"Mất việc, mang thai, ôm nợ, tôi đã xoay chuyển cuộc đời như thế nào?"

Mọi thứ trở nên rối như tơ vò khi Hannah mất việc vào mùa hè năm 2015.

"Đó là khi mọi thứ bắt đầu văng ra khỏi tầm kiểm soát", Hannah nói. "Thật tồi tệ khi tôi không thể lấy được thêm một xu nào vì mới làm với họ chỉ chưa đầy 1 năm, tôi không được gì cả. Tôi sinh con chỉ sau đó 2 tháng, vào tháng 8. Con trai Winston, đến giờ đã 5 tuổi, khi ấy ra đời sớm hơn dự sinh 6 tuần vì tôi quá căng thẳng". 

Trước khi Hannah mang thai, cô và Dean (đã có hai con 20 và 17 tuổi từ mối quan hệ trước) không bao giờ lo lắng về tiền bạc.

"Hồi đó cả hai chúng tôi đều làm việc toàn thời gian và chưa có con nên chúng tôi sống khá thoải mái. Chúng tôi cảm thấy như mình là người có tiền và có thể tận hưởng lối sống của mình. Chúng tôi có 2 chiếc ô tô, một Audi và một Toyota, một xe máy Bugatti và một bồn tắm nước nóng, cuộc sống rất tốt. 

Nhưng sau đó tôi phát hiện ra mình có thai và bị mất việc, nghĩa là chúng tôi đột nhiên sống bằng một khoản thu nhập.

Tôi bị trật khớp gối trong tuần trăng mật ở Ma-rốc do trượt chân trên sàn ướt. Điều đó khiến tôi không thể kiếm được công việc mới vì không lái được xe. Chúng tôi thực sự ở trên một con tàu đang chìm", Hannah kể.

Ngoài khoản vay thế chấp căn nhà ba phòng ngủ mà cặp đôi luôn phải trả cùng với các hóa đơn của họ, họ còn có sáu món nợ đang phải vật lộn để trả, bao gồm khoản thấu chi 700 bảng của Hannah với LLoyds, khoản thấu chi 1.500 bảng của Dean với Halifax, và các khoản vay cá nhân khác.

Họ đã vay 25.000 bảng Anh từ Tesco để trang trải một số nợ cá nhân nhỏ, cũng như trả tiền nới rộng hoặc chuyển nhà, nhưng cuối cùng lại tiêu tiền thay vì sử dụng vào việc nâng cấp nhà.

Hannah nói: "Chúng tôi đã tiêu rất nhiều tiền. Chúng tôi luôn nói "sẽ trả lại vào tháng tới", nhưng điều đó đã không bao giờ xảy ra. Chồng tôi mua PS4 mới, TV 3D và anh ấy muốn có thể chữa bệnh cho các con của mình. Chúng tôi sẽ có những ngày đi chơi hay đi ăn uống vui vẻ mà chẳng cần phải là trong kỳ nghỉ lễ. Dean đã thanh toán khoản thấu chi của mình gấp hai đến ba lần, anh sẽ phải trả ngân hàng tối thiểu 100 bảng Anh mỗi tháng. Khoản vay Tesco của chúng tôi đi kèm với lãi suất 12%. Chúng tôi đã vay 25.000 bảng nhưng phải trả lại 42.000 bảng".

Ngoài ra, hai người còn nợ cha mẹ Hannah và 2 thành viên trong gia đình tiền mặt khi họ chuyển nhà.

"Khi bạn chuyển đến một ngôi nhà cũ và lò hơi bị hỏng, bạn sẽ phải vay tiền vì bạn không đủ khả năng thay thế toàn bộ hệ thống sưởi. Lại 3.000 bảng nữa, tất cả cộng lại và bạn nghĩ rằng "tôi sẽ sớm trở lại làm việc thôi", nhưng điều đó đã không bao giờ xảy ra. Tôi mất việc trong hai hoặc ba năm", Hannah kể lại.

Khi Hannah lần đầu tiên mất việc, họ đã sống được cho đến Giáng sinh năm 2015, bằng cách "thắt lưng buộc bụng" trước những chi tiêu không cần thiết như mua đồ ăn ngoài, hay du lịch. Nhưng đến Tết, cô biết mọi thứ đã vượt quá tầm tay.

"Tôi nhớ đó là một mùa hè nóng nực nhưng tôi đã đóng kín cửa và kéo kín rèm vì nghĩ rằng những người đòi nợ sẽ đến gần cửa nhà tôi. Hết tiền này đến tiền khác, khi bạn có thêm một đứa con, điều đó thật kinh khủng.

