Người dân đòi lại cánh đồng lúa đã cấp cho doanh nghiệp khai thác vàng

Theo phản ánh, bao năm qua người dân xóm Xuyên Sơn vất vả đi lại vì doanh nghiệp khai thác vàng phá nát con đường dân sinh, buộc người dân phải đi lòng vòng xung quanh khai trường, mưa thì lầy lội, nắng thì bụi bẩn.

Người dân tại đây bao năm phải gồng mình gánh chịu nước thải gây ô nhiễm từ 8 máng tuyển rửa vàng sa khoáng chạy suốt ngày đêm. Nước thải này chạy thẳng ra suối, ngấm vào ruộng đồng khiến người dân không thể lấy nước trồng cây, chăn nuôi gia súc, gia cầm.

“Việc tỉnh Thái Nguyên cấp phép cho Công ty Thăng Long toàn bộ diện tích đất trồng lúa 2 vụ/năm của gần trăm hộ dân, hàng trăm nhân khẩu hiện sinh sống nhờ vào ruộng đồng, khiến nhiều năm nay nhân dân phải sống trong cảnh phập phồng, bất an chẳng biết khi nào mất ruộng. Gần 10 năm qua cánh đồng lúa Khắc Kiệm được cấp cho doanh nghiệp nhưng không triển khai bồi thường cho người dân”- đơn phản ánh nêu rõ.

Người dân cũng đề nghị làm rõ, Nhà nước được lợi gì từ việc cấp 3 điểm mỏ Bản Ná, cánh đồng Khắc Kiệm, thung lũng Nam Khắc Kiệm cho một doanh nghiệp khai thác vàng sa khoáng thu lợi mà không thông qua đấu giá quyền khai thác suốt nhiều năm qua. Hơn nữa, mới đây cơ quan chức năng còn phát hiện việc khai thác có dấu hiệu làm sai lệch trữ lượng và kéo dài thời gian khai thác, xâm hại rừng đặc dụng Thần Sa.

“Mong cơ quan chức năng sớm thu hồi dự án, trả lại ruộng đồng cho nhân dân canh tác, ổn định cuộc sống, không phải chịu cảnh phập phồng âu lo mất kế sinh nhai”- người dân khẩn thiết trong đơn gửi tới cơ quan chức năng.

Trước đó, trả lời PV Dân trí, ông Đỗ Đức Công- Chánh Thanh tra tỉnh Thái Nguyên cho biết đã ra quyết định thanh tra toàn diện việc cấp phép, quy hoạch, khai thác vàng tại khu vực rừng đặc dụng Thần Sa theo đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hoà Bình. Một trong những nội dung sẽ được làm rõ là việc cấp phép khai thác khoáng sản trùm lên cả cánh đồng Khắc Kiệm - nguồn sống chính của những người dân nơi đây.

“Chúng tôi sẽ làm rõ chuyện này, bởi đây là cuộc thanh tra toàn diện”- ông Đỗ Đức Công nói và nhấn mạnh sẽ thanh tra khách quan, không ngại đụng chạm dù liên quan tới doanh nghiệp khai thác khoáng sản thuộc diện lớn nhất tỉnh Thái Nguyên hiện nay.

Theo phản ánh của báo chí, năm 2009 UBND tỉnh Thái Nguyên cấp giấy phép cho Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Khai thác khoáng sản Thăng Long được khai thác vàng sa khoáng với tổng diện tích 42,09 ha, thời hạn 6,5 năm và sẽ hết hạn vào ngày 20/10/2015. Đáng chú ý, mỏ vàng này bao trùm hoàn toàn lên cánh đồng Khắc Kiệm có diện tích 25ha.

Từ khi cấp phép cho đến khi hết hạn, doanh nghiệp vẫn chưa có hoạt động khai thác nào. Tuy nhiên, trước thời điểm giấy phép khai thác hết hạn khoảng 18 ngày (2/10/2015), Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên đã ký gia hạn lên 17 năm (đến năm 2032) và đến nay cũng chưa thấy có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy chủ mỏ tiến hành các bước xin cấp có thẩm quyền chuyển đổi mục đích sử dụng đất (từ đất lúa sang đất khai mỏ); kiểm đếm, lên phương án đền bù cho người dân.

Hơn nữa, đang có nhiều ý kiến cho rằng tỉnh Thái Nguyên đã không thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, bởi vào ngày 30/3/2015, Thủ tướng đã ký ban hành Chỉ thị 03 về việc tăng cường hiệu lực thực thi chính sách pháp luật về khoáng sản, trong đó nhấn mạnh “không cấp phép mới thăm dò, khai thác vàng sa khoáng”; hạn chế và đi đến chấm dứt cấp phép khai thác khoáng sản manh mún, nhỏ lẻ. Việc cả cánh đồng lúa có nguy cơ biến mất sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc sinh nhai của người dân nơi đây.

Đoàn liên ngành tỉnh Thái Nguyên do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thái Nguyên chủ trì đã phát hiện Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng và Khai thác khoáng sản Thăng Long xây dựng khu vực văn phòng trên diện tích 1,67 ha, đồng thời xây dựng một khu tâm linh gồm đình, đền, chùa Bản Ná với diện tích khoảng 0,12 ha. Công ty này đã tự ý mua bán, chuyển nhượng nhà đất của 4 hộ dân, hiện tại cũng chưa có hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng đất lâm nghiệp sang mục đích khác.

Trong quá trình khai thác Công ty Thăng Long đã đổ thải (phế liệu từ hoạt động khai thác vàng) ra ngoài phạm vi cấp phép khai thác mỏ lên diện tích rừng khoảng 5,78ha, trong đó có 5,30 ha là rừng đặc dụng, còn lại là quy hoạch các loại rừng khác. Tổng diện tích bị xâm hại khoảng 12,25 ha, trong đó có hơn 11 ha rừng đặc dụng Thần Sa.

Được biết, UBND tỉnh Thái Nguyên phải báo cáo kết quả thanh tra lùm xùm nói trên tới Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/11/2018.

Thế Kha