Man Utd thắng ấn tượng Liverpool: Dùng vô chiêu thắng hữu chiêu

Sir Alex Ferguson có "triết lý bóng đá" không? Có lẽ, trong 39 năm sự nghiệp, kể từ khi ông bắt đầu theo đuổi sự nghiệp huấn luyện ở East Stirlingshire cho tới cái ngày ông quyết định nghỉ hưu vào năm 2013, người ta có thể chỉ ra vài nguyên tắc thiết yếu nhưng về cơ bản triết lý của "ông già gân" thay đổi tùy theo hoàn cảnh.

"Ngài máy sấy tóc" không có công thức chung và sau đó đã đưa ra một vài lý thuyết về cách chơi bóng đá. Nhưng có lẽ, tài sản lớn nhất của ông ấy trong suốt sự nghiệp là khả năng tổ chức, tạo động lực và phát triển.

Tuy nhiên, gần đây, người ta cho rằng những HLV bóng đá phải là những nhà triết gia. Pep Guardiola với chiến thuật "juego de posición" (định hướng vị trí), Jürgen Klopp và trường phái Gegenpressing và nhiều HLV khác đã học theo Vítor Frade (một giáo sư khoa học thể thao ở Bồ Đào Nha) vì lý thuyết tuần hoàn chiến thuật.

Kể từ khi Sir Alex Ferguson nghỉ hưu vào năm 2013, danh hiệu duy nhất không thuộc về "triết gia bóng đá" là của Leicester (với HLV Ranieri) vào năm 2016, ngay cả khi lối chơi của Leicester đã được định hướng rõ ràng.

Đó là một trong những lý do người ta hoài nghi về khả năng thành công của HLV Solskjaer, người vốn không có triết lý rõ ràng nào ngoài việc tham khảo ý kiến của Sir Alex Ferguson. Nhưng điều nghịch lý là "sự vô chiêu" của Solsa lại đang mở ra con đường thành công cho Man Utd.

Khi Noel Cantwell đến Old Trafford vào năm 1960, ông cảm thấy choáng vì lối suy nghĩ quá giản đơn của CLB. Ông ấy đến từ West Ham, nơi mà các cầu thủ thường gặp nhau ở một quán cafe sau mỗi buổi tập để thảo luận về xu hướng và sáng tạo mới nhất. Tại Man Utd thời điểm ấy, việc tập luyện chỉ xoay quanh nâng vài quả tạ, chạy nước rút, tập một chút đánh đầu, sút bóng hay tập luyện vài kỹ năng chơi bóng ở khu đất trống.

Sir Matt Busby cũng nói về mô hình tại CLB của mình. Thế nhưng, vài HLV khác như Harry Potts ở Burnley, Bill Nicholson ở Tottenham, Alf Ramsey ở Ipswich, Don Revie ở Leeds, Bill Shankly ở Liverpool đã bắt đầu đề cập tới thứ bóng đá có tổ chức, được gọi là "bóng đá có hệ thống" ở thời điểm đó.

Noel Cantwell tỏ thái độ gay gắt với Sir Matt Busby: "Làm sao ông có thể thành công nếu không nỗ lực và thấu hiểu cách chơi bóng?".

Tuy nhiên, sau đó, Man Utd đã giành được hai chức vô địch bóng đá Anh trong thập niên 1960 và 1 lần vô địch cúp C1 vào năm 1968.

Hóa ra mô hình hoạt động của Sir Matt Busby đủ tốt khi sở hữu Bobby Charlton, Denis Law và George Best, ba trong số những người vĩ đai nhất thế giới. Nhưng hãy xem những gì xảy ra tiếp theo. Khi Charlton già đi, Law phải vật lộn với chấn thương đầu gối và Best đang bị ngự trị bởi "con quỷ trong lòng" (nghiên rượu) thì Man Utd có dấu hiệu đi xuống.

Sir Matt Busby nghỉ hưu năm 1969 (1 năm sau khi vô địch cúp C1), mọi thứ nhanh chóng đổ vỡ. Man Utd đã xuống hạng vào năm 1974 và không thể giành chức vô địch giải đấu cao nhất của Anh cho tới năm 1993. Không có triết lý dẫn đường, Man Utd như con thuyền trôi dạt.

Họ là CLB thành công nhất nước Anh với 20 chức vô địch nhưng chủ yếu, những danh hiệu ấy thuộc về ba HLV. Họ tài ba hơn bất kỳ ai nhưng Man Utd lại dựa quá nhiều vào một "thủ lĩnh" trên băng ghế huấn luyện.

Ngược lại, Liverpool, họ là CLB có triết lý nhất ở Anh. Kenny Dalglish, Joe Fagan và Bob Paisley đều phát triển chiến thuật từ di sản của Bill Shankly đặt ra. Họ đã chơi với 4 hậu vệ sớm hơn bất kỳ CLB nào ở thập niên 1970 và 1980. Họ đã thống trị bóng đá Anh và châu Âu bằng cách đẩy đội hình lên cao, chơi pressing và nắm quyền kiểm soát bóng.

