Mảnh ghép Vành đai 3 TPHCM trong mục tiêu 3.000km cao tốc

Khởi công từ tháng 6/2023, dự án Vành đai 3 TPHCM đi qua TPHCM, Bình Dương, Long An, Đồng Nai (nay là TPHCM, Tây Ninh, Đồng Nai) đang chạy nước rút về đích. Theo kế hoạch, tuyến Vành đai 3 TPHCM là một mảnh ghép lớn trong mục tiêu cả nước có 3.000km đường cao tốc cuối năm nay. 

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, ông Lương Minh Phúc, Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM, khẳng định quyết tâm đưa dự án về đích theo chỉ đạo của Chính phủ. 

Quyết định đưa Vành đai 3 vào mục tiêu 3.000km cao tốc

Vành đai 3 TPHCM nằm trong danh mục các dự án phải hoàn thành cuối năm nay để cả nước cán mốc 3.000km đường cao tốc. Theo ông, nhiệm vụ này có khả thi?

- Nếu Vành đai 3 TPHCM có thể hoàn thành vào 31/12 năm nay thì đó là một sự cố gắng “khủng khiếp”. Vì hợp đồng gốc dự án và các nghị quyết đều xác định dự án cơ bản hoàn thành cuối năm 2025 và đưa vào khai thác năm 2026. Trên cơ sở đó, chúng tôi xác định thông xe kỹ thuật vào 30/4/2026 và khai thác vào 30/6/2026.

Dự án ban đầu không nằm trong nhóm của mục tiêu 3.000km cao tốc. Sau đó, địa phương đặt vấn đề với Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng), phấn đấu đưa 2 đoạn có thể thông xe cuối năm 2025 là 6,8km phía Long An (cũ) và 14,7km ở phía Thủ Đức (cũ).

Tiếp đó, Thủ tướng động viên, yêu cầu quyết tâm đưa toàn bộ Vành đai 3 TPHCM vào nhóm dự án mục tiêu 3.000km đường cao tốc cuối năm nay.

Với tinh thần “thừa thắng xông lên”, chúng tôi đẩy hết tuyến Vành đai 3 TPHCM vào mục tiêu 3.000km đường cao tốc. So với tiến độ gốc nêu trong Nghị quyết 57 và Nghị quyết 105 sẽ rút ngắn được 6 tháng.

Chúng tôi đang phấn đấu thông xe phần trục chính (lõi cao tốc) vào cuối năm. Còn phần đường song hành sẽ tiếp tục thi công, hoàn thiện vào 30/4 năm sau.

Vừa qua, trong một lần họp các dự án trọng điểm quốc gia, Thủ tướng có chỉ đạo đẩy tiến độ vành đai 3 TPHCM lên 19/12. Ban Giao thông TPHCM đang rất cố gắng. Chúng tôi cho rà soát lại toàn bộ giải pháp kỹ thuật, cũng như từng đoạn tuyến xem đoạn nào có thể rút tiến độ xuống 19/12.

Tình hình thi công từng hạng mục hiện nay như thế nào thưa ông?

- Ban Giao thông TPHCM đang ưu tiên 5 gói thầu phía Đông với tổng chiều dài 14,7km, từ cầu Nhơn Trạch về nút giao Tân Vạn. Đoạn này được thiết kế toàn bộ là cầu cạn, nhu cầu cát san lấp không lớn so với 5 gói thầu phía Tây. Nhà thầu đã xử lý nền đất yếu xong, công việc hiện nay là lao, lắp dầm cầu cạn.

Chúng tôi khẳng định đoạn này sẽ kiểm soát được tiến độ, về đích vào 31/12. Nếu tăng 3 ca, 4 kíp ở giai đoạn thảm nhựa mặt đường, dự án có thể phấn đấu đạt mốc 19/12.

Đối với 5 gói thầu phía Tây trên địa bàn Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh (cũ), tổng chiều dài là 32,8km. Đây là các gói thầu phải xử lý nền đất yếu, khối lượng cát rất lớn.

Vừa qua, để đảm bảo mục tiêu thông xe kỹ thuật vào cuối năm nay, chúng tôi cũng đã áp dụng hàng loạt giải pháp kỹ thuật để rút ngắn thời gian gia tải, thay vì 12 tháng thì rút lại còn 6 tháng, thay vì bấc thấm ngang thì đổi sang hút chân không... rồi các vị trí thi công cống chuyển sang cọc CDM, những cái đó rút ngắn được tiến độ rất nhiều.

Ngoài ra, dự án thành phần 7 dài 6,8km qua tỉnh Tây Ninh (Long An cũ) đã đạt 70%, chắc chắn sẽ đảm bảo tiến độ thông xe trong tháng 12 năm nay. Địa phương này đang là lá cờ đầu về tiến độ.

Đoạn dự án thành phần 5 tại TPHCM (Bình Dương cũ) cũng đang đạt gần 50% tiến độ. Nhà thầu đang thi công nút giao Tân Vạn. Hiện, đoạn 3km từ quốc lộ 13 đến chân cầu Bình Gởi đang phải xử lý nền đất yếu. Đây là đoạn xử lý nền đất yếu với thời gian lâu nhất, được coi là đường găng của mục tiêu 31/12.

Dự án thành phần 3 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hiện cũng đạt khoảng 40% khối lượng. Địa phương đang cố gắng chạy nước rút trong bối cảnh cầu Nhơn Trạch thuộc dự án thành phần 1A (do PMU Mỹ Thuận làm chủ đầu tư) sắp hoàn thành.

