Bộ trưởng Ngoại giao: "Mỗi người dân là một cột mốc biên giới sống"

Tại phiên thảo luận về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế, một số đại biểu đề nghị bổ sung chính sách cho người dân và địa phương vùng biên giới.

Áp lực hạ tầng - nguồn lực - nhân lực tại tuyến biên giới

Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) cho biết các tỉnh biên giới dù giữ vai trò "tuyến đầu hội nhập quốc tế" nhưng đang gặp hàng loạt hạn chế như kinh tế nhỏ và phân tán, phụ thuộc nông nghiệp và thương mại biên mậu; công nghiệp chế biến, dịch vụ logistics và chuỗi giá trị xuất khẩu còn yếu; hạ tầng cửa khẩu, kho bãi, giao thông xuống cấp, thiếu đồng bộ.

Nguồn lực tài chính hạn chế, thu ngân sách thấp khiến nhiệm vụ đầu tư hạ tầng và triển khai hội nhập gặp nhiều khó khăn. Nhân lực am hiểu ngoại ngữ, pháp luật quốc tế và thương mại biên mậu còn thiếu, doanh nghiệp nhỏ khó tham gia chuỗi giá trị quốc tế. Theo bà, thực trạng này khiến vùng biên chưa thể phát huy vai trò cửa ngõ hội nhập như kỳ vọng.

Từ thực tiễn đó, đại biểu đề nghị dự thảo Nghị quyết bổ sung một nhóm cơ chế mạnh hơn.

"Thực tế tại các tỉnh biên giới như Lạng Sơn, Cao Bằng cho thấy nguồn thu ngân sách thấp, phụ thuộc lớn vào ngân sách trung ương, nên nếu chỉ giao nhiệm vụ mà không quy định rõ cơ chế hỗ trợ thì nhiều địa phương sẽ không đủ điều kiện thực hiện", đại biểu cho biết. 

Vì vậy, đại biểu đề nghị dự thảo phải bổ sung cơ chế ngân sách trung ương hỗ trợ trực tiếp cho nhiệm vụ hội nhập, đồng thời nhấn mạnh đây không phải ưu đãi mà là "đầu tư cho các nhiệm vụ mang tính quốc gia tại tuyến biên giới", phù hợp tinh thần Nghị quyết 59.

Bà cũng kiến nghị bổ sung chính sách nhân lực và an sinh xã hội cho khu vực biên giới, từ đào tạo ngoại ngữ - pháp luật quốc tế cho cán bộ, phụ cấp đặc thù cho lực lượng tuyến đầu, đến hỗ trợ sinh kế bền vững và điều kiện sống cơ bản cho người dân vùng sâu, vùng xa.

Trong khi đó, đại biểu Tô Ái Vang (Cần Thơ) nhấn mạnh cần đưa người lao động và người dân sống dọc biên giới vào đối tượng thụ hưởng chính sách. Người lao động chịu tác động trực tiếp của hội nhập, cần được hỗ trợ nâng cao kỹ năng, ngoại ngữ, hiểu biết luật pháp quốc tế để cạnh tranh trong môi trường toàn cầu.

"Người dân vùng biên là lực lượng tiếp xúc hằng ngày với nhân dân các nước láng giềng, là "phên dậu" trong đối ngoại nhân dân, góp phần phát hiện vi phạm liên quan chủ quyền, giữ vững an ninh trật tự", đại biểu nhấn mạnh.

Bà Tô Ái Vang cũng đề nghị bổ sung hỗ trợ tài chính từ Quỹ Xúc tiến xuất khẩu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời mở rộng các chính sách đi kèm thuế phòng vệ thương mại để hỗ trợ doanh nghiệp cập nhật thông tin thị trường, đào tạo luật quốc tế, áp dụng công nghệ, và thúc đẩy kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu.

"Mỗi người dân chính là một cột mốc biên giới sống"

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung khẳng định phần lớn đề xuất đều xác đáng và phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Về chính sách đối với người dân vùng biên, Bộ trưởng chia sẻ: "Tôi cũng làm công tác biên giới nên tôi rất hiểu. Và tôi cũng quán triệt một tinh thần rằng mỗi người dân chính là một cột mốc biên giới sống". 

Ông cho biết người dân ở khu vực biên giới hiện nay đã được hưởng những chế độ, chính sách khác nhau theo các quy định chuyên ngành về an ninh và bảo vệ biên giới.

Vì vậy, nếu mở rộng thêm đối tượng trong dự thảo thì phạm vi sẽ trở nên quá rộng, trong khi nghị quyết lần này chỉ là cơ chế đặc thù, áp dụng trong một giai đoạn nhất định và sẽ được tiếp tục rà soát, điều chỉnh sau đó. Ông nhấn mạnh mỗi lĩnh vực đặc thù đều có cơ chế riêng, không phải Nhà nước không coi trọng người dân vùng biên giới, mà cần bảo đảm chính sách phù hợp với chức năng của từng văn bản pháp luật.

Ông cũng làm rõ các ý kiến về hỗ trợ doanh nghiệp, quản lý ngân sách, dự án khẩn cấp của cơ quan đại diện, cũng như thẩm quyền đối ngoại của cấp xã, huyện ở khu vực biên giới.

Theo Bộ trưởng, các nội dung này đã được rà soát kỹ và sẽ tiếp thu theo hướng chặt chẽ, đồng bộ, tuân thủ pháp luật hiện hành.

"Chúng tôi sẵn sàng tiếp tục lắng nghe các ý kiến từ thực tiễn địa phương để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết được tốt hơn", Bộ trưởng nói.