Ukraine đối mặt với năm 2025 đầy khó khăn khi ông Trump nhậm chức?

Năm 2025 sẽ quyết định cục diện cuộc chiến ở Ukraine?

2025 được dự đoán sẽ là năm có ý nghĩa quyết định đối với cuộc chiến tranh Nga - Ukraine.

Moscow đã giành được những thành quả đáng kể trong năm 2024 và nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump sắp bắt đầu trong 2 tuần tới. Là người mạnh mẽ, quyết đoán nhưng tính khí lại khá thất thường, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump từng tuyên bố sẽ chấm dứt cuộc xung đột Nga - Ukraine trong vòng 24h ngay khi nhậm chức.

Tuy nhiên, tổng thống mới của nước Mỹ tới đây cũng là người từng bóng gió ông "phần nào đó đồng tình với các lập luận của Moscow", đồng thời bày tỏ sự hoài nghi về những cam kết viện trợ quân sự không giới hạn cho Kiev.

Một số chuyên gia cho rằng, vì lý những lý do nêu trên, nhiều khả năng Ukraine và châu Âu sẽ cần phải chuẩn bị tinh thần cho một cuộc chiến kéo dài.

"Ông Trump, với chính sách khó lường về vấn đề viện trợ quân sự cho Kiev cũng như cách thức chấm dứt chiến tranh, sẽ là thách thức lớn nhất", Justyna Gotkowska, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phương Đông có trụ sở tại Warsaw cho biết.

Sau hơn 1.000 ngày chiến tranh, Kiev đang bị vắt kiệt nguồn nhân lực, trong khi Nga vẫn tăng cường ném bom các thành phố và cơ sở hạ tầng, phóng tên lửa, máy bay không người lái và đạn pháo vào nhiều mục tiêu ở Ukraine.  

Gần 5% diện tích lãnh thổ Ukraine đang nằm dưới sự kiểm soát của các lực lượng Moscow, cho dù Kiev đã phản công chiếm giữ được một phần tỉnh Kursk của Nga.

Bất chấp việc Ukraine đã chống trả thành công một số cuộc không kích do Nga tiến hành trong những tháng gần đây, Tổng Tư lệnh Quân đội Ukraine, Oleksandr Syrskyi vẫn phải thừa nhận rằng quân đội Nga đã có những bước tiến đáng kể ở vùng Donetsk phía đông.

Khu vực Pokrovsk, một chốt chặn phòng thủ quan trọng của Ukraine có thể là bàn đạp mở đường cho Moscow chiếm giữ nhiều vùng lãnh thổ hơn.

Ông Trump nhậm chức, Ukraine sẽ gặp nhiều khó khăn?

Trước lễ nhậm chức của ông Trump vào ngày 20/1, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky dường như đang phải đối diện với thực trạng khá bấp bênh.

"Thách thức lớn hơn của ông Zelensky hiện nay là làm sao đảm bảo Mỹ vẫn tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Ukraine", Ann Dailey, nhà nghiên cứu tại RAND Corporation, một tổ chức tư vấn chính sách có trụ sở ở California cho biết.

Là nước tài trợ quân sự quan trọng nhất và cũng nhiều nhất cho Ukraine, Mỹ đã cung cấp gần 61,4 tỷ USD cho Kiev. Ngày 30/12/2024, Nhà Trắng cam kết giải ngân thêm 2,5 tỷ USD nữa, có thể là gói viện trợ cuối cùng mà chính quyền Tổng thống Joe Biden thực hiện cho Ukraine. 

Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Trump từng nói rõ rằng ông không hoàn toàn ủng hộ cuộc chiến của Kiev chống lại các lực lượng quân sự Nga.

Trong cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Kristen Welker của kênh truyền hình NBC đầu tháng 1, ông Trump cho biết Ukraine "có thể" sẽ nhận được ít viện trợ quân sự hơn sau khi ông nhậm chức, đồng thời cho rằng châu Âu nên gánh vác mức hỗ trợ ngang bằng với Mỹ.

Ông Trump cẩn trọng không tiết lộ nhiều về kế hoạch chấm dứt chiến tranh của mình nhưng việc ông lựa chọn tướng về hưu Keith Kellogg làm đặc phái viên của Mỹ về Ukraine đã phần nào cho thấy cách tiếp cận của ông tới đây.

Kế hoạch này có thể sẽ liên quan đến việc gây áp lực lên cả hai bên bằng cách cắt viện trợ quân sự cho Ukraine nếu nước này không đồng ý đàm phán, đồng thời sẽ tăng cường cấp vũ khí cho Kiev nếu Moscow từ chối thương thuyết.

Những tuần gần đây, đội ngũ cố vấn của ông Trump còn thúc đẩy một lệnh ngừng bắn có điều kiện: Trì hoãn tư cách thành viên NATO của Ukraine trong 20 năm để đổi lấy việc Kiev tiếp tục nhận được vũ khí từ phương Tây và triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu giám sát lệnh ngừng bắn.

Tuy nhiên, một số chuyên gia đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về chủ trương dự kiến này của nhóm ông Trump.

"Mối quan ngại lớn nhất của tôi là Ukraine sẽ bị gây sức ép phải chấp nhận một thỏa thuận tồi với Nga vì ông Trump rất muốn thực hiện lời hứa chấm dứt chiến tranh", Kristi Raik, Phó Giám đốc Trung tâm Quốc phòng và An ninh Quốc tế, nhận định. 

Đứng trước hoàn cảnh đang thay đổi