Cách hạn chế nguy cơ tử vong đột ngột trên đường chạy marathon quốc tế

Cho đến nay, hiếm khi nghe nói các giải marathon trên thế giới phải chịu trách nhiệm về các ca đột tử hoặc đột quỵ trên đường đua. Rủi ro trong thể thao là điều vẫn có thể gặp, không riêng gì trong môn chạy đường dài nói chung và các cuộc thi marathon nói riêng. Vì vậy, việc quy định kỹ tiêu chuẩn VĐV là nhằm tránh các rủi ro này.

Với các giải marathon càng lớn, càng uy tín, điều mà họ hướng đến là chất lượng vận động viên (VĐV) chứ không phải số lượng VĐV. Các khuyến cáo về sức khỏe, các khâu kiểm tra y tế được làm rất kỹ.

Ví dụ như ở giải marathon tại Boston (Mỹ) danh tiếng, họ làm siêu âm tim đối với các VĐV không chuyên trước và sau khi tham gia giải đấu này. Giải đấu cũng đưa ra khuyến cáo về thời gian và lượng vận động của các VĐV khi tham gia Boston Marathon.

Theo đó, những người tập luyện ít hơn 56km hàng tuần, trong vòng 4 tháng trước khi giải đấu khởi tranh, có khả năng tổn thương và rối loạn nhịp tim nhất định, trong quá trình chạy marathon. Chỉ những người tập luyện nhiều hơn 72km mỗi tuần, trong vòng 4 tháng trước khi thi đấu, mới ổn hơn về mặt tim mạch.

Sở dĩ Boston Marathon kiểm tra các VĐV không chuyên kỹ hơn các VĐV chuyên nghiệp, vì các VĐV chuyên nghiệp vốn đã có sẵn phương pháp tập luyện khoa học, cũng như được trang bị thể chất phù hợp với cự ly mà họ tham dự. Trong khi đó, các VĐV không chuyên không giỏi về mặt này, nên rủi ro với nhóm VĐV không chuyên cao hơn.

Boston Marathon là giải đấu có quy định nghiêm ngặt về tiêu chuẩn dành cho các VĐV tham dự. Để đủ điều kiện tham dự Boston Marathon, VĐV trên 18 tuổi phải hoàn thành khóa học marathon tiêu chuẩn, được chứng nhận bởi Liên đoàn điền kinh các quốc gia thành viên của Liên đoàn điền kinh thế giới (IAAF), trong thời gian 18 tháng trước khi giải khởi tranh.

Từ năm 2011, Boston Marathon có thêm quy định về thời gian chạy tối thiểu dành cho các VĐV. Ví dụ VĐV nam trong độ tuổi 18-34 không được chạy quá 3 tiếng cho lộ trình 42km của nội dung marathon. Thời gian này tương ứng đối với VĐV nữ là 3 giờ 30 phút.

Còn đối với các VĐV nam độ tuổi từ 40-44 tuổi, thời gian chạy marathon không quá 3 giờ 10 phút. Việc quy định thời gian như trên để lọc ra VĐV chuyên nghiệp hoặc cựu VĐV chuyên nghiệp, nhằm tránh các rủi ro về y tế thường xảy ra với VĐV không chuyên.

Còn ở giải marathon tại New York (Mỹ), cũng là một giải đấu hết sức uy tín trên thế giới, họ kiểm soát khá kỹ lượng nước mà VĐV "nạp" vào cơ thể trước và trong quá trình thi đấu. Họ khuyến cáo thẳng: "Chưa có trường hợp nào chết vì mất nước khi chạy marathon, nhưng đã có nhiều trường hợp đột tử vì uống nước nhiều hơn mức cần thiết, dẫn đến làm hạ natri máu".

Đây là khuyến cáo quan trọng, dựa trên những nghiên cứu kỹ lưỡng qua nhiều năm, có thể giúp xóa bỏ, hay chí ít thay đổi thói quen cũ của những người chạy không chuyên. Những người này thường có suy nghĩ phải bù nước càng nhiều càng tốt trong khi chạy.

Thông thường, các cuộc thi đấu marathon có những trạm tiếp nước dọc đường. Nhưng với Ban tổ chức (BTC) New York marathon, họ cảnh báo các VĐV chỉ uống khi khát, và không nạp bất kỳ chất lỏng nào vào người trong quá trình thi đấu, trước khi cảm thấy khát thực sự.

Ngoài các biện pháp kể trên, những năm sau này, khi công nghệ, khoa học kỹ thuật phát triển, người ta còn chuẩn bị thêm các thiết bị đo nhịp tim cho các VĐV, trên những đường đua khắc nghiệt.

Trong các cuộc đua marathon, thiết bị đo nhịp tim chưa mang tính bắt buộc, vì các VĐV marathon chủ yếu chạy trong thành phố. Hơn nữa, như đã nói, nếu BTC các giải làm tốt khâu tuyển chọn, phân hạng VĐV, những người chuyên nghiệp sẽ không gặp phải rủi ro về tim mạch.

Dù vậy, với các cuộc thi siêu marathon (ultra marathon), những thiết bị này xuất hiện nhiều hơn. Ví dụ, tại giải chạy địa hình Trans Japan Alps Race ở Shizuoka (Nhật Bản), thiết bị đo nhịp tim và thiết bị định vị GPS được BTC trang bị cho các VĐV tham dự, để vị trí và tình trạng của họ luôn được hiển thị trên màn hình của BTC, tiện cho việc cứu hộ khi cần.

Với các VĐV quốc tế nhiều kinh nghiệm, cho dù BTC các giải đấu có quy định cụ thể hay không, họ tự trang bị cho mình thiết bị đo nhịp tim sẵn có ở các loại đồng hồ thông minh hiện nay. Cách tốt nhất là tự đo nhịp tim và tự lắng nghe cơ thể mình, thay vì chạy quá sức. Đó là khác biệt rất lớn giữa VĐV chuyên nghiệp so với VĐV không chuyên.