Tha thiết đề nghị báo cáo Quốc hội "cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe"

Dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại phiên họp sáng 15/3.

Báo cáo một số vấn đề lớn của dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh (cơ quan thẩm tra) cho biết còn hai loại ý kiến liên quan việc cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Được - mất từ quy định "cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi lái xe"

Loại ý kiến thứ nhất ủng hộ quy định như dự thảo luật, cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông gây tai nạn khi đã uống rượu, bia thì tùy mức độ có thể bị truy cứu hình sự, xử phạt vi phạm hành chính ở mức cao và bị tước giấy phép lái xe.

Cơ quan thẩm tra cho rằng sau khi sử dụng rượu, bia mà điều khiển phương tiện giao thông, mức độ nguy hiểm đặc biệt lớn, nguy cơ cao gây tai nạn, làm thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản của chính người điều khiển, người tham gia giao thông, ảnh hưởng đến cuộc sống của gia đình và toàn xã hội.

Ngoài việc được các nhà khoa học ủng hộ, quy định cấm trên được kỳ vọng là một trong những giải pháp căn cơ góp phần thay đổi văn hóa "đã uống rượu, bia, không được lái xe".

Việc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn cũng bảo đảm tính khả thi hơn so với quy định cho phép nồng độ cồn ở ngưỡng nhất định, theo cơ quan thẩm tra.

"Với quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn, người dân không nên uống rượu, bia trước khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông. Còn nếu quy định có ngưỡng nhất định, chính người dân khó xác định uống bao nhiêu, uống thế nào cho thấp hơn ngưỡng đó, cơ quan chức năng cũng khó khăn trong việc xử lý", cơ quan thẩm tra nêu quan điểm.

Hơn nữa, theo cơ quan này, khi có ngưỡng rất dễ xảy ra các trường hợp bị ép uống và khi đã uống dễ bị kích thích, khó làm chủ bản thân và khó dừng lại.

Quy định cấm nêu trên cũng phù hợp với quy định của một số nước trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới tại thời điểm năm 2016, có 36 quốc gia và vùng lãnh thổ cấm tuyệt đối nồng độ cồn đối với lái xe mới, 35 quốc gia cấm tuyệt đối nồng độ cồn đối với lái xe chuyên nghiệp và lái xe thương mại.

Về hạn chế, cơ quan thẩm tra phân tích việc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn là nghiêm khắc, tác động đến thói quen sử dụng rượu, bia của một bộ phận người dân Việt Nam và làm ảnh hưởng nhất định đến hoạt động văn hóa, lễ hội.

Bên cạnh đó, việc quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn làm giảm sức tiêu thụ đồ uống có cồn, ảnh hưởng nhất định các hoạt động sản xuất, nhập khẩu, phân phối, cung ứng cũng như thu nhập của những người làm việc tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh đồ uống có cồn.

Quy định ngưỡng giới hạn nồng độ cồn khó khả thi

Loại ý kiến thứ hai, theo Ủy ban Quốc phòng - An ninh, đề nghị cân nhắc quy định trên và cần có báo cáo đánh giá, tổng kết, cơ sở khoa học để đưa ra mức giới hạn thấp nhất.

Ưu điểm của phương án này, theo cơ quan thẩm tra, sẽ đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận người dân, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người đã sử dụng rượu, bia được điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

Việc quy định ngưỡng giới hạn nồng độ cồn cho phép đối với người điều khiển phương tiện tham gia giao thông cũng sẽ không làm giảm sức tiêu thụ đồ uống có cồn.

Chỉ ra hạn chế của đề xuất này, Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho rằng quy định như vậy có thể làm tăng số vụ tai nạn giao thông, tăng hậu quả, thiệt hại do tai nạn giao thông gây ra, ảnh hưởng đến cuộc sống của gia đình, nguồn lực của đất nước, gây ra nhiều hệ lụy cho xã hội.

Việc này cũng làm lãng phí công sức, tiền bạc của Nhà nước và nhân dân khi đã dày công tuyên truyền, kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm, từng bước hình thành văn hóa "đã uống rượu, bia không lái xe".

Đặc biệt, theo cơ quan thẩm tra, quy định như vậy khó bảo đảm tính khả thi khi người uống rượu, bia không thể biết lúc nào đến ngưỡng để dừng lại.

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đề xuất 2 phương án liên quan nồng độ cồn.

Phương án 1 là quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Phương án 2 là quy định như Luật Giao thông đường bộ năm 2008 là cấm: "Điều khiển ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mà trong máu có nồng độ cồn vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc 0,25 miligam/1 lít khí thở". Đồng thời, phải sửa đổi quy định liên quan tại khoản 6 Điều 5 Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019.

Về nội dung này, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đã có văn bản đề nghị Chính phủ báo cáo kết quả thực hiện, đánh giá tính khả thi, tính hiệu quả; nghiên cứu tác động của cồn đối với khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của người lái xe ở những mức độ khác nhau.

Sau khi có chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Y tế tổ chức nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, tổ chức điều tra xã hội học, khoa học  và tiếp tục đề xuất cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn (Phương án 1).

Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh nhất trí với đề xuất của Chính phủ và tha thiết đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội lựa chọn Phương án 1, để báo cáo Quốc hội về việc cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn.

Theo cơ quan thẩm tra, việc này nhằm bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản cho người dân, bảo vệ nguồn lực cho xã hội. Sau quá trình thực hiện, khi đã hình thành ý thức, văn hóa "đã uống rượu, bia không lái xe" sẽ tiến hành tổng kết quy định này để có đề xuất cho phù hợp.