Kinh hoàng những con kênh… chuột

Đơn giản là nó hôi thối, ô nhiễm đến mức không tôm, cá nào có thể sống nổi, trừ bọn chuột trụi lông, ghẻ lở đang bò lổm ngổm khắp dưới kênh, trên bờ.

Kênh xanh - kênh… phân

Từ đường Trường Chinh ồn ã xe cộ chen chúc, ngột ngạt khói bụi, chúng tôi rẽ vào đường Nguyễn Phúc Chu rộng hơn chục mét thưa thớt xe qua lại. Chưa kịp thở phào tận hưởng không khí thoáng đãng thì chúng tôi đã bị tra tấn bởi mùi xú uế từ những dòng kênh xộc thẳng vào mũi - những dòng kênh ô nhiễm bậc nhất ở Sài Gòn đang nằm ẩn mình sau những hàng cây xanh vệ đường.

Chúng tôi dừng xe đúng lúc bà Chi - người dân ở đường Nguyễn Phúc Chu - vác xẻng ra trước cửa nhà dọn dẹp rác thải, phát hoang bụi rậm sau trận mưa lớn. Chỉ tay xuống dòng kênh trước mặt có màu như nước rửa than, đang bốc mùi thối, bà Chi bức xúc: “Bữa nay, nhờ có mưa lớn, nước chảy mạnh nên nhìn vậy là đỡ lắm rồi đó. Ngày thường dòng kênh này kinh khủng đến mức tôi cũng không dám bước chân ra dọn dẹp như vậy đâu”.

Bà Chi năm nay đã gần 60 tuổi, quê gốc ở Sóc Trăng, chuyển về mua nhà sinh sống ở đây hơn 20 năm. “Lúc bấy giờ dòng kênh này nước trong xanh, cá tôm dồi dào chứ không hôi hám như bây giờ. Tui còn nhớ khoảng năm 1990, ngày nào tui cũng ra kênh vớt từng rổ cá rô, cá sặc” - bà Chi nói.

Ông Phạm Thành Danh - một người dân khác ở đường Nguyễn Phúc Chu - cho biết mình là một trong số ít người đầu tiên về đây xây cất nhà. Ông Danh kể: Kênh Tân Trụ được đào từ khoảng năm 1976, vốn là kênh thủy lợi nên nước trong vắt, có những lúc ông còn ra tắm, bơi lội. Nhưng dần dần về sau, dân cư đổ về đây mua đất, xây cất nhà cửa rồi các cơ sở sản xuất, chăn nuôi mọc lên ngày một nhiều kéo theo việc xả nước thải, rác rưởi, phân gia súc trực tiếp xuống dòng kênh khiến dòng kênh nước chảy trong xanh, cá lội tung tăng giờ chỉ còn lại trong ký ức.

Theo quan sát của chúng tôi, cả mấy con kênh Tân Trụ, Hy Vọng, Cống Lở hiện đang trở thành nơi chứa rác, nước thải sinh hoạt, thậm chí cả phân người... Ngoài hứng chịu toàn bộ nước thải của khu sân bay Tân Sơn Nhất và các cơ sở sản xuất bún, nhuộm, những kênh này ngày ngày còn hứng luôn tất cả các loại nước thải bẩn nhất từ các hộ dân xả trực tiếp thông qua hàng ngàn đường ống lắp từ nhà dẫn thẳng ra kênh.

Đặc biệt, có hàng chục hộ chăn nuôi bò, heo dọc ven kênh không hề có hệ thống xử lý nước thải, phân. Và thế là bao nhiêu thứ “đầu ra” của hàng trăm con bò, heo và nước tẩy dọn chuồng trại ngày ngày được đẩy tất tần tật xuống dòng kênh.

Bà Trần Thị Kim Thành - tổ trưởng tổ 125 khu phố 8, phường 15, quận Tân Bình - đưa chúng tôi đi xem những đoạn kênh lâu ngày không được nạo vét, lượng phân gia súc trộn lẫn bùn đùn lên thành đống khỏa lấp gần hết mặt kênh. Một số đoạn nước kênh sền sệt, đặc quánh đến mức khi ném hòn đá xuống dòng kênh không còn nghe được tiếng “bõm” như ném xuống mặt nước. Thậm chí, có đoạn rác rưởi lẫn với nước phân gia súc tạo thành mảng dày đến vài chục centimét, kéo dài vài chục mét.

“Ở những đoạn nước kênh có thể chảy được thì có khi một ngày đổi màu đến mấy lần. Lúc màu đen ngòm như nước than, lúc chuyển sang màu vàng của phân gia súc, lúc rực một màu đỏ hóa chất, rồi chiều lại chuyển sang màu trắng đục từ nước thải lò bún... Tình trạng này kéo dài cả chục năm nay, dân kiến nghị không biết bao nhiêu lần và địa phương cũng đã hứa không biết bao nhiêu lần, nhưng mọi chuyện đâu vẫn hoàn đấy. Mới đây đi họp, địa phương cũng hứa tiếp đến năm 2014 sẽ triển khai xây dựng cống hộp. Không biết lần này có làm được không?” - bà Thành nói.

