Chủ tịch Phan Văn Mãi: Cần có nghiên cứu về mô hình chính quyền hiện nay

Sáng 13/2, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước.

Có bỏ chính quyền cấp huyện không?

Phát biểu tại tổ, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đánh giá cao sự đổi mới trong luật trình Quốc hội lần này, tuy nhiên ông cho rằng cần có nghiên cứu tổng thể toàn diện về mô hình chính quyền hiện nay.

Theo ông Mãi, cần trả lời câu hỏi lớn là chính quyền có mấy cấp? Mỗi cấp chính quyền gồm có cơ quan nào? Từ đó mới trả lời chúng ta có bao nhiêu cấp, có bỏ cấp huyện hay không? Từng cấp như vậy có đầy đủ HĐND và UBND hay không?

"Hiện tại, chúng ta đang chưa rõ vấn đề này", ông Mãi nói.

Chủ tịch TPHCM cho rằng, việc cần làm rõ các cấp trong mô hình chính quyền, mối quan hệ giữa UBND và ủy ban hành chính nhằm đảm bảo tính đồng bộ, phù hợp thực tiễn. Đây cũng là cơ sở đề xuất sửa đổi Hiến pháp và các luật liên quan.

Ông cũng cho hay, Hà Nội và Đà Nẵng đang thực hiện thí điểm nghị quyết chính quyền đô thị, trong khi TPHCM đang thực hiện theo Nghị quyết 131 về tổ chức chính quyền đô thị, đã thực hiện được 5 năm.

Tới đây, TPHCM sẽ đề xuất khung pháp lý thay cho Nghị quyết 131 đảm bảo quản lý vận hành tốt đô thị đặc biệt như TPHCM.

Theo ông Mãi, trong sửa đổi chính sách lần này sẽ đề xuất khung pháp lý cho phù hợp. Mục tiêu là vừa duy trì những điểm hợp lý của việc thí điểm chính quyền đô thị Hà Nội, Đà Nẵng và nghị quyết 131 về chính quyền đô thị của TPHCM.

Làm rõ thẩm quyền, trách nhiệm HĐND, UBND, chủ tịch UBND

Liên quan tới quan điểm chỉ đạo để "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", ông Mãi đề xuất phải tăng và làm rõ thẩm quyền, trách nhiệm của HĐND, UBND, chủ tịch UBND.

Ông Mãi lấy ví dụ, năm 2025 Trung ương giao chỉ tiêu cho TPHCM thu ngân sách 509.000 tỷ đồng, HĐND giao phấn đấu thu 520.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, ông cho rằng nếu thành phố thu được 550.000 tỷ đồng (tức vượt 30.000 tỷ đồng) thì phải đi vào một quy trình được thưởng, đầu tư trở lại rất mất công.

Ông Mãi cho rằng, với TPHCM và các địa phương có số thu ngân sách cân đối, vượt chỉ tiêu đóng góp vào ngân sách Nhà nước thì cần có cơ chế mạnh hơn để tạo động lực.

Nêu thực tế Đại học Quốc gia TPHCM là đơn vị trung ương nằm trên địa bàn, năng lực khoa học công nghệ nằm ở đây, thành phố muốn đầu tư cho trường 10 trung tâm nghiên cứu, mỗi trung tâm 100 tỷ đồng và hỗ trợ đào tạo mỗi giáo sư 100.000 USD/năm, tuy nhiên ông Mãi cho biết thành phố muốn nhưng không quyết được.

"Luật ghi rất hay nhưng HĐND TPHCM không quyết định được", ông Mãi nói.

Theo ông, năm 2030 nếu Đại học Quốc gia TPHCM được đầu tư từ 15.000 đến 20.000 tỷ đồng sẽ xây dựng được khu đô thị đại học như Thủ Thiêm. Song nếu cứ để thế này, ngân sách có đầu tư hay không? TPHCM muốn thì có làm được không? HĐND có quyết được không?...

Từ những bất cập trong thực tế, Chủ tịch TPHCM cho rằng cần phải sửa đổi nhiều quy định để thể chế hóa quan điểm "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm".

Ông Mãi khẳng định, địa phương được làm thì mới góp phần thúc đẩy tăng trưởng hai con số, phát huy nội lực để vươn mình.