công có phải hành động nguy hiểm, có khả năng trực tiếp và lập tức tước đoạt tính mạng người khác hay không. Đây sẽ là căn cứ định tội, xác định hành vi có dấu hiệu của tội Giết người (Điều 123) hay Cố ý gây thương tích (Điều 134). 

Đối với tội Giết người, khung hình phạt của tội danh nếu thuộc các tình tiết định khung như giết người dưới 16 tuổi, có tính chất côn đồ hay vì động cơ đê hèn, chế tài xử lý có thể áp dụng là phạt tù 12-20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Do đây là tội danh thuộc nhóm đặc biệt nghiêm trọng, người từ đủ 14 tuổi trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. 

Đối với tội Cố ý gây thương tích, với tình tiết định khung làm chết người, khung hình phạt có thể áp dụng đối với tội danh này là phạt tù 7-14 năm. Do đây là tội danh thuộc nhóm rất nghiêm trọng nên người từ đủ 14 tuổi trở lên cũng có thể bị xử lý nếu thuộc tình tiết này. 

Về chế tài xử lý, theo khoản 2 Điều 101 Bộ luật Hình sự 2015, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi nếu phạm tội mà điều luật quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù. Nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 1/2 mức phạt tù mà điều luật quy định.