Vì sao IS tự nhận kẻ đánh bom đẫm máu tại Afghanistan là người Duy Ngô Nhĩ?

 Trong một động thái hiếm hoi và bất ngờ, nhóm ISIS-K, một nhánh của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Afghanistan, đã lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ đánh bom nhằm vào nhà thờ Hồi giáo ở cảng Khan Abad, tỉnh Kunduz hôm 8/10, và rằng kẻ thực hiện vụ tấn công liều chết là một người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ.

Ít nhất 55 người đã thiệt mạng và hơn 140 người bị thương trong vụ tấn công khủng bố này, đánh dấu vụ tấn công đẫm máu nhất trong vòng 6 tuần kể từ khi quân đội Mỹ chính thức rút khỏi Afghanistan hồi cuối tháng 8.

Mặc dù chưa thể xác minh tuyên bố của ISIS-K, nhưng đây là lần đầu tiên nhóm này công khai thừa nhận có sự liên kết với một nhóm sắc tộc thiểu số ở Trung Quốc.

Báo SCMP dẫn lời Raffaello Pantucci, một nghiên cứu sinh cao cấp của Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam tại Singapore, cho rằng, nếu thông tin trên là đúng, điều đó càng khiến Bắc Kinh quan ngại về bóng ma khủng bố ở Afghanistan, với mối lo lớn nhất là quốc gia Nam Á này có thể trở thành căn cứ cho các phiến quân Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ đòi ly khai cho Tân Cương.

"Nếu ISIS-K có những phiến quân liều chết là người Duy Ngô Nhĩ thì đây là vấn đề lớn của Trung Quốc vì điều này có nghĩa là nước này", ông Pantucci nhận định.

Theo ông, thực tế là Trung Quốc là quốc gia đóng vai trò quan trọng cho vấn đề Afghanistan, và bằng cách gây chú ý về danh tính kẻ đánh bom người Duy Ngô Nhĩ lần này, ISIS-K có thể đang cố gắng mở rộng ảnh hưởng và thu hút sự chú ý từ không chỉ từ Trung Quốc mà còn cả thế giới.

"Trung Quốc không thể không can dự được vì họ được xem như một bên đóng vai trò quan trọng tại Afghanistan. Vì vậy, với các nhóm khủng bố, đưa ra thông điệp nhắm vào Bắc Kinh là một cách tốt để thu hút sự chú ý", ông nhấn mạnh.

Kể từ khi lên nắm quyền, Taliban vẫn nỗ lực trấn an và đảm bảo với Trung Quốc rằng, họ không ủng hộ Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan (ETIM), nhóm mà Bắc Kinh xác định là "bàn tay đen" đứng sau những vụ bạo lực và khủng bố ở Tân Cương.

Hồi tháng trước, phát ngôn viên của Taliban Suhail Shaheen nói rằng, nhóm đã gây sức ép buộc nhiều thành viên của ETIM rời khỏi Afghanistan, Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc đưa tin. Nhưng Bắc Kinh vẫn còn đó nỗi lo khi ETIM đã bị Mỹ xóa khỏi danh sách là một nhóm khủng bố vào năm ngoái, động thái khiến Bắc Kinh nổi giận. Trung Quốc ước tính có từ 4.000- 5.000 chiến binh Duy Ngô Nhĩ đã chiến đấu cho IS ở Syria.

Các nhà phân tích nhận định, vụ tấn công hôm 8/10 cũng có thể phản ánh mối quan hệ đang thay đổi giữa các nhóm phiến quân cực đoan ở Afghanistan. ISIS-K coi Taliban và Al-Qaeda - những nhóm vốn được cho là có quan hệ chặt chẽ với ETIM - là kẻ thù.

Trong khi đó, ông Zhang Weiwei, một chuyên gia nghiên cứu về Afghanistan tại Đại học Lan Châu (Trung Quốc), cho rằng vụ tấn công liều chết hôm 8/10 có thể gióng lên hồi chuông báo động không chỉ cho Trung Quốc mà còn cho cả thế giới.

"Vụ tấn công cho thấy IS gia tăng ảnh hưởng đáng kể ở Afghanistan, đặt ra thách thức an ninh trước mắt, lâu dài và nghiêm trọng hơn đối với Taliban", ông nói.

Theo ông Zhang, vụ việc còn cho thấy Taliban đã thất bại trong việc kiềm chế hoạt động của các nhóm khủng bố như IS và không uy tín trong cam kết chống khủng bố.