Nghiên cứu đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam 350km/h

Nội dung này được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề cập khi kết luận cuộc họp về Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Việc nghiên cứu đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được Bộ GTVT thực hiện nghiêm túc, công phu trong thời gian dài. Trong đó Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án năm 2010 đã được Bộ Chính trị tán thành chủ trương đầu tư, nhưng chưa được cấp có thẩm quyền thông qua.

Nghiên cứu cơ chế "đặc thù đặc biệt cả gói" để báo cáo Bộ Chính trị

Để chuẩn bị Đề án chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo Bộ GTVT tiếp thu và có giải trình đầy đủ, thuyết phục ý kiến góp ý, phản biện của các bộ, cơ quan và một số chuyên gia, nhà khoa học.

Bộ GTVT là đơn vị hoàn thiện và chịu trách nhiệm toàn diện về Đề án, báo cáo Thường trực Chính phủ.

Lưu ý một số vấn đề trong việc lập Đề án chủ trương đầu tư đường sắt cao tốc Bắc - Nam, Phó Thủ tướng cho rằng cần làm rõ kinh nghiệm các nước trên thế giới về phát triển đường sắt tốc độ cao, bao gồm cả phương án huy động vốn, bằng số liệu, dữ liệu kinh tế, kỹ thuật, khoa học.

Việc này nhằm phân tích đầy đủ, rõ nét hơn tác động của đường sắt tốc độ cao đến tổng thể nền kinh tế - xã hội, như giảm chi phí logistics, tăng sức cạnh tranh, ổn định kinh tế vĩ mô, tăng hiệu quả nền kinh tế; tác động lan tỏa, phát triển đô thị, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; thúc đẩy phát triển du lịch...

Về kịch bản phát triển, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà lưu ý dựa vào nhu cầu nội tại về phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, kinh nghiệm đầu tư đường sắt tốc độ cao trên thế giới.

Phương án được Phó Thủ tướng định hướng là nghiên cứu đầu tư đường sắt tốc độ cao đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, phù hợp với xu thế phát triển trên thế giới, tốc độ thiết kế 350km/h và thực sự trở thành trục "xương sống".

Bên cạnh đó, các cơ quan liên quan cũng được giao nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách "đặc thù đặc biệt cả gói" để báo cáo Bộ Chính trị, trình Quốc hội khi thông qua chủ trương đầu tư.

Những cơ chế này bao gồm: cơ chế huy động và sử dụng các nguồn vốn; cơ chế sử dụng tiền thu từ sử dụng đất từ các địa phương; cơ chế đào tạo, sử dụng cán bộ, kỹ sư; cơ chế nội địa hóa gắn với phát triển ngành công nghiệp đường sắt; cơ chế thu hút đầu tư PPP...

Trong quá trình triển khai nghiên cứu tiếp theo, Phó Thủ tướng yêu cầu các đơn vị làm rõ thêm tầm quan trọng của đường sắt tốc độ cao trong việc phát triển đô thị theo định hướng gắn kết với giao thông công cộng (TOD).

Về hướng tuyến đường sắt tốc độ cao, theo Phó Thủ tướng, cần nghiên cứu sử dụng hiệu quả các giải pháp công trình cầu, hầm để đảm bảo hướng tuyến thẳng nhất có thể, đảm bảo khả năng thoát lũ, hạn chế ảnh hưởng đến khu bảo tồn và chia cắt cộng đồng.

"Xem xét phương án bố trí điểm đầu, điểm cuối tuyến tại trung tâm Thủ đô Hà Nội và TPHCM", Phó Thủ tướng gợi ý.

Chuẩn bị trước nhân lực

Liên quan đến tổng mức đầu tư, do dự án có quy mô lớn, phức tạp về kỹ thuật - công nghệ, thời gian thực hiện dài (trên 10 năm), Phó Thủ tướng chỉ đạo nhấn mạnh tính toán sơ bộ tổng mức đầu tư chỉ là ước tính ban đầu.

Số liệu chính xác sẽ tiếp tục được cập nhật ở các bước tiếp theo khi đủ điều kiện, tránh hiểu nhầm trong trường hợp tổng mức đầu tư dự án tăng trong giai đoạn triển khai.

Phó Thủ tướng gợi ý nghiên cứu huy động chuyên gia, tư vấn nước ngoài, tổ chức quốc tế có kinh nghiệm về đường sắt tốc độ cao cùng tư vấn trong nước đánh giá kỹ phương án đầu tư bảo đảm khả thi, an toàn, hiệu quả tối ưu.

Nguồn vốn thực hiện dự án, theo Phó Thủ tướng, được bố trí trong giai đoạn đầu; giai đoạn sau nghiên cứu kết hợp nguồn thu từ giá trị gia tăng phát triển đô thị, kêu gọi xã hội hóa, thu hút vốn tư nhân đầu tư đầu máy, toa xe để kinh doanh vận tải và trả phí cho Nhà nước.

Bên cạnh đó, phát triển nguồn nhân lực phục vụ dự án phải đi trước một bước. Phó Thủ tướng chỉ đạo các bộ liên quan căn cứ nhu cầu, dự tính số lượng lao động chất lượng cao (tự động hóa, chế tạo máy, chuyển đổi số...), nhân viên kỹ thuật trình cấp có thẩm quyền.