Anh trai tôi phải mua tã lót cho con tôi. Bố mẹ tôi đến ăn tối cùng và mang theo thức ăn để dọn lên bàn. Chúng tôi không cắt tóc, hiếm khi dùng lò sưởi. Đó là một trận chiến tinh thần, khi biết mình đang chìm trong cát lún.

Chúng tôi tưởng như phải bán nhà để trả nợ, tôi phải đấu tranh để ở lại căn nhà này. Tôi không bao giờ muốn quay lại thời điểm đó", Hannah nói.

Vào năm 2016, không còn chịu nổi hoàn cảnh của mình, Hannah gặp chuyên gia tư vấn tiết kiệm tiền Martin Lewis để cầu xin giúp đỡ.

Hannah nói: "Tổ chức từ thiện StepChange tính toán thu nhập và chi tiêu của bạn, bao gồm trợ cấp ăn uống, tiền xe buýt, các chi phí chi tiết. Họ cũng đóng vai trò như một người trung gian, giúp giảm bớt căng thẳng, và tạm dừng việc lãi suất tăng - cho con nợ biết chính xác số tiền họ có thể trả.

Chúng tôi chỉ có thể trả 1 bảng mỗi tháng trong năm đầu tiên. Điều đó dần xuất hiện khi chúng tôi thay đổi hợp đồng băng thông rộng và điện thoại, những thứ tương tự như vậy. Mỗi bảng chúng tôi tiết kiệm được sẽ được chuyển đến StepChange để họ có thể chia tiền. Họ chia một phần lớn hơn cho chủ nợ lớn nhất, vì vậy một công ty có thể nhận được 10 bảng và 2,50 bảng khác mỗi tháng...".

Hannah và Dean đã bán ô tô và xe máy của họ. "Tôi đi bộ đến các cửa hàng hàng ngày để kiếm thức ăn bởi vì cuối cùng chúng tôi sống bằng ngân sách hàng ngày. StepChange đã giúp chúng tôi thực sự xem xét chi tiêu của mình. Chúng tôi nhận ra rằng bạn không cần một hợp đồng điện thoại hoàn toàn mới có giá £ 50 một tháng; bạn không cần Amazon, Netflix và Sky, bạn có thể sống mà không cần chúng.

Ngay cả bây giờ, tôi vẫn giữ ngân sách thực phẩm 100 bảng một tuần, đây là một thử nghiệm với chuyện ăn uống. Tất cả chỉ nhằm xem xét đâu là thứ xa xỉ, đâu là thứ bạn cần", Hannah trải lòng.

Lúc đầu, Hannah và Dean chỉ trả được rất ít tiền nợ vì họ phải vật lộn để giữ mọi thứ tồn tại với đứa con mới chào đời và thu nhập giảm. Nhưng trong hai năm qua, họ đã trả hết 22.000 bảng Anh và 5 trong số 6 khoản vay.

Họ vẫn nợ Tesco 28.000 bảng nhưng hy vọng họ sẽ sớm kiếm được một khoản lớn, vì giờ họ chỉ còn một khoản nợ để tập trung vào.

Đáng mừng là Hannah cũng đã trở lại làm việc với tư cách là trợ lý quản trị tại một nhà chăm sóc kể từ năm 2019.

"Có người tự sát vì nợ nần, nhưng vẫn có lối thoát, chỉ cần chăm chỉ và một chút thời gian. Điều quan trọng nhất là gỡ gánh nặng đè lên lồng ngực bạn, ngay khi bạn nhận ra rằng "tôi không kiểm soát được chi tiêu của mình", bạn cần phải nói chuyện với ai đó.

Mọi người muốn được coi là đang có một công việc tuyệt vời. Mạng xã hội có quá nhiều thứ để chê trách, kiểu như "nhìn tôi này, tôi có một cuộc sống hoàn hảo, tôi đang đi nghỉ lễ này". Đó không phải là thực tế. Rất nhiều người trong chúng ta làm công việc có mức lương tối thiểu, về nhà chỉ uống trà mỗi tối.

Bạn thậm chí không thể đi làm hay có bất cứ hoạt động nào khi nợ nần treo trên đầu. Đó là điều đầu tiên bạn nghĩ đến khi thức dậy và là điều cuối cùng bạn nghĩ đến lúc cố gắng ngủ vào ban đêm. Khi bạn gánh nợ trên đầu, nó sẽ luôn ở đó. Vay tiền từ ngân hàng thì có vẻ dễ, nhưng cần hiểu rằng bạn sẽ phải trả lại", Hannah nói.