Tốn thêm 220 triệu USD để thu hồi đất một lần làm sân bay Long Thành

Đây là nội dung mới nhất trong lần thẩm tra báo cáo đầu tư dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành trình ra Quốc hội kỳ họp này của UB Thường vụ Quốc hội.

Trong báo cáo này, UB Thường vụ Quốc hội nêu rõ, về vấn đề tổng mức đầu tư, phương án huy động vốn, phân kỳ đầu tư và hình thức đầu tư của dự án có nhiều ý kiến đại biểu băn khoăn về tính khả thi. Các phương án huy động vốn vì phương án huy động vốn Chính phủ đưa ra là chưa thuyết phục.

UB Thường vụ Quốc hội nêu cụ thể, tổng mức đầu tư theo Báo cáo đầu tư được tính toán ở bước tiền khả thi giai đoạn 1 của Dự án mà Chính phủ trình Quốc hội ban đầu là 7,8 tỷ USD (trong đó chi phí xây dựng là 4,9 tỷ USD, chi phí tư vấn là 492 triệu USD, kinh phí dự phòng là 540 triệu USD, các loại thuế là 890 triệu USD và việc thu hồi đất, đền bù, tái định cư dự kiến ngốn xấp xỉ 990 triệu USD).

Sau khi rà soát lại đơn giá và mức đầu tư, phân kỳ đầu tư, báo cáo đầu tư của Chính phủ đưa ra Quốc hội xem xét lần này có sự điều chỉnh, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án giảm 2,6 tỷ USD (từ 7,8 tỷ USD xuống còn 5,23 tỷ USD).

Một lý do quan trọng khiến số vốn giảm mạnh là Chính phủ đề xuất điều chỉnh quy mô, phạm vi thu hồi đất, đền bù và tái định cư giảm từ 5.000 ha xuống còn 2.750 ha (trừ 1.050 ha đất cho quốc phòng, 1.200 ha đất cho hạng mục phụ trợ và công nghiệp hàng không, các công trình thương mại khác). Kinh phí sau khi điều chỉnh cho hoạt động thu hồi đất giảm từ 990 triệu USD xuống còn 454 triệu USD (giảm 535 triệu USD).

Tán thành các điều chỉnh khác như chỉ đầu tư 1 đường cất hạ cánh cho giai đoạn 1 thay vì xây dựng ngay 2 đường cất hạ cánh song song; bỏ ra ngoài các hạng mục đầu tư theo phương thức xã hội hoá; giảm chi phí tư vấn… tuy nhiên, UB Thường vụ Quốc hội không “gật” với hướng chia nhỏ việc thu hồi đất theo từng giai đoạn.

Cụ thể, UB Thường vụ Quốc hội đề nghị vẫn tiến hành thu hồi đất một lần 5.000 ha cho toàn bộ các giai đoạn của dự án. Theo đó, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án là 5,45 tỷ USD, tăng khoảng 220 triệu USD so với phương án thu hồi 2.750 ha.

Với phương án thu hồi đất một lần thì cơ cấu vốn đầu tư như sau: vốn ngân sách nhà nước xấp xỉ 798 triệu USD, vốn ODA gần 1,4 tỷ USD và vốn huy động ngoài ngân sách Nhà nước 3,3 tỷ USD.

Về đề nghị thu hồi đất một lần, UB Thường vụ Quốc hội cũng giải thích, ngoài nhu cầu đất trực tiếp dùng cho dự án, nhu cầu đất dành cho quốc phòng, đất dành cho xây dựng ga hàng hóa, khu bảo trì tàu bay, trung tâm điều hành của hãng hàng không… cũng rất cần thiết.

Bởi vậy, không nên tách rời dự án và cần được thu hồi một lần để hạn chế việc tăng chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho những lần thu hồi sau.

Mặt khác, việc sử dụng đất của người dân sống trong vùng dự án đã bị hạn chế do đã công bố quy hoạch nhiều năm nay. Hiện nay, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai và người dân sống trong vùng quy hoạch dự án đều mong dự án sớm triển khai để người dân ổn định cuộc sống, yên tâm đầu tư phát triển sản xuất.

Thực tế ghi nhận tại khu vực quy hoạch thực hiện dự án tại huyện Long Thành (tỉnh Đồng Nai), khi nghe thông tin dự án được điều chỉnh theo hướng chia nhỏ hơn, làm từng giai đoạn để giảm áp lực huy động vốn, người dân địa phương lại lo lắng vì như vậy, phần khó lại dồn về cho dân. Vì, nếu giai đoạn đầu chỉ giải phóng mặt bằng chủ yếu khu vực rừng cao su, chưa động đến khu sinh sống tập trung của người dân thì vô hình chung, sân bay lại thành rào cản, chặn ngang con đường đi lại, làm ăn của người dân.

Theo đó, người dân địa phương, phải di chuyển mất 1 giờ để đến Long thành như hiện nay, có sân bay xây sát bên đường cao tốc TPHCM – Long Thành, người dân sẽ phải đi vòng qua và mất gấp 2-3 lần thời gian để tới huyện lỵ.

Nguyện vọng của người dân là sớm trả đất một lần, di chuyển một lần để sớm tái định cư, ổn định cuộc sống. Người dân đã sống “treo” bên lề dự án sân bay khủng nhất nước này gần 20 năm nay (quy hoạch được công bố năm 1997).

P.Thảo