Lập hàng rào bồ kết dài 7km ngăn xung đột giữa voi và người

Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi Quảng Nam rộng gần 19.000ha, nằm trên địa bàn hai xã Quế Lâm và Phước Ninh, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam, là nơi sinh sống của một đàn voi rừng gồm 8 cá thể. Đây được xem là một trong những quần thể voi châu Á hoang dã cuối cùng, với cấu trúc đàn hoàn chỉnh và đang sinh trưởng tốt, được bảo vệ nghiêm ngặt.

Giai đoạn 2017-2020, đàn voi thường xuyên xuất hiện gần thôn Cấm La, xã Quế Lâm, gây thiệt hại cho rừng trồng keo, giẫm đạp ống nước sinh hoạt và phá hoại nương rẫy của người dân.

Gia đình ông Nguyễn Văn Bình (72 tuổi) ở thôn Cấm La, sống dưới chân núi Khu bảo tồn, đã phải di dời nhà cửa tới 4 lần vì voi quậy phá. Dù vậy, ông Bình và người dân địa phương vẫn luôn ý thức bảo vệ đàn voi quý hiếm này.

Cách đây 5 năm, khi Khu bảo tồn triển khai trồng hàng rào cây bồ kết, ông Bình và bà con đã tích cực tham gia chăm sóc. Đến nay, hàng bồ kết đã phát triển xanh tốt, tạo thành bức tường tự nhiên vững chắc, ngăn voi rừng quay trở lại quấy phá làng mạc.

“Từ khi hàng rào cây bồ kết lên xanh tốt, voi cũng không còn về làng phá hoại cây trồng. Trước đây mỗi khi voi về chúng tôi chỉ dùng kẻng báo động để xua chúng quay về rừng, dân ở đây ai cũng có ý thức bảo vệ đàn voi”, ông Bình chia sẻ.

Ông Mai Văn Dưỡng, Giám đốc Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi Quảng Nam, cho biết, giải pháp trồng cây bồ kết được lựa chọn sau quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng. Loài cây này có tốc độ sinh trưởng nhanh (có thể cao thêm 60cm mỗi năm) và đặc biệt là lớp gai dài, nhọn bao phủ khắp thân và cành, tạo thành chướng ngại vật hiệu quả đối với voi.

“Hàng bồ kết hình thành sẽ hạn chế voi từ rừng tự nhiên đến gần khu dân cư, giảm thiểu xung đột với con người. Ngoài ra, cây còn cho quả để làm dầu gội đầu, tạo thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân”, ông Dưỡng nhấn mạnh về lợi ích kép của dự án.

Dự án trồng hàng rào xanh bằng cây bồ kết được Ban quản lý dự án Trường Sơn Xanh đề xuất và nhận được sự hỗ trợ từ Cục Lâm nghiệp vào năm 2019. Với tổng kinh phí 4,3 tỷ đồng, qua 3 đợt trồng, 30ha bồ kết đã được phủ xanh với mật độ 2.000-3.333 cây/ha, khoảng cách giữa các cây 1,5-2,5m, tạo thành hành lang dài 7km, rộng 45m.

Hàng cây bồ kết được trồng dọc ranh giới giữa rừng tự nhiên và khu rừng sản xuất của người dân thôn Cấm La. Sau 5 năm, hàng rào này đã phát triển mạnh mẽ, cây cao từ 2-5m, với những chùm gai chi chít từ gốc đến ngọn.

Giám đốc Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi Quảng Nam khẳng định, hàng rào cây bồ kết đã trở thành một cột mốc bền vững, thân thiện với môi trường, không chỉ hạn chế tình trạng xâm hại rừng mà còn giảm thiểu đáng kể xung đột giữa con người và voi rừng.

Đặc biệt, việc cây bồ kết đã cho quả còn mở ra cơ hội cải thiện sinh kế cho người dân địa phương thông qua việc thu hoạch và bán sản phẩm.

Ngoài đàn voi rừng 8 cá thể, Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi Quảng Nam còn là mái nhà của nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm khác, với tổng cộng 215 loài động vật có xương sống trên cạn thuộc 84 họ, 27 bộ.

Trong số đó có 32 loài thú, 134 loài chim, 28 loài bò sát và 21 loài ếch nhái, góp phần tạo nên sự đa dạng sinh học phong phú cho khu vực.