Ukraine mừng, lo lẫn lộn khi được phương Tây "cởi trói" tên lửa tầm xa

Thủ tướng Đức Friedrich Merz hồi đầu tuần thông báo rằng phương Tây đã cho phép Ukraine sử dụng vũ khí do phương Tây cung cấp để tấn công các mục tiêu quân sự ở bất kỳ đâu trên lãnh thổ Nga, đánh dấu sự chấm dứt của một lệnh hạn chế kéo dài hơn 3 năm qua.

Tuy nhiên, tuyên bố của ông Merz có thể mang lại cảm giác vừa phấn khởi vừa thất vọng đối với Kiev, bởi quân đội Ukraine có thể đã sử dụng phần lớn số tên lửa tầm xa mà họ nhận được từ phương Tây trong giai đoạn 2023-2024.

Ông Merz phát biểu: “Hiện không còn bất kỳ giới hạn tầm bắn nào đối với các loại vũ khí được chuyển cho Ukraine, cả từ phía Anh, Pháp, chúng tôi lẫn người Mỹ. Điều đó có nghĩa là Ukraine giờ đây có thể tự vệ, ví dụ bằng cách tấn công các vị trí quân sự ở Nga".

Lập trường mới này, nhiều khả năng được đưa ra nhằm phản ứng trước việc phương Tây cáo buộc Nga muốn kéo dài cuộc chiến ở Ukraine.

Nó đánh dấu một sự thay đổi trong chính sách, dù trước đó phương Tây đã từng nới lỏng quy định cấm Ukraine tấn công lãnh thổ Nga bằng vũ khí viện trợ từ năm 2024.

Những loại vũ khí tầm xa đáng chú ý nhất bao gồm tên lửa hành trình phóng từ máy bay SCALP-EG/Storm Shadow do Pháp và Anh cung cấp và tên lửa đạn đạo ATACMS do Mỹ chuyển giao để khai hỏa từ bệ phóng HIMARS và M270.

Bất chấp cảnh báo từ Nga, ATACMS và Storm Shadow đã được Ukraine sử dụng để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga vào mùa thu năm 2024, sau khi Pháp, Anh và Mỹ lần lượt cho phép sử dụng các loại vũ khí này trong điều kiện cụ thể (thường là nhằm vào các tài sản quân sự tham gia tấn công trực tiếp).

Giờ đây, về lý thuyết, Ukraine có thể sử dụng các loại vũ khí đó để tấn công một phạm vi mục tiêu quân sự rộng lớn hơn, nhưng câu hỏi là Ukraine còn lại bao nhiêu tên lửa?

Nguồn tin cho rằng đến mùa thu năm 2024, Ukraine nhận được “dưới 50” tên lửa ATACMS (gồm cả phiên bản M39 tầm ngắn cũ hơn và các biến thể mới), và đã sử dụng nhiều tên lửa trong một loạt các vụ tấn công.

Trong khi đó, Pháp, Italy và Anh ban đầu đặt mua tổng cộng 1.600 tên lửa Storm Shadow/SCALP, với một phần đã được sử dụng trước năm 2022 và một phần hiện có thể cần được sửa chữa. Nguồn tin nói rằng, Ukraine đã nhận được vài trăm tên lửa Storm Shadow/SCALP, bao gồm 40 quả do Pháp bàn giao vào tháng 1 năm nay.

Sẽ còn thêm các đợt chuyển giao khác, nhưng cả Pháp lẫn Anh đều muốn giữ lại vài trăm quả cho không quân của mình để sử dụng trong các cuộc xung đột tương lai.

Chuyên gia tên lửa Fabian Hoffmann ước tính sản lượng mới tại nhà máy sản xuất SCALP là khoảng 50 quả mỗi năm (và khó có thể vượt quá 100), dù khoản đầu tư 2 tỷ euro gần đây của Paris để mở rộng sản xuất có thể cải thiện tình hình.

Theo Forbes, Ukraine rõ ràng đã thiếu hụt kho tên lửa tầm xa của phương Tây trong nhiều tháng và giờ đây không thể tận dụng lợi thế từ việc dỡ bỏ các hạn chế.

Giờ đây, khi số lượng tên lửa tầm xa của Anh, Pháp và Mỹ cấp cho Ukraine đang dần cạn, mọi sự chú ý tập trung vào Đức khi Berlin trong nhiều năm qua vẫn từ chối chuyển tên lửa Taurus cho Kiev vì lo xung đột leo thang.

Ông Merz nhấn mạnh rằng Berlin sẽ ngừng công khai các đợt chuyển giao vũ khí cho Kiev. Điều này có nghĩa là, về lý thuyết, có thể đang có một đợt chuyển giao tên lửa tầm xa mới mà chưa được tiết lộ. Mặc dù vậy, chính quyền mới của Đức cũng có lập trường chưa rõ ràng về việc có chuyển Taurus cho Ukraine hay không. 

Tên lửa Taurus nặng 3,5 tấn do Đức và Thụy Điển hợp tác phát triển, có khả năng chống gây nhiễu, được trang bị đầu đạn 2 giai đoạn, chuyên phá cầu và công trình ngầm, tầm bắn khoảng 500km.

Giờ đây câu hỏi được đặt ra là liệu phương Tây đã "xé rào" thì họ cung cấp tiếp tên lửa tầm xa cho Ukraine hay không, với số lượng là bao nhiêu? Và liệu trong một cuộc chiến tiêu hao như hiện tại, khi kho tên lửa của Nga cũng ngày càng gia tăng, liệu viện trợ của phương Tây cho Ukraine có đủ khả năng làm thay đổi cục diện chiến sự hay không?