"Ván cược" của Ukraine vào Kursk: Từ thành công thành sai lầm chiến lược?

The Hill đưa tin, vụ tấn công của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga cho đến nay vẫn chưa đạt được một trong những mục tiêu chính: Chuyển hướng quân đội Nga khỏi tiền tuyến miền Đông nhằm định hình lại chiến trường.

Cuộc tập kích bất ngờ vào tháng 8 của Ukraine đã đạt được các mục tiêu khác, bao gồm làm ảnh hưởng tới hình ảnh mạnh mẽ của quân đội Nga trong việc bảo vệ đất nước, phá hủy tài sản quân sự và giành lãnh thổ cũng như tù binh để làm lá bài đàm phán.

Tuy nhiên, Ukraine đang đối mặt với sự hoài nghi lan rộng khi họ tập trung nguồn lực lên Kursk và đang để lại tiền tuyến miền Đông với đầy những lỗ hổng mà có thể khiến Kiev phải trả giá đắt khi Nga liên tiếp đạt được đà tiến trong thời gian qua.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tuần trước tuyên bố: " Đối thủ đã không đạt được nhiệm vụ chính mà họ tự đặt ra: Ngăn chặn cuộc tấn công của chúng ta ở Donbass. Nga đã không đạt được đà tấn công như vậy ở Donbass trong một thời gian dài".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng cuộc tấn công Kursk là một phần quan trọng trong chiến lược của Kiev và sẽ được đưa vào kế hoạch chiến thắng mà ông dự định sẽ thảo luận với Mỹ vào thời gian tới.

Ông Zelensky cho rằng các cuộc không kích liên tiếp của Nga vào các thành phố trên khắp Ukraine đã "chứng minh tính đúng đắn của chiến thuật của chúng tôi, đặc biệt là ở Kursk".

"Chúng ta phải đẩy cuộc chiến về nơi nó xuất phát, vào nước Nga. Và không chỉ ở các khu vực biên giới. Nga phải cảm nhận được chiến sự thực sự là gì", ông tuyên bố.

Tuy nhiên, theo The Hill, một số người dân và binh sĩ Ukraine đã công khai thắc mắc về ý định thực sự của Ukraine ở Kursk trong bối cảnh quân đội Nga đang đạt được đà tiến dồn dập trên tiền tuyến, đặc biệt là Donetsk.

Mariana Bezuhla, một thành viên Quốc hội Ukraine, cho biết các chỉ huy Ukraine đã bố trí các đơn vị thiếu kinh nghiệm để bảo vệ Pokrovsk, một trung tâm hậu cần quan trọng ở Donbass.

"Bây giờ chúng ta phải chịu thêm hậu quả là mất thêm mạng sống và lãnh thổ", bà nói về những thành tựu của Nga trong thời gian qua.

George Beebe, giám đốc chiến lược tại Viện Quincy (Mỹ), cho biết chiến dịch Kursk vẫn còn sớm nhưng "có vẻ như đang hướng đến thất bại".

"Người Nga không chuyển hướng một số lượng lớn lực lượng khỏi tiền tuyến ở Ukraine, nếu có, họ đã bắt đầu rục rịch làm như vậy. Có vẻ như có rất nhiều sự hoài nghi về những gì cuộc tấn công của Ukraine và tôi nghĩ rằng có những lo ngại ngày càng tăng rằng đó là một sai lầm", ông nói.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở ở Mỹ nhận định rằng Nga dường như đang quyết tâm giành được Pokrovsk bằng việc trì hoãn dồn lực lượng đẩy quân Ukraine khỏi Kursk.

Chuyên gia Beebe cho biết Nga cũng đã biến chiến dịch Kursk thành cơ hội để làm tiêu hao quân đội và thiết giáp Ukraine, những lực lượng đã chịu thương vong lớn ở lãnh thổ của phía Moscow.

"Người Ukraine mất nhiều người hơn, mất nhiều thiết giáp hơn, mất nhiều vũ khí hơn, sử dụng hết đạn dược. Và theo quan điểm của Nga, tất cả đều tốt. Vì vậy, tôi không nghĩ họ vội vàng chấm dứt cuộc tấn công vào Kursk", ông nói.

Ukraine giành được hơn 1.000km2 lãnh thổ Nga, bắt giữ hàng trăm binh sĩ và hơn 100 khu định cư ở Kursk. Tuy nhiên, con số này chưa thấm vào đâu so với 20% lãnh thổ Ukraine mà Nga đang kiểm soát.

Stephen Walt, giáo sư về quan hệ quốc tế tại Trường Kennedy của Đại học Harvard, cho biết lãnh thổ mà Ukraine chiếm giữ ở Kursk chiếm 0,0064% tổng diện tích đất liền của Nga và 0,138% dân số nước này.

"Chiến dịch này là một thành công về mặt chiến thuật nhưng không phải là một thành tựu chiến lược lớn. Nó đã củng cố tinh thần của người Ukraine và phơi bày một số điểm yếu của Nga, nhưng có những giới hạn rõ ràng về mức độ Kiev có thể tiến xa đến đâu", ông Walt nói, nhấn mạnh cuộc chiến sẽ được định đoạt chủ yếu bằng những diễn biến trên lãnh thổ của Ukraine, chứ không phải ở Kursk.

"Tuy nhiên, thành công ngắn hạn này của Ukraine cuối cùng có thể được coi là một sai lầm chiến lược, nếu nó làm suy yếu khả năng phòng thủ của Ukraine ở miền Đông và cho phép Nga đạt được nhiều thành quả nhanh hơn ở đó," ông nói thêm.

"Nga có thể để Ukraine kiểm soát tạm thời một phần nhỏ lãnh thổ của mình, vì biết rằng sau này họ sẽ có thể khôi phục lại toàn bộ quyền kiểm soát", ông dự đoán.

Michael O'Hanlon, thành viên cấp cao và giám đốc nghiên cứu chính sách đối ngoại tại Viện Brookings, cho biết Ukraine đang tìm cách sử dụng lãnh thổ Kursk để đàm phán sau khi "nhận ra rằng họ sẽ không lấy lại được hầu hết đất đai" thông qua một cuộc phản công.

Tuy nhiên, chắc chắn Nga sẽ không đồng ý với một cuộc thương lượng 1000 đổi 1, ám chỉ phần lãnh thổ mà Nga và Ukraine đang kiểm soát.