Chúng tôi tìm đến trụ sở UBND phường 15, Q.Tân Bình để tìm hiểu về thực trạng ô nhiễm và việc triển khai dự án xây dựng cống hộp tại những con kênh này, thì được trả lời: “Chủ tịch phường đi họp, anh để lại giấy giới thiệu, có gì lãnh đạo về sẽ báo anh sau...”. Và một tuần trôi qua, chúng tôi vẫn chưa nhận được phản hồi từ phường.

Chuột… nhiều hơn dân

“Ở đây chuột còn nhiều hơn cả... dân”, chúng tôi phì cười khi nghe bà Thành so sánh. Bà Thành giải thích luôn: “Tại các con kênh ô nhiễm quá nên dưới đó giờ chỉ có mỗi chuột là loài duy nhất sống được. Từ nhiều năm nay, kênh Tân Trụ, Hy Vọng, Cống Lở trở thành “đại bản doanh” của lũ chuột, chúng mặc sức sinh sôi nảy nở”.

Bà Thành nói không sai bởi mới có 14 giờ, nhưng đi dọc kênh, đến đâu chúng tôi cũng gặp chuột chạy rần rần. Chúng tôi xin một ít cơm thừa từ tiệm may bên đường, cho vào túi nylon thả xuống lòng kênh làm mồi nhử. Lập tức 5 - 6 con chuột to gần bằng cổ chân, thân hình già nua lông trụi lủi, ghẻ lở lởm chởm từ các hang hai bên bờ kênh bò ra lổm ngổm tiến đến bịch mồi. Chúng đi khoan thai, dường như chẳng thèm để ý đến sự có mặt của chúng tôi chỉ cách mấy mét ở trên bờ. Đang lúc lũ chuột mải say mồi, một con mèo từ từ đi tới, nhưng cũng chỉ đứng nhìn một lúc rồi quay đầu bỏ đi, mặc lũ chuột đánh chén.

“Người ta nói mèo là khắc tinh của chuột, nhưng ở đây mèo thường chẳng dám làm gì chuột” - bà Thành nói. Một người dân đứng cạnh tiếp lời: “Cả đống người to vật vã thế này nó còn chưa sợ, huống chi con mèo”.

Hôm sau, trời chạng vạng tối, chúng tôi trở lại hẻm đường Nguyễn Phúc Chu, đi cặp theo con kênh Hy Vọng với chiếc máy ảnh cầm tay. Thấy vậy, bà Nguyễn Thị Cúc đang ngồi trước cửa nhà hỏi: “Chụp gì vậy?”, chúng tôi trả lời: “Chụp chuột”. Nghe chuột, bà Cúc vội xỏ đôi dép lê đi cùng chúng tôi. Bà Cúc nói: “Chuột ở đây thì khỏi phải nói, nhiều ghê lắm! Ban ngày còn ít, chứ bắt đầu chập tối là mấy bác đi cả bầy...”.

Vừa dứt lời, bà Cúc réo lên: “Kia kìa. Cả bầy luôn, chụp hình lẹ lẹ kẻo nó chạy mất”. Chúng tôi sởn cả gai ốc, một bầy gần chục con, mỗi con nặng đến một vài lạng, chúng nô đùa rượt đuổi, tranh giành thức ăn, chải chuốt lông như chốn không người. Thấy chúng tôi ai nấy miệng há hốc ngạc nhiên, bà Thu Hiền - một người quê Thanh Hóa, thuê trọ ở đây, đang ngồi đun nước bên bếp lộ thiên gần đó - góp chuyện: “Tại mấy anh chị không ở đây nên ít thấy, chứ với bọn em đó là chuyện thường. Có hôm đem cơm thừa phơi trước cửa, chuột kéo đến ăn cả bầy lúc nhúc trông chả khác nào hình ảnh đàn chim sà xuống mổ thóc hồi ở ngoài quê”.

Bé Mai - một học sinh lớp 8 vừa rời Ninh Bình vào đây - rùng mình: “Cháu vào đây có mấy hôm, thấy chuột nhiều, sợ quá đêm nào cũng ngủ mơ. Quê cháu làm ruộng cũng có chuột, nhưng chưa bao giờ thấy nhiều như trong Sài Gòn”.

Không chỉ làm hang ổ dưới kênh, lũ chuột ở đây còn đục khoét hàng ngàn hang ăn sâu vào dưới sân trám ximăng, nền nhà, đường hẻm tạo thành những khoảng rỗng trong lòng đất, dẫn đến bị sụt lún. Mỗi khi trời mưa to, nước ngập hang, chuột bắt đầu chạy túa ra. Người dân làm sẵn giàn ná, đợi những lúc như thế, tha hồ nã đạn, chuột chết la liệt. Một số hộ dân buôn bán thường xuyên mở cửa đã phải bố trí người cầm gậy ngồi gác để không cho chuột xông vào nhà.

Ông Nguyễn Văn Quý - người dân sống ở đường Nguyễn Sỹ Sách - kể: “Ở đoạn kênh qua khu phố 8 này, có một ông chuyên đi chĩa chuột sau 23 giờ; cách hai - ba hôm đi một lần và tôi từng chứng kiến mỗi đêm như vậy ổng chĩa được nửa bao gần chục kilô. Tôi hỏi thì ổng nói đem về cho trăn ăn, nhưng tôi nghi đem bán cho mấy quán nhậu lắm!”.

Theo Mộng Thoa - Trần Phan
 Lao động