"Cấm quảng cáo quá mức về sản phẩm với tuyên bố chữa bách bệnh"

Sáng 17/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) trước khi góp ý vào dự án luật đã nhắc đến hồi chuông cảnh báo nguy hiểm liên quan chất lượng, nguồn gốc hàng hóa, sản phẩm, khi vừa qua, hàng loạt vụ thực phẩm chức năng giả được các cơ quan chức năng phát hiện.

Trong quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa, dự thảo luật quy định khuyến khích hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc và công nghệ số, song theo bà Thu, có những sản phẩm (như thực phẩm) phải bắt buộc áp dụng biện pháp truy xuất nguồn gốc hàng hóa, không phải chỉ là khuyến khích.

"Đối với sản phẩm như sữa, thực phẩm chức năng, dù đã có khá nhiều quy định quản lý nhưng vẫn xảy ra tình trạng sản xuất thuốc giả, sữa giả, thậm chí kéo dài nhiều năm mới bị phát hiện, gây bức xúc, lo lắng cho người dân", nữ đại biểu nêu thực tế.

Theo bà, vấn đề nằm ở quy định doanh nghiệp được tự công bố thông tin về thành phần, xuất xứ mà không cần chờ phê duyệt trước khi lưu hành, không cần cơ quan quản lý chuyên ngành kiểm nghiệm, xác nhận trước khi đưa ra thị trường.

Đây là chính sách nhằm tạo thuận lợi, giảm thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, nhưng cũng bộc lộ nhiều lỗ hổng và rủi ro cho sức khỏe cộng đồng và công tác quản lý Nhà nước, theo lời đại biểu Trần Khánh Thu.

Bà nhận định khi doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận mà bỏ qua các tiêu chuẩn an toàn, nguy cơ sản phẩm gây hại sức khỏe, ngộ độc, bùng phát dịch bệnh thực phẩm sẽ tăng cao.

Góp ý sửa đổi những bất cập này, bà Thu đề nghị nâng cao trách nhiệm thực thi, siết chặt hậu kiểm; ứng dụng công nghệ minh bạch hóa yêu cầu sản phẩm tự công bố phải công khai trực tuyến bắt buộc và minh bạch hồ sơ trên cổng thông tin quốc gia, dễ dàng tra cứu truy xuất nguồn gốc, tên nhà sản xuất, kinh doanh.

Đồng thời, bà đề nghị điều chỉnh việc đăng ký bắt buộc đối với nhóm sản phẩm có nguy cơ và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe như thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt…

"Cần cấm quảng cáo quá mức về công dụng sản phẩm. Những tuyên bố như chữa bách bệnh, giảm cân cấp tốc, phải bị quản lý nghiêm ngặt", bà Thu nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, nữ đại biểu cho rằng cần quy định ngay trong luật này với sai phạm của sản phẩm hàng hóa ảnh hưởng đến sức khỏe, phải tăng mạnh chế tài, hình phạt.

Theo đó, doanh nghiệp nào có hành vi này cần bị xử phạt rất nặng, đình chỉ lưu hành, thậm chí yêu cầu dừng sản xuất toàn bộ; truy cứu trách nhiệm hình sự với trường hợp gian dối, gây hậu quả nghiêm trọng; công khai tên doanh nghiệp vi phạm trên toàn quốc.

Đồng thời, theo bà Thu, phải yêu cầu doanh nghiệp có trách nhiệm bồi thường cho khách hàng đã mua, sử dụng sản phẩm đó.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cũng chỉ ra bất cập khi số lượng sản phẩm, hàng hóa thực hiện công bố hoặc tự công bố ngày càng tăng, trong khi đội ngũ làm công tác hậu kiểm còn mỏng, phương tiện kỹ thuật hạn chế.

Nữ đại biểu góp ý cần tập trung hậu kiểm có trọng tâm, trọng điểm với nhóm sản phẩm, hàng hóa thuộc nhóm rủi ro cao hoặc các tổ chức, cá nhân từng bị xử lý vi phạm nhiều lần.

Dự thảo luật quy định chỉ cho phép kiểm tra khi đã có dấu hiệu sai phạm hoặc có phản ánh, cảnh báo từ cơ quan chức năng, tổ chức quốc tế hoặc người tiêu dùng, song theo bà Hà, quy định trên mang tính thụ động.

Bà đề nghị chuyển từ cơ chế kiểm tra thụ động sang chủ động, có kế hoạch, dựa trên phân tích dữ liệu và phản ánh từ nhiều nguồn, chứ không chỉ chờ đến khi có vi phạm mới xử lý.

Ngoài ra, theo đại biểu đoàn Hà Nội, cần bổ sung quy định về công khai kết quả hậu kiểm và áp dụng cơ chế thu hồi bắt buộc và triệt để toàn bộ lô sản phẩm có nguy cơ mất an toàn, đặc biệt với sản phẩm rủi ro cao.