9 nhóm giao dịch được đề xuất bắt buộc công chứng

Theo Bộ Tư pháp, Luật Công chứng 2024 có hiệu lực từ 1/7/2025. Quá trình triển khai thực hiện luật cho thấy một số quy định gặp khó khăn, đặc biệt ở các vấn đề liên quan đến địa bàn cấp huyện, tổ chức bộ máy và hệ thống cơ sở dữ liệu công chứng.

Việc sửa luật này cũng nhằm thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước về xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp cũng như đẩy mạnh phân cấp, phân quyền…

9 nhóm giao dịch được đề xuất bắt buộc phải công chứng nêu trong dự thảo luật gồm:

- Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, trừ hợp đồng cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, hợp đồng chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp; hợp đồng chuyển nhượng, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, tài sản gắn liền với đất mà một bên hoặc các bên tham gia giao dịch là tổ chức hoạt động kinh doanh bất động sản;

- Văn bản thỏa thuận của các thành viên có chung quyền sử dụng đất đồng ý đưa quyền sử dụng đất vào doanh nghiệp;

- Hợp đồng mua bán, thuê mua, tặng cho, đổi, góp vốn, thế chấp nhà ở, trừ trường hợp tổ chức tặng cho nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết; mua bán, thuê mua nhà ở thuộc tài sản công; mua bán, thuê mua nhà ở mà một bên là tổ chức, bao gồm: nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, nhà ở phục vụ tái định cư; góp vốn bằng nhà ở mà có một bên là tổ chức; thuê, mượn, ở nhờ, ủy quyền quản lý nhà ở;

- Văn bản tặng cho bất động sản, trừ trường hợp được đăng ký theo quy định của luật; hợp đồng chuyển nhượng hợp đồng kinh doanh bất động sản; hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở, công trình xây dựng, phần diện tích sàn xây dựng trong công trình xây dựng mà các bên tham gia giao dịch là cá nhân;

- Văn bản về thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; văn bản chấp thuận của người sử dụng đất đồng ý cho xây dựng công trình; văn bản thừa kế về nhà ở;

- Văn bản lựa chọn người giám hộ;

- Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ;

- Văn bản thỏa thuận xác lập chế độ tài sản của vợ chồng trước khi kết hôn; văn bản sửa đổi, bổ sung nội dung của thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng;

- Văn bản ủy quyền giải quyết việc thi hành án liên quan đến tài sản khi người phải thi hành án xuất cảnh.

Đối với các giao dịch dân sự khác, việc công chứng được thực hiện theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức. Việc chứng thực các giao dịch dân sự được thực hiện theo quy định của pháp luật về chứng thực.

Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng đã khai thác được thông tin của các giấy tờ trong hồ sơ yêu cầu công chứng ở Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai, cơ sở dữ liệu khác theo quy định pháp luật thì người yêu cầu công chứng không phải nộp các giấy tờ này nhưng phải nộp phí khai thác dữ liệu theo quy định.

Dự thảo luật nêu rõ, dữ liệu trong cơ sở dữ liệu về dân cư, đất đai… phải đảm bảo đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung. Trường hợp công chứng viên căn cứ vào các dữ liệu này để thực hiện công chứng mà dữ liệu không bảo đảm an toàn, đầy đủ, kịp thời thì công chứng viên không phải chịu trách nhiệm đối với văn bản công chứng đó.

Như Dân trí thông tin trước đó, Tổ công tác về cắt giảm thủ tục hành chính trong lĩnh vực công chứng, chứng thực, hộ tịch (Bộ Tư pháp) đề xuất chuyển 8 loại giao dịch đang bắt buộc phải công chứng, chứng thực sang công chứng, chứng thực tự nguyện, theo yêu cầu. 14 loại giao dịch phải công chứng, chứng thực được đề xuất giữ nguyên.