Những phụ nữ “bỏ nhà” đi giúp dân trong trận lụt “trăm năm mới thấy”

Theo nghiên cứu của UN Women (Cơ quan Liên Hiệp Quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ), phụ nữ và trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong thiên tai. Tuy nhiên, cũng chính những người phụ nữ lại có vai trò và đóng góp không nhỏ cùng với chính quyền địa phương trong công tác phòng chống thiên tai.

UN Women dẫn chứng, phụ nữ đóng vai trò chính trong công việc nội trợ và chăm sóc gia đình; Trong lũ lụt, phụ nữ chăm sóc trẻ em, người già và bệnh tật; Sau lũ, chị em phụ nữ quét dọn bùn đất, lau chùi nhà cửa, quần áo, đồ bếp, phơi lúa;...

Ai có gạo góp gạo, ai có rau góp rau...

Trong chuyến đi thực tế tại địa bàn trọng điểm của 2 trận lũ lụt "vượt mức lịch sử" ở huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, phóng viên Dân trí đã gặp gỡ và trò chuyện với những người phụ nữ "bỏ nhà" đi cứu dân vùng lũ bị ngập sâu.

Ở cái tuổi 62, bà Phạm Thị Sương ở thôn Đại Phong, xã Phong Thủy (Lệ Thủy, Quảng Bình) cho biết, khi trận mưa lũ lịch sử “trăm năm mới thấy” ập đến địa phương vào những ngày nửa cuối tháng 10/2020, nước đã ngập quá đầu người phụ nữ cao khoảng 1m60. Bà vội sơ tán đồ đạc, lương thực lên chỗ cao hơn nhưng căn nhà cấp 4 của bà cũng chẳng còn chỗ nào cao nữa nên gia đình bà đã bị thiệt hại khoảng 5 tạ thóc và nhiều đồ đạc khác.

Trong đêm tối, người phụ nữ sống đơn thân này vội liều mình băng qua dòng nước lũ để sang ngôi trường tiểu học gần đó trú ẩn. Khi chuyện tính mạng tạm thời không bị đe dọa, những ngày sau đó bà đã tích cực cùng chính quyền địa phương đi tiếp nhận hàng cứu trợ là đồ ăn, nước uống để phân phát cho bà con trong vùng được kịp thời.

“Những ngày đầu người dân rất cần đồ ăn, nước uống, nên tôi đã cùng lãnh đạo địa phương đi tiếp nhận hàng cứu trợ rồi phân phát cho bà con. Nhiều lúc người ta mang đồ cứu trợ đến nhà tôi mà tôi không có nhà, lúc đó tình thương cộng đồng cao lắm nên chúng tôi làm mà quên đi bản thân cũng đang thiếu thốn”, bà Sương nhớ lại.

Tương tự, nhóm chị em phụ nữ ở xã Hải Ninh (Quảng Ninh – Quảng Bình) khi thấy người dân vùng lũ ngập sâu gọi điện kêu cứu, lập tức họ đi vận động người dân quanh vùng góp lương thực - thực phẩm và đã nấu hàng nghìn suất cơm chuyển vào phát miễn phí cho những người dân gặp khó khăn.

Chị Nguyễn Thị Lướng (ở thôn Tân Định, xã Hải Ninh) chia sẻ: “Khi lũ lụt xảy ra rất khẩn cấp, đêm 18/10, mọi người cùng nhau xuống biển kiếm thuyền đưa về làm phương tiện sơ tán người dân khu vực ngập sâu. Từ sáng 19/10, các chị em huy động các gia đình, ai có gạo góp gạo, có rau góp rau và một số thực phẩm khác như cá khô, tép khô… để đưa đến nhà nào rộng làm điểm nấu nướng tập trung. Từ ngày 19/10 đến 24/10, chúng tôi đã nấu được khoảng 26.000 suất cơm để phát cho bà con vùng ngập sâu”.

Cũng theo chị Lướng, ngoài cung cấp những suất ăn miễn phí, chị em phụ nữ còn cùng với anh em nam giới dùng thuyền chở người dân từ vùng ngập sâu đến điểm sơ tán an toàn. 

"Thời điểm đó, chúng tôi nhiều khi phải gửi con nhờ hàng xóm trông giúp và bỏ cả nhà cửa để cùng lãnh đạo, lực lượng xung kích phòng chống thiên tai địa phương đi hỗ trợ bà con vùng lũ. Khi thấy thuyền đưa được bà con ra khỏi vùng nguy hiểm đến nơi an toàn chúng tôi thấy vui lắm", chị Lướng nhớ lại.

Phương châm "bốn tại chỗ" phát huy rất tốt trong ứng phó thiên tai

Ông Đinh Khánh Hậu - Chi cục phó Chi cục Thuỷ lợi Quảng Bình - cho biết: Hai đợt mưa lũ, đặc biệt là đợt mưa lũ từ ngày 16/10 đến 22/10 đã gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản trên địa bàn tỉnh, nhất là 2 huyện Quảng Ninh và Lệ Thủy. Ước tính tổng giá trị thiệt hại toàn tỉnh cả 2 đợt là hơn 3.500 tỷ đồng.

“Trận mưa lũ vừa qua nhiều người lớn tuổi cho rằng là hàng trăm năm mới gặp, do đó, nằm ngoài sự tính toán trong phương án ứng phó. Tuy nhiên, do phát huy rất tốt phương châm ứng phó “bốn tại chỗ” nên đã hạn chế được thiệt hại rất nhiều”, ông Hậu cho biết.

UN Women khuyến nghị, cần tăng cường vai trò của Hội phụ nữ trong Ban Phòng chống thiên tai; Cần có chương trình cụ thể nhằm hỗ trợ vai trò của phụ nữ ở cấp địa phương thông qua truyền thông về giảm nhẹ rủi ro thiên tai, y tế và trong lĩnh vực sinh kế với tài liệu chuẩn;...

Theo số liệu của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai (PCTT), tính đến ngày 4/11/2020, bão, mưa, lũ, sạt lở đất chỉ tính riêng trong tháng 9 và tháng 10/2020 đã làm 242 người chết và mất tích, hơn 200.000 nhà bị sập đổ, hư hỏng, tốc mái; nhiều công trình cơ sở hạ tầng bị thiệt hại nghiêm trọng phải mất nhiều thời gian, nguồn lực mới phục hồi, tái thiết lại được. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 28.000 tỷ đồng.

Ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ NN&PTNT) cho biết, trước mỗi đợt thiên tai, các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương vào cuộc rất khẩn trương để cùng với người dân lên phương án ứng phó, sơ tán người dân khỏi khu vực nguy hiểm kịp thời nên đã giảm thiểu thiệt hại đáng kể.

“Đợt thiên tai trong tháng 9 và tháng 10/2020 ở miền Trung nhiều chỗ bị ngập sâu, ngập lâu và diện rộng như vậy mà người chết chủ yếu do bất cẩn, còn chết do lũ lớn quá thì hầu như không có. Thiệt hại về người do sạt lở đất đá thì đúng vẫn còn là bài toán rất khó về khâu cảnh báo sớm, không chỉ ở Việt Nam mà thế giới cũng vậy”, ông Hoài cho biết.