Nỗ lực đưa máy bay C-119 từ Đồng Nai về Quảng Trị

Ngày 26/3, ông Nguyễn Quang Chức, Giám đốc Trung tâm Quản lý Di tích và Bảo tàng tỉnh Quảng Trị, cho biết đơn vị chức năng đang xem xét, thẩm định hồ sơ của nhà thầu để trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, sớm đưa máy bay C-119 về Quảng Trị.

Theo ông Chức, các ban, ngành của tỉnh Quảng Trị và TPHCM đang phối hợp để hoàn thành các thủ tục, hồ sơ liên quan.

Trước đó, UBND TPHCM đã quyết định hỗ trợ 4 tỷ đồng để sửa chữa, phục hồi, tháo rã và vận chuyển máy bay C-119 từ Biên Hòa (Đồng Nai) về lắp đặt, trưng bày tại Di tích lịch sử Quốc gia Sân bay Tà Cơn (Quảng Trị).

"Chúng tôi và các đơn vị rất quyết tâm đưa máy bay C-119 về Quảng Trị. Tuy nhiên, mọi thủ tục phải tuân theo quy định pháp luật và thực hiện đúng trình tự. Nếu hoàn tất các hồ sơ, thủ tục, việc đưa máy bay về chỉ mất khoảng 2 tháng", ông Chức nói.

Máy bay C-119 là phương tiện chiến tranh của quân đội Mỹ, từng tham chiến trên tuyến đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh - trong đó có chiến trường Quảng Trị. Đây là hiện vật có giá trị lịch sử, đặc biệt trong bối cảnh tỉnh Quảng Trị đang triển khai kế hoạch xây dựng bảo tàng chứng tích chiến tranh giai đoạn 2026-2030.

Tháng 5/2016, Bộ Quốc phòng đã cấp chiếc máy bay C-119 kể trên cho tỉnh Quảng Trị làm hiện vật trưng bày. Tuy nhiên, do ngân sách hạn chế, việc đưa C-119 về Sân bay Tà Cơn nhiều lần bị trì hoãn.

"Việc đưa máy bay C-119 về Sân bay Tà Cơn sẽ giúp tăng số lượng hiện vật, tái hiện sinh động không gian lịch sử và làm phong phú thêm bộ sưu tập hiện vật quy mô lớn tại di tích", ông Chức nhấn mạnh.

Sân bay Tà Cơn nằm tại địa bàn xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Đây từng là căn cứ quân sự chiến lược của quân đội Mỹ giai đoạn 1966-1968 tại chiến trường Khe Sanh. Đây cũng là nơi ghi dấu những chiến công oanh liệt của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.

Với diện tích khoảng 10.000m2, Sân bay Tà Cơn đóng vai trò quan trọng trong hệ thống căn cứ quân sự Khe Sanh. Đây từng là nơi cất, hạ cánh của các loại máy bay vận tải quân sự hạng nặng, trực thăng chở quân và trực thăng vũ trang. Khu vực sân bay có trụ sở, đài chỉ huy, đài liên lạc cùng hệ thống công sự phòng ngự kiên cố.

Sân bay Tà Cơn được Mỹ xây dựng với mục đích cho các máy bay trinh sát kiểm tra, chỉ điểm cho nhiều hoạt động đánh phá, ngăn chặn và cắt đứt tuyến đường Hồ Chí Minh.

Sân bay Tà Cơn được quân đội Mỹ xem như một pháo đài "bất khả chiến bại". Tuy nhiên, từ tháng 2 đến tháng 7/1968, trước sức tấn công của Quân đội Nhân dân Việt Nam, quân đội Mỹ buộc phải rút quân, đánh dấu thất bại hoàn toàn trên chiến trường Quảng Trị.

Năm 1986, Sân bay Tà Cơn được công nhận là Di tích lịch sử Quốc gia. Hiện tại, khu di tích này trưng bày nhiều hiện vật ngoài trời như: máy bay C-130, CH-47 Chinook, UH-1A, xe tăng M48, M41, M113, pháo 155mm cùng hàng chục vỏ bom, đạn.

Nổi bật trong khuôn viên di tích là chiếc máy bay vận tải hạng nặng C-130 của quân đội Mỹ, mang số hiệu 532. Chiếc máy bay này từng tham chiến tại chiến trường Khe Sanh - Tà Cơn và được Nhà máy A41 (Quân chủng Phòng không - Không quân) bàn giao cho di tích vào năm 2012.

Theo Ban quản lý di tích, Sân bay Tà Cơn là điểm đến quan trọng trong hành trình du lịch thăm lại chiến trường xưa. Mỗi năm, di tích này đón hơn 15.000 lượt khách tham quan, trong đó khách quốc tế chiếm 50%.

Sân bay Tà Cơn, cùng với Thành Cổ Quảng Trị, địa đạo Vĩnh Mốc, Thánh Địa La Vang... đã trở thành những địa điểm thu hút du khách khi đến Quảng Trị.