Sự sa sút của Liverpool trong thập niên 1990 là câu chuyện đáng bàn. Ảnh hưởng của thảm họa Hillsborough là điều bất cứ ai cũng có thể nói. Nó đã gây ra thảm họa khủng khiếp cho CLB. Thế nhưng Graeme Souness có lẽ không phải là người phù hợp để đảm bảo tính liên tục của truyền thống.

Bên cạnh đó là ảnh hưởng khách quan như cách trận đấu được vận hành và vấn đề kinh tế. Sự xuất hiện của Premier League và truyền hình vệ tinh đã mở ra cơ hội tài chính cho nhiều CLB. Man Utd rõ ràng thích nghi nhanh hơn và nhanh nhạy hơn trong việc khai thác kinh tế.

Sự ra đời của luật cấm thủ môn bắt bóng sau đường chuyền về của đồng đội khiến việc chơi kiểm soát bóng trở nên khó khăn. Việc ôm khư khư triết lý trong nhiều năm rõ ràng là điều cản trở khiến cho Liverpool sa sút, trong thời buổi mà thế giới đổi thay từng ngày.

Ba thập kỷ đã trôi qua kể từ ngày ấy và giờ đây, điều đó lại quay trở lại ám ảnh Liverpool.

Trong những năm qua, Liverpool có triết lý rõ ràng. Jurgen Klopp có thể xem là hình mẫu của "triết gia bóng đá". Phong cách của chiến lược gia người Đức có thể xem là sự phát triển theo hướng hiện đại của phong cách Liverpool cổ điển.

Man Utd sau thời kỳ Sir Alex Ferguson đã thực sự quay cuồng trong đủ loại triết lý như trường phái Anh cổ điển (David Moyes), chủ nghĩa kiểm soát bóng tới cực đoan (Van Gaal), phòng ngự thực dụng với từng khối cô đặc (Mourinho). Và giờ đây, họ đang sống trong chủ nghĩa phục hưng thời kỳ Sir Alex Ferguson của Solskjaer.

Chỉ khoảng hơn 1 năm trở lại đây, đội hình của Man Utd mới trông có vẻ mạch lạc nhưng họ vẫn dựa nhiều vào các cá nhân. Bruno Fernandes đã trở thành ngôi sao đặc biệt ở Old Trafford kể từ khi tới đây vào tháng 1 năm ngoái. Anh đã ghi 19 bàn và có 14 đường kiến tạo thành bàn sau 32 trận ra sân ở Premier League. Nếu như Bruno Fernandes "tắt điện" thì Man Utd nhiều khả năng của im tiếng.

Paul Pogba, Edinson Cavani và Marcus Rashford đều có những khoảnh khắc của thiên tài nhưng Man Utd vẫn chỉ nổi bật và đáng sợ bởi lối chơi phản công. Còn việc bố trí, xây dựng tình huống tấn công của Quỷ đỏ vẫn còn bị nghi ngờ.

Đó lại là điểm mạnh của Liverpool. Họ áp sát thông minh, chặt chẽ, rồi giành lại bóng và tổ chức tấn công nhanh chóng. Bộ ba tấn công của Liverpool đang gặp khó. Điều đó không chỉ cho thấy dấu hỏi về phong độ của Mohamed Salah, Roberto Firmino và Sadio Mané mà còn chỉ ra rằng hàng tiền vệ của Liverpool có vấn đề. HLV Jurgen Klopp đã buộc thay đổi hàng tiền vệ sau khi hai trung vệ trụ cột của họ nghỉ dài hạn.

Ở thời điểm lịch thi đấu ở Premier League ngày càng dày đặc, khiến cho khoảng thời gian lên chiến lược của HLV, sự hồi phục của các cầu thủ trước mỗi trận đấu ngày càng bị ngắn lại. Đồng thời, những ca chấn thương xuất hiện với mật độ dày lên. Điều đó làm khó cho Liverpool bởi họ không dễ thích nghi khi sự liên kết trong đội hình đã bị phá vỡ.

Trong khi đó, lúc này, Man Utd, một CLB không quá chú trọng tới triết lý, lại đang hưởng lợi nhờ sự tỏa sáng của cá nhân và bùng nổ ở một vài khoảnh khắc. Họ sở hữu một hệ thống triết lý không phức tạp (do đó có thể dễ thay đổi) và bên cạnh đó, như thời Sir Alex Ferguson, giá trị tinh thần và đoàn kết đang ngày càng mạnh mẽ ở Man Utd.

Sự bay cao của Man Utd "không triết lý" có thể đi ngược với xu thế phát triển của bóng đá hiện đại nhưng nó có thể mang tới lợi thế cho Man Utd ở mùa giải "hỗn loạn" như thời điểm này.