Ý nghĩa chiến lược của đập thủy điện nghi bị kích nổ ở Ukraine

Quân đội Ukraine ngày 6/6 cáo buộc Nga phá hủy đập thủy điện Nova Kakhovka bằng thuốc nổ tại khu vực do Nga kiểm soát ở Kherson.

Thị trưởng thành phố Novaya Kakhovka, ông Vladimir Leontyev, cho hay các cửa xả lũ của đập đã bị phá hủy, giải phóng lượng nước đáng kể, tuy nhiên đập vẫn chống chọi được sau vụ tấn công. Tuy nhiên, quan chức do Nga bổ nhiệm này cho rằng lực lượng Ukraine kích nổ con đập.

Ông Tymofiy Mylovanov, một cựu bộ trưởng của Ukraine, nhận định vụ vỡ đập có thể gây ngập lụt nghiêm trọng và ảnh hưởng đến khoảng 16.000 dân ở các khu vực lân cận.

Không lâu sau khi Ukraine cáo buộc Nga kích nổ con đập, người đứng đầu vùng Kherson đã khuyến cáo người dân sơ tán bởi mực nước có thể dâng lên nghiêm trọng trong vòng 5 giờ tới. Theo hãng tin TASS, người dân ở khoảng 300 hộ gia đình gần con đập đã được sơ tán. Một phần thành phố bị cắt điện để đảm bảo an toàn.

Đập thủy điện chiến lược

Đập Nova Kakhovka nằm trên sông Dnipro, cách thành phố Kherson khoảng 30km về phía đông. Đập được xây dựng vào năm 1956, cao khoảng 30m, rộng hàng trăm mét. Nó là một phần của nhà máy thủy điện Kakhovka. Một video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy, nhà máy thủy điện Kakhovka dường như đã bị ngập.

Nova Kakhovka có thể chứa hàng km3 khối nước, tương đương Hồ Muối Lớn (Great Salt Lake) ở bang Utah của Mỹ. Vỡ đập có thể khiến bức tường nước khổng lồ đổ sập xuống các khu dân cư ở hạ lưu, trong đó có Kherson - khu vực Ukraine giành lại quyền kiểm soát từ Nga hồi cuối năm ngoái.

Đập Nova Kakhovka cung cấp nước cho Crimea, bán đảo đã sáp nhập vào Nga năm 2014, cũng như cho nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia mà Moscow kiểm soát từ năm ngoái. Ngoài ra, nó cũng tạo điện năng cho nhà máy thủy điện Kakhovka. Con đập bị hư hại sẽ khiến cho vấn đề thiếu hụt điện của Ukraine trầm trọng hơn nữa trong bối cảnh hạ tầng năng lượng của nước này bị phá hủy do các cuộc tập kích của Nga. Nó cũng có thể phá hủy hệ thống kênh tưới tiêu cho phần lớn miền Nam Ukraine và Crimea.

Đe dọa rình rập

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine, đập Nova Kakhovka đã bị coi là mục tiêu tiềm năng vì tầm quan trọng chiến lược của nó cũng như thiệt hại mà nó có thể gây ra nếu bị phá hủy.

Nga giành quyền kiểm soát con đập không lâu sau khi tiến quân vào Ukraine hồi tháng 2 năm ngoái.

Vào tháng 10 năm ngoái, khi Ukraine đang trong quá trình giành lại phần lớn Kherson, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi phương Tây cảnh báo Nga không được cho nổ đập bởi nó sẽ làm ngập lụt một khu vực rộng lớn ở miền Nam Ukraine. Thời điểm đó, ông cáo buộc các lực lượng Nga đã đặt chất nổ bên trong con đập. Nhà lãnh đạo Ukraine nói, phá hủy con đập sẽ kéo theo thảm họa lớn, không khác với hành động sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt. Cơ quan tình báo Ukraine cảnh báo, nó sẽ gây ra thảm họa sinh thái vượt ra ngoài biên giới Ukraine, ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực Biển Đen.

Sau khi Ukraine giành lại một phần Kherson vào tháng 11 năm ngoái, các hình ảnh chia sẻ cho thấy con đập bị hư hại. Nga cáo buộc Kiev tập kích rocket nhằm phá hủy đập trong chiến dịch giành lại Kherson.