Căn cứ xác định trách nhiệm vụ xâm nhập, chiếm quyền tài khoản ngân hàng

Thiệu Văn (31 tuổi, quốc tịch Trung Quốc) đang bị Công an phường Cửa Nam (Hà Nội) tạm giam về tội Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác. 

Theo công an, Văn nhập cảnh Việt Nam, lưu trú tại Hà Nội từ ngày 27/9 và mang theo một máy tính, một thiết bị phát sóng. Tại Hà Nội, Văn được đồng bọn ở Trung Quốc (chưa rõ lai lịch) chuyển tiền để mua trạm phát điện. Tất cả thiết bị sau đó được Văn mang về cất giấu tại homestay (ở Cầu Giấy) để lắp ráp thành thiết bị phát sóng. 

Từ ngày 29 đến 31/10, Văn tới những nơi đông người, mở thiết bị phát sóng để xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người dân trong phạm vi bán kính 50m. Khi bật lên, thiết bị phát sóng sẽ chiếm sóng 4G, 5G của các nhà mạng, hạ thành sóng 2G. Sau đó, nhóm đối tượng ở Trung Quốc sẽ gửi tin nhắn giả mạo ngân hàng vào điện thoại của những người dân trong vùng phủ sóng để họ bấm vào đường link, nhập thông tin cho nhóm đối tượng kiểm soát, chiếm đoạt tài sản. 

Từ sự việc trên, dưới góc độ pháp lý, căn cứ nào sẽ được xem xét để quyết định số phận pháp lý đối với nghi phạm? 

Luật sư Trần Hoàng Linh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo hướng dẫn tại Điều 1 Nghị quyết số 08/2021/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hành vi "cố ý vượt qua cảnh báo, mã truy cập, tường lửa, sử dụng quyền quản trị của người khác hoặc bằng phương thức khác xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác lấy cắp dữ liệu" được hiểu là bao gồm cả hành vi cố ý vượt qua cảnh báo, mã truy cập, tường lửa, sử dụng quyền quản trị của người khác hoặc bằng phương thức khác xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác chiếm đoạt dữ liệu có chứa bí mật kinh doanh, kể cả nghe, đọc, ghi chép, chụp ảnh, ghi âm, ghi hình dữ liệu có chứa bí mật kinh doanh.

Theo Điều 289 Bộ luật Hình sự 2015, người thực hiện hành vi nêu trên nhằm chiếm quyền điều khiển; can thiệp vào chức năng hoạt động của phương tiện điện tử; lấy cắp, thay đổi, hủy hoại, làm giả dữ liệu hoặc sử dụng trái phép các dịch vụ thì bị xử lý về tội Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác. Mức phạt cơ bản của tội danh này là phạt tiền 50-300 triệu đồng hoặc phạt tù 1-5 năm. 

Quá trình điều tra tiếp theo, cơ quan điều tra sẽ làm rõ tính chất, thủ đoạn thực hiện hành vi của người phạm tội cũng như mức độ thiệt hại và số tiền thu lợi bất chính từ hành vi phạm tội. Đây sẽ là căn cứ quan trọng để áp dụng tình tiết định khung đối với nghi phạm. 

Cụ thể, nếu hành vi thu lợi bất chính từ 200 triệu đến dưới 500 triệu đồng; gây thiệt hại từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng; phạm tội có tổ chức hay đối với trạm trung chuyển internet quốc gia, hệ thống cơ sở dữ liệu tên miền và hệ thống máy chủ tên miền quốc gia, mức phạt có thể áp dụng là 300 triệu đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù 3-7 năm. 

Nếu phạm tội nhằm lấy cắp dữ liệu thuộc bí mật nhà nước, thông tin phục vụ quốc phòng an ninh; phạm tội đối với cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia; hệ thống thông tin điều hành lưới điện quốc gia; hệ thống thông tin tài chính, ngân hàng; hệ thống thông tin điều khiển giao thông; thu lợi bất chính từ 500 triệu trở lên hoặc gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên, chế tài xử lý là 7-12 năm tù. 

Như vậy, loại thông tin, hệ thống bị xâm nhập sẽ là vấn đề đầu tiên được cơ quan chức năng làm rõ để xác định có xâm phạm tới hệ thống thông tin bí mật nhà nước, thông tin phục vụ quốc phòng an ninh hay tài chính ngân hàng hay không. 

Tiếp đó, mức độ thiệt hại và số tiền thu lợi bất chính sẽ là những vấn đề tiếp theo được làm rõ. Những vấn đề này sẽ là căn cứ xác định tình tiết định khung đối với người phạm tội.