Vì sao có Bộ trưởng phải đăng đàn nhiều lần?

Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa đưa ra danh sách dự kiến 5 Bộ trưởng: Bộ NN&PTNT, Công thương, Khoa học và Công nghệ, Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Giáo dục và Đào tạo… sẽ trả lời chất vấn trong kỳ họp này. Xin ông cho biết, đây đã là những vấn đề nóng nhất hiện nay hay chưa và có tiêu chí cụ thể nào để lựa chọn các trưởng ngành đăng đàn không?

Thực chất đó là những vẫn đề nóng, đang được nhân dân và dư luận quan tâm. Còn hiện nay cũng chưa có tiêu chí cụ thể nào để đánh giá, đưa các Bộ trưởng ra chất vấn, chủ yếu dựa trên vấn đề được nhân dân quan tâm, báo chí đưa nhiều là chính. Bây giờ hình thành thước đo thế nào bức xúc hơn, thế nào là “nóng” hơn thì rất khó.

Qua sát các kỳ họp Quốc hội khóa 13, rất dễ nhận thấy có những Bộ trưởng như Bộ NN&PTNT, Bộ Giáo dục và Đào tạo hay Bộ Nội vụ… thường xuyên được đưa ra chất vấn. Liệu có phải vấn đề họ quản lý quá nóng hay vai trò trưởng ngành của họ làm chưa được tốt, thưa ông?

Như Bộ Giáo dục và Đào tạo những năm gần đây có rất nhiều đổi mới. Tôi thấy những gì đổi mới rõ ràng còn nhiều ý kiến khác nhau, người ủng hộ, người băn khoăn. Do vậy mà Bộ Giáo dục và Đạo tạo dễ bị chất vấn.

Căn cứ vào danh sách 5 Bộ trưởng Ủy ban Thường vụ đưa ra, theo ông “tư lệnh” ngành nào xứng đáng chất vấn nhất trong kỳ họp lần này?

Đưa ra quan điểm cá nhân là rất khó, nhưng vấn đề rộ lên rõ ràng là ngành nông nghiệp. Bây giờ ai cũng than, được mùa mất giá, không xuất khẩu được, không bán được… đẩy sức ép lên người nông dân. Nông dân chiếm gần 70% dân số cả nước nên cần phải làm rõ làm thế nào để bảo vệ lợi ích của họ.

Tìm đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp còn có trách nhiệm của cả Bộ Công thương?

Vấn đề này ở cả Bộ Công thương và Bộ NN&PTNT. Thị trường chỉ là một nửa, còn sản phẩm làm ra có bán được ra thị trường hay không mới là vấn đề. Rồi sản phầm làm ra nhưng dư cung thì sao. Nhiều người nói rằng nền nông nghiệp của mình là nền nông nghiệp dư cung. Vậy cái đó có đúng không? Nhưng vấn đề rất dễ nhận thấy khi không bán được thì dư cung.

Vấn đề nóng nhất hiện nay là ngành nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cũng thường xuyên đăng đàn trả lời chất vấn. Liệu có phải trải qua Quốc hội khóa 13 nhưng trưởng ngành này đang còn nợ nhiều lời hứa với cử tri?

Chất vấn là cơ hội để Bộ trưởng Bộ NN&PTNN giải trình chính sách và cho thấy những cố gắng của mình, chứ hơn là để Bộ trưởng phải hứa thực hiện cái này cái kia. Tất nhiên ở đó anh hứa, giải trình ra rồi thì phải làm.

Nhưng với một Bộ trưởng được Quốc hội tạo điều kiện cho giải trình, giãi bày quá nhiều nhưng vẫn tiếp tục được đưa lên đăng đàn thì rất dễ khiến cử tri băn khoăn?

Thực tế những vấn đề mới lại tiếp tục phát sinh trong ngành nông nghiệp và Bộ trưởng cũng vẫn phải giải trình tại sao vấn đề đó không giải quyết được. Ví dụ như vấn đề tiêu thụ nông sản không giải quyết được, thì đó là vấn đề tồn tại. Có rất nhiều vấn đề, thế nhưng Bộ trưởng giải trình được, thấy rõ hướng đi thì tốt hơn việc hứa nhưng chẳng làm được gì.

Với một số Bộ trưởng, có những thời điểm vấn đề họ quản lý rất nóng nhưng trải qua cả khóa Quốc hội, cử tri không thấy họ đăng đàn lần nào?

Tất nhiên là có vấn đề đặc thù ở đây như những vấn đề như quốc phòng, an ninh là cơ mật của quốc gia. Còn Quốc hội là hoạt động công khai nên mình đưa cái đó vào thì hơi khó. Thực chất ngành ngoại giao cũng vậy, thường là những vấn đề rất cơ mật, như đàm phán, sách lược và chiến lược mà nói bung bét ra, người ta biết hết chúng ta rồi thì còn bàn gì nữa.

Vấn đề biển Đông hiện nay đang được cử tri đặc biệt quan tâm, lại liên quan trực tiếp đến đối sách của Bộ Ngoại giao và chiến lược quốc phòng - an ninh. Đó chính là vấn đề Quốc hội họp riêng về vấn đề biển Đông vào chiều 5/6?

Biển Đông liên quan trực tiếp đến vấn đề quốc phòng - an ninh. Những vấn đề như vậy, ở các nước thường có thiết chế khác để giải trình, chứ không giải trình ở phiên toàn thể được. Có 2 yếu tố ở các nước không bao giờ thảo luận công khai. Một là vấn đề khó khăn - nếu thảo luận công khai ai cũng nói cho sướng miệng, nói theo dân túy thì không làm được. Trong trường hợp như vậy quốc hội các nước họp kín nhưng không phải là bí mật, họp kín là một khuôn khổ để anh nói được, làm được.

Thứ hai là vấn những vấn đề quốc phòng - an ninh thì phải họp kín vì anh lộ sách lược của đất nước ra thì còn làm gì được nữa. Có những nước chỉ họp kín trong ủy ban, nhưng vẫn phải giám sát cơ quan đó vì nếu không quyền của người dân bị vi phạm. Phân tích như vậy để thấy, đó chính là vấn đề Quốc hội họp riêng về biển Đông vào ngày 5/6 tới.

Xin cảm ơn ông!

Quang Phong (thực hiện)