Luật phòng, chống mua bán người còn “gợn” nhiều băn khoăn

Dự thảo Luật phòng, chống mua bán người sau nhiều lần chỉnh lý vẫn “gợn” nhiều băn khoăn về tính khả thi dù được đánh giá “đẹp”, giàu tính nhân đạo.

Bàn về những hành vi bị quy tội mua bán người, Chủ nhiệm UB các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng quy định chưa rõ ràng, chưa có sự phân biệt giữa hành vi mua với hành vi bán, giữa hành vi mua bán người với hành vi chuyển giao, tiếp nhận người có nhận tiền, tài sản với tính chất là một khoản thù lao mà pháp luật cho phép.

Giải trình thêm vấn đề này, UB Thường vụ phân tích, thực tiễn áp dụng luật hình sự hiện nay cho thấy, để cấu thành tội phạm mua bán người thì phải có hành vi giao người nhằm nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất; tiếp nhận người mà đã trả hoặc hứa hẹn trả tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất. Tuy nhiên, theo Công ước quốc tế (Nghị định thư Palermo) các hành vi tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp, chuyển giao và nhận người bằng các thủ đoạn như dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa gạt, lợi dụng tình trạng quẫn bách hoặc sự lệ thuộc của nạn nhân, lợi dụng chức vụ, quyền hạn nhằm bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác cũng được coi là hành vi mua bán người.

Xây dựng trên quan niệm mới, dự luật Phòng, chống mua bán người muốn điều chỉnh toàn diện hành vi mua bán và liên quan đến mua bán người để phù hợp với thực tế và thông lệ quốc tế.

Về vấn đề hỗ trợ nạn nhân bị mua bán, tranh luận “nhắm” vào mức độ, hình thức hỗ trợ. Theo đó, UB Thường vụ nhận định đa số nạn nhân bị mua bán có hoàn cảnh kinh tế khó khăn nên rất cần sự hỗ trợ ban đầu (một lần) để họ có điều kiện sớm ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, không phải bất cứ nạn nhân nào cũng được hỗ trợ mà phải đáp ứng những điều kiện nhất định như là người thuộc hộ nghèo và phải có đầy đủ giấy tờ xác nhận là nạn nhân bị mua bán.

Chủ nhiệm UB Tài chính - ngân sách Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh không được sử dụng ngân sách để thành lập, “nuôi” các cơ sở hỗ trợ, tiếp nhận, quản lý nạn nhân bị mua bán trở về. Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội đồng tình: “Nếu nạn nhân là trẻ em sẽ được chuyển tới các cơ sở bảo trợ xã hội của nhà nước có đủ ở 63 tỉnh thành, là người thành niên chỉ nên hỗ trợ đưa về địa phương ổn định cuộc sống, không lý gì lo bảo trợ”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận cũng cho rằng cần rà lại chính sách liên quan đến nguồn lực tài chính để tránh tình trạng quy định luật dù nhân văn nhưng không thể thực hiện được.

P.Thảo