Giải bài toán nguyên vật liệu

Ông có thể cho biết khó khăn lớn nhất hiện nay tại Vành đai 3 TPHCM là gì?

- Thách thức lớn nhất hiện nay của Vành đai 3 TPHCM vẫn là bài toán vật liệu cát và đá. Riêng dự án thành phần 1 cần 4 triệu m3 cát. Chúng tôi đã đưa về được 2,5 triệu m3, 6 tháng cuối năm cần thêm 1,5 triệu m3.

Hiện, chúng tôi tập trung 3 nhóm giải pháp. Thứ nhất, về nguồn cát, dự án xác định 14 mỏ cát ở Tiền Giang, Vĩnh Long và Bến Tre. Tổng công suất từ nay đến cuối năm của 14 mỏ này là 2,5 triệu m3, đủ cho nhu cầu. Nguồn cát đã cơ bản được giải quyết đúng theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Tuy nhiên, chúng tôi vẫn yêu cầu các nhà thầu tiếp tục chủ động nguồn cát ở thị trường, khi cần gấp thì phải mua cát của Campuchia. Cát Campuchia chất lượng tốt, nhưng giá cả chênh lệch cao hơn cát trong nước.

Nhóm giải pháp thứ 2 là về luồng vận chuyển. Có 4 tuyến đường sông để đưa cát về công trường Vành đai 3, đều xuất phát từ sông Tiền, qua kênh Chợ Gạo.

Vừa qua, Chủ tịch UBND TPHCM đã chỉ đạo xây dựng cơ chế "luồng xanh" cho việc vận chuyển cát trên sông đưa về công trường Vành đai 3 TPHCM. Các sà lan sẽ có nhận dạng bằng băng rôn với dòng chữ “Vận chuyển cát cho Vành đai 3”.

Chúng tôi đang tiến hành cung cấp danh sách khoảng 100 sà lan với số hiệu, thuyền trưởng, số liên lạc cho các cơ quan quản lý đường thủy, cung cấp mã QR cho các sà lan để khi đã quét QR trạm đầu thì các trạm sau không kiểm tra nữa.

Việc thiết lập luồng xanh là một giải pháp rất kịp thời và hiệu quả để giúp việc đưa cát về công trường trong 6 tháng cao điểm cuối năm này được rút ngắn hơn. Kết quả thí điểm cho thấy chuyển biến rất tích cực. Thời gian lưu thông của mỗi sà lan từ 100 giờ giảm xuống còn 80 giờ.

Giải pháp thứ 3 là cơ chế giải quyết căn cơ hơn cho các nhà thầu. Chúng tôi báo cáo, trình cơ chế xem xét điều kiện hợp đồng, điều kiện thực tiễn để bù giá cát cho nhà thầu. Đây cũng là một giải pháp hỗ trợ cho nhà thầu trong biến động lớn về giá nguyên vật liệu.

Tóm lại, với bài toán vật liệu cát, từ nguồn mỏ, luồng vận chuyển và cơ chế đều đã được giải quyết. Bây giờ quan trọng là các nhà thầu phải tập trung đưa cát về, áp dụng các giải pháp kỹ thuật, gia tải xử lý nền đất yếu trong 3 tháng sắp tới để kịp thi công mặt đường, thông xe vào cuối năm.

Rút kinh nghiệm từ việc không chủ động được nguồn cát, chủ đầu tư chuẩn bị nguồn đá cho giai đoạn hoàn thiện mặt đường như thế nào?

- Nguyên liệu đá cũng là một thách thức rất lớn. Đá vừa qua bắt đầu "sốt", và sẽ tiếp tục "sốt" từ nay đến cuối năm khi các dự án như sân bay Long Thành, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và Vành đai 3 TPHCM đều đến giai đoạn thi công mặt đường. Vừa qua, cả đá để làm bê tông cũng "sốt".

Vành đai 3 TPHCM cần 2 triệu m3 đá trong năm nay. Nhà thầu đã đưa về công trường được 500.000 m3 đá. Còn 1,5 triệu m3, vừa qua chúng tôi có báo cáo, Thủ tướng cũng giao các tỉnh bổ sung nguồn đá cho TPHCM. Hiện có 5 mỏ của Đồng Nai (cũ) và 4 mỏ của Bình Dương (cũ), tổng sản lượng từ nay đến cuối năm sẽ cung cấp được 1,6 triệu khối đá, đủ cho nhu cầu của dự án.

Các nhà thầu đã làm việc với từng chủ mỏ, phấn đấu từ tháng 7 đá sẽ được đưa về công trường, vừa phục vụ gia tải, vừa chuẩn bị thi công mặt đường. Chúng tôi cố gắng không để bị động như giai đoạn thiếu cát vừa qua.

Hiện nay, mục tiêu thông xe tuyến chính vào ngày 31/12 đã được quán triệt đến từng kỹ sư, công nhân. Chúng tôi có một kế hoạch chi tiết để đảm bảo mốc tiến độ này.  Tinh thần là thi công 3 ca 4 kíp, vượt nắng thắng mưa, tranh thủ từng ngày từng giờ.

Chúng tôi cũng hiểu là đưa được dự án vào khai thác sớm chừng nào thì người dân và thành phố được phát triển sớm chừng ấy. Từng đơn vị vẫn đang phấn đấu với sự quyết liệt như vậy.

Xin cảm ơn ông!