Vì sao hệ thống y tế bậc nhất thế giới của châu Âu "vỡ trận" vì Covid-19

Thiếu chuẩn bị ứng phó với một đại dịch

Ngày càng nhiều bệnh viện ở châu Âu trở nên quá tải khi đối mặt với làn sóng hàng chục nghìn bệnh nhân Covid-19. Cuộc khủng hoảng này đã bộc lộ một nghịch lý khó tin: một số hệ thống y tế tốt nhất thế giới dường như lại thiếu kinh nghiệm xử lý một đại dịch.

Các chuyên gia cho rằng, hệ thống bệnh viện tập trung ở châu Âu thiếu kinh nghiệm nhưng lại sớm tự mãn là một phần nguyên nhân khiến đại dịch trở thành một thảm họa khắp châu Âu.

“Nếu bị ung thư, chắc hẳn bạn sẽ muốn được điều trị tại một bệnh viện ở châu Âu. Nhưng châu Âu chưa từng trải qua một đại dịch nào như thế này suốt hơn 100 năm qua nên giờ họ không biết phải xử lý như thế nào”, Brice de le Vingne, người đứng đầu các hoạt động về Covid-19 của tổ chức Bác sĩ không biên giới ở Bỉ, nhận định.

Tuần trước, Tổ chức Y tế Thế giới đã chỉ trích một số nước châu Âu để tuột mất cơ hội ngăn đại dịch bùng phát. WHO cho rằng, các nước đáng lẽ phải phản ứng mạnh mẽ hơn 2 tháng trước, bao gồm việc mở rộng xét nghiệm và giám sát chặt chẽ hơn.

Lơ là truy vết tiếp xúc của bệnh nhân

Ông De le Vingne và các chuyên gia khác cho rằng, biện pháp ứng phó dịch của châu Âu quá lỏng lẻo và thiếu quyết đoán trong các vấn đề dịch tễ cơ bản như truy vết người tiếp xúc bệnh nhân để kiểm soát và xác định nguồn lây lan của virus.

Trong đại dịch Ebola, giới chức y tế thậm chí công bố số liệu hàng ngày về số người tiếp xúc với bệnh nhân, cả ở những ngôi làng xa xôi hẻo lánh vốn bị tê liệt bởi các cuộc tấn công vũ trang.

Sau khi Covid-19 bùng phát cuối năm ngoái, Trung Quốc đã điều một đội ngũ khoảng 9.000 nhân viên y tế để hàng ngày truy vết các tiếp xúc của bệnh nhân ở Vũ Hán. Tuy nhiên, ở Italia, một số trường hợp, giới chức y tế để bệnh nhân tự thông báo với những người họ có thể đã tiếp xúc gần rằng họ dương tính với Covid-19 và chỉ dùng các cuộc gọi hàng ngày để kiểm tra người bệnh. Tây Ban Nha và Anh từ chối bình luận họ có bao nhiêu nhân viên y tế phụ trách việc truy vết tiếp xúc của bệnh nhân và liệu họ xác định được bao nhiêu tiếp xúc như vậy ở giai đoạn đầu bùng phát dịch.

“Chúng tôi rất giỏi trong việc theo dõi liên lạc ở Anh, nhưng vấn đề là chúng tôi đã không làm điều đó một cách đúng mực”, tiến sĩ Bharat Pankhania, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Exeter, Anh, nói.

Khi số ca nhiễm bệnh bắt đầu “tăng tốc” ở Anh vào đầu tháng 3, Pankhania và một số người khác mới bắt đầu đề nghị biến các trung tâm chăm sóc khách hàng thành các trung tâm theo dõi liên lạc. Tuy nhiên, điều đó đã không bao giờ xảy ra và Pankhania gọi đó là “cơ hội bị bỏ phí”.

Thiếu giường bệnh

Ông Pankhania cho biết thêm, mặc dù Anh có nhiều chuyên gia trong điều trị các bệnh nhân nặng về hô hấp, như viêm phổi nặng, song các bệnh viện ở đây lại đối mặt với tình trạng thiếu giường bệnh nghiêm trọng khi các ca bệnh Covid-19 tăng mạnh.

“Chúng tôi đã và đang phải hoạt động hết công suất và hơn cả là dịch xuất hiện vào thời điểm mà chúng tôi vô cùng căng thẳng, không có bất cứ sự chuẩn bị nào”, ông Pankhania nói và nhấn mạnh đến tình trạng cắt giảm giường bệnh nhiều năm qua ở Anh.

Ở những quốc gia châu Âu khác, đại dịch Covid-19 cũng bộc lộ ra thực tế rằng hệ thống y tế và giới chức y tế tại đây có rất ít kinh nghiệm trong việc đối phó một đại dịch. Thay vì đóng vai trò là những nước viện trợ khi một đại dịch bùng phát ở các quốc gia kém phát triển, các nước như Italia, Pháp và Tây Ban Nha hiện giờ đều đang phải nhận viện trợ khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế.

Bác sĩ Chiara Lepora, người đứng đầu nhóm Bác sĩ không biên giới tại điểm nóng Lombardy ở Italia, nói rằng đại dịch Covid-19 đã bộc lộ một số vấn đề nghiêm trọng ở các quốc gia phát triển. “Các bệnh viện không thể chiến đấu với dịch bệnh bùng phát. Bệnh viện chỉ có thể ứng phó với hậu quả của dịch bệnh”, bà Lepora nói.

Hệ thống y tế của phương Tây được xây dựng với tiêu chí chăm sóc bệnh nhân là trung tâm, nhưng một đại dịch đòi hỏi phải lấy việc chăm sóc cộng đồng là trọng tâm.

Mô hình chăm sóc cộng đồng này thường được thấy ở các quốc gia châu Phi hoặc một số nước châu Á, nơi bệnh viện chỉ dành cho những người có triệu chứng nặng. Những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ được cách ly hoặc điều trị tại các cơ sở tuyến dưới hoặc các bệnh viện dã chiến.

Mạng lưới bác sĩ gia đình lớn mạnh ở châu Âu cũng không đủ để điều trị cho làn sóng bệnh nhân Covid-19. Trong khi đó, vấn đề này có thể được giải quyết dễ dàng hơn với sự tham gia của đội ngũ bác sĩ quân y, những người có thể ít được đào tạo chuyên sâu hơn nhưng lại tốt hơn trong các biện pháp kiểm soát dịch.

Một số chuyên gia cho rằng các nước châu Âu đã tính toán sai lầm trong việc lượng sức đối phó với Covid-19. “Tôi cho rằng, thực tế là bởi đây là một dịch bệnh mới và tốc độ lây lan khiến khó có ai ngờ tới”, bác sĩ Stacey Mearns thuộc Ủy ban cứu trợ quốc tế bình luận.

Bác sĩ Mearns cho biết, tình trạng tuyệt vọng lan rộng khắp châu Âu, các bác sĩ, y tá kêu gọi hỗ trợ đồ bảo hộ, những nhà xác tạm mọc lên trong sân trượt băng là những điều mà vài tuần trước không ai ngờ tới.

Tại Tây Ban Nha, 14% y bác sĩ đã nhiễm bệnh, khiến nguồn lực y tế càng trở nên căng thẳng vào thời điểm quan trọng.

“Chúng tôi thấy các bệnh viện, các cộng đồng (ở châu Âu) đang bị quá tải giống như tình trạng ở Tây Phi trong giai đoạn bùng phát Ebola. Thực tế xảy ra ở các nước giàu có nguồn lực như vậy thật đáng quan ngại”, bác sĩ Mearns nói.

Minh Phương
Theo AP