Hội Kiến trúc sư phản bác trục Hồ Tây - Ba Vì

Hội Kiến trúc sư Việt Nam (KTSVN) vừa có văn bản gửi Văn phòng Trung ương Đảng góp ý cho Quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội.

Thủ đô thành Siêu thành phố với bệnh “đầu to”

Về dự báo các chỉ tiêu phát triển đô thị, Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, chưa thấy có mối quan hệ hữu cơ giữa dự báo phát triển kinh tế với tổ chức không gian khi giảm chi tiêu GDP từ 20.000USD/người/ năm xuống 11.000 USD/người/ năm (so với dự thảo lần đầu).

Với quy mô dân số đô thị khoảng hơn 9 triệu người vào năm 2030 và trên 10 triệu người vào năm 2050, Hội KTSVN cho rằng sự tăng trưởng này đã vượt ngưỡng cân bằng sinh thái, biến Thủ đô thành siêu thành phố với “bệnh đầu to” do chất tải quá lớn vào đô thị trung tâm với quy mô 4,6 triệu dân vào năm 2030 và gần 5,5 triệu dân vào năm 2050.

Đặc biệt, dân số khu vực nông thôn ngày một gia tăng từ 2,642 triệu người năm 2020 lên 2,917 triệu người năm 2030 và 3,223 triệu người năm 2050 trở thành hiện tượng không phù hợp với quy luật đô thị hóa.

Tiêu chuẩn sử dụng đất đô thị trong dự án rất cao (120 m²/người) vượt xa tiêu chuẩn quy định trong định hướng phát triển đô thị (70 – 80 m²/người) không quản lý được quy mô phát triển.

Từ đó phương án chọn đất xây dựng đô thị hầu hết rơi vào các vùng đất trũng, đất nông nghiệp màu mỡ, đất bị ô nhiễm hoặc các khu dân cư đông đúc, tất yếu sẽ dẫn đến các vấn nạn và nguy cơ đối với sự phát triển bền vững Thủ đô, trái với các đề xuất về tầm nhìn, quan điểm và mục tiêu đã đề xuất.

Về chọn đất và chọn hướng phát triển Thủ đô, Hội KTSVN lưu ý hướng phát triển thuận lợi là phía Bắc và đông bắc sông Hồng, nơi có quỹ đất cao, thuận lợi cho xây dựng và phát triển kinh tế – xã hội.

Tuy nhiên trong đồ án Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, tư vấn đã quá tập trung về hướng Tây từ sông Nhuệ đến sông Đáy và giữa sông Đáy và sông Tích để phát triển đô thị, nơi đất trũng, bị ngập lũ, đa phần là đất nông nghiệp mầu mỡ và đông dân cư để phát triển đô thị với quy mô 1,6 - 1,7 triệu người.

Hội KTSVN cho rằng, cần có quy hoạch sử dụng đất đai hợp lý hơn đối với vùng ven đô mở rộng, tại đây có thể bố trí các khu đô thị mới có quy mô nhỏ và vừa, gắn với các trung tâm chuyên ngành lớn và các công trình phục vụ cấp vùng.

Không nên chọn đất dự trữ cho các bộ, ngành ở Ba Vì

Về mô hình cấu trúc đô thị, với một siêu thành phố trung tâm trên 5 triệu dân và các đô thị vệ tinh, Hội KTSVN cho rằng, mô hình đã cũ, không bền vững.

Do vậy, có thể áp dụng mô hình cấu trúc đô thị đa tâm với quy mô đô thị trung tâm hợp lý, theo cơ cấu đô thị phát triển song hành, tuyến điểm, trên cơ sở một số chuỗi đô thị “đối trọng”, làm giảm áp lực giao thông con lắc và tạo tiền đề cho quá trình nhất thể hoá đô thị – nông thôn trong vùng Thủ đô tương lai.

Về quy hoạch từng khu vực và mạng lưới, Hội KTSVN lưu ý nên phân biệt rõ khái niệm vành đai xanh và hành lang xanh. Nên quy hoạch hệ thống không gian xanh thành một bộ khung bảo vệ thiên nhiên, gắn với cấu trúc đô thị.

Đối với đất dự trữ cho khu xây dựng các công trình của các Bộ ngành, Hội KTSVN cho rằng việc chọn địa điểm Ba Vì cho mục đích này là không có cơ sở cả về khí hậu, đất đai, tính chất, cảnh quan và tính xã hội nhân văn.

Do đó, Hội kiến nghị nếu cần dự trữ thì chọn nơi khác, không nên bảo vệ ý tưởng ở Ba Vì. Chính vì vậy trục Hồ Tây – Ba Vì không còn cơ sở để tồn tại trong đồ án. Cảnh quan đặc trưng của Hà Nội lại càng không nên có trục thẳng, dài và lớn như đồ án đề ra.

Từ những phân tích trên, Hội KTSVN kiến nghị Bộ Chính trị chỉ đạo việc tổ chức nghiên cứu, lấy ý kiến và thẩm định Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô phải đảm bảo chất lượng và phù hợp với các quy định của pháp luật. Đồng thời một lần nữa khẳng định “tầm vóc, chất lượng, tính khả thi” của đồ án quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội là mục tiêu phải đặt lên hàng đầu.

Cấn Cường