Vì sao Patriot trở thành mục tiêu tấn công hàng đầu của Nga tại Ukraine?

Lực lượng phòng không Ukraine đã có được hệ thống tên lửa đất đối không MIM-104 Patriot đầu tiên cách đây hơn 2 năm và kể từ đó quân đội Mỹ, đơn vị đã huấn luyện người Ukraine cách sử dụng hệ thống này, theo dõi chặt chẽ cách thức hoạt động của chúng, sử dụng dữ liệu để lập kế hoạch chiến tranh của riêng mình.

Trung tá James Compton, phó Sĩ quan điều hành của Bộ tư lệnh Phòng không và Tên lửa Lục quân số 10 của Mỹ, cho biết dù Nga có nhiều loại vũ khí được sử dụng để tấn công Ukraine, nhưng Patriot đã "hoạt động hiệu quả" trước các mối đe dọa mà nó phải đối mặt.

Tuy nhiên, hiệu quả trong chiến đấu của hệ thống phòng không từng gây tranh cãi này cũng khiến nó trở thành mục tiêu hàng đầu trong chiến sự.

Theo Trung tá Compton, Patriot được đặt niềm tin sẽ hoàn thành nhiệm vụ, nhưng vẫn còn rất nhiều thách thức khi chúng lần đầu tiên giao tranh với các lực lượng của Nga.

Nhưng ông cho biết thật "ấn tượng" khi chứng kiến ​​cách Ukraine thích nghi với các kỹ thuật đang phát triển của Nga.

Ông Compton cho rằng phần lớn thành công của Patriot trên chiến trường là nhờ các nhà điều hành và chỉ huy đơn vị Ukraine. Ông cho biết họ đã thể hiện sự linh hoạt trong việc điều chỉnh nhanh chóng và ưu tiên các mục tiêu.

Các cuộc không kích lớn của Nga - vốn đã được tăng cường trong những tuần gần đây - nhấn mạnh rằng hệ thống này là một phần của mạng lưới phòng không rộng lớn hơn.

"Cần rất nhiều công sức để đồng bộ hóa tất cả các hoạt động đó và Ukraine đã dạy chúng tôi rất nhiều về cách thực hiện điều đó", ông nói thêm.

Patriot, chủ yếu do các nhà thầu quốc phòng Mỹ là Raytheon và Lockheed Martin sản xuất, đã được đưa vào sử dụng từ những năm 1980 và được coi là một trong những hệ thống phòng không tiên tiến nhất mà Mỹ đã triển khai.

Trước khi Patriot đến Ukraine, vẫn còn nhiều nghi ngờ về tính hiệu quả của chúng, một phần là do hiệu suất trong Chiến tranh vùng Vịnh và những thất bại gần đây.

Tuy nhiên, việc nâng cấp hệ thống và tỷ lệ đánh chặn cao với tên lửa của Nga, thậm chí là vũ khí đặc biệt tiên tiến, đã biến nó thành một vũ khí được ca ngợi ở Ukraine và nhu cầu của Kiev ngày càng tăng lên. Loại vũ khí này đang được săn đón rất nhiều.

Theo các nguồn tin, Ukraine có 6 khẩu đội Patriot đang hoạt động, nhưng cần có thêm năng lực phòng không. Tổng thống Zelensky đã nhiều lần thúc giục Mỹ và các đồng minh NATO khác cung cấp thêm các hệ thống và tên lửa đánh chặn trong bối cảnh kho dự trữ ngày càng cạn kiệt và Nga tăng cường các cuộc không kích dữ dội.

Chuẩn úy Sanjeev Siva, một kỹ thuật viên tại Bộ tư lệnh Phòng không và Tên lửa Lục quân số 10 của Mỹ cho biết, Patriot đã thành công trước các vũ khí tiên tiến nhất của Nga, cụ thể là tên lửa đạn đạo Kh-47M2 Kinzhal, mà Moscow đã quảng cáo là hầu như không thể ngăn cản. Ukraine cho biết lực lượng của họ đã bắn hạ nhiều tên lửa này.

Sĩ quan Siva cho rằng thành công của Patriot ở Ukraine là nhờ đầu tư vào việc nâng cấp phần mềm và cải tiến tên lửa đánh chặn, cũng như "năng lực đã được chứng minh của các nhân viên phòng không Ukraine trong các đơn vị được đào tạo".

Tuy nhiên, thành công đó đi kèm với những hệ quả không mong muốn. Vì tính hiệu quả, Patriot và các đơn vị phòng không tầm ngắn luôn là mục tiêu ưu tiên của đối phương, nên đòi hỏi phải thay đổi tư duy tác chiến.

Việc phá hủy các hệ thống phòng không như Patriot là rất quan trọng nhằm tiến hành các cuộc tấn công tên lửa hiệu quả hơn và cho phép không quân triển khai, biến những tài sản này thành mục tiêu có giá trị cao.

Ông Siva nhấn mạnh rằng các đơn vị Patriot hiện cần ưu tiên kỷ luật di chuyển, chiến thuật che chắn và ẩn núp, cũng như các biện pháp tăng khả năng sống sót so với những thập kỷ trước. "Chúng ta không còn có thể hoạt động theo giả định về khả năng tương đối bất khả xâm phạm nữa", ông nói.

Một khẩu đội Patriot bao gồm một số bộ phận bổ sung, radar, bệ phóng tên lửa và các đơn vị điều khiển. Đầu năm nay, Ukraine đã bắt đầu trang bị cho các đơn vị điều khiển, nơi phi hành đoàn ngồi bằng các tấm thép để bảo vệ họ khỏi các mảnh tên lửa và mảnh vỡ.

"Trong cuộc chiến này đối thủ đang tích cực học hỏi từ mọi cuộc giao tranh với các hệ thống của phương Tây, bao gồm Patriot, và nhanh chóng triển khai các phiên bản sửa đổi để chống lại hệ thống phòng thủ của chúng ta. Đây là một chu kỳ thích ứng liên tục", sĩ quan Siva cho hay.

Nga không phải là đối thủ duy nhất của Mỹ có thể học hỏi từ việc sử dụng Patriot. Ví dụ, ở Trung Đông, các hệ thống này đã được sử dụng để phòng thủ chống lại nhiều cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Iran.

Gần đây nhất, các khẩu đội Patriot do Mỹ và Qatar vận hành vào tháng trước đã đánh chặn một loạt tên lửa đạn đạo của Iran nhắm vào một căn cứ của Lầu Năm Góc gần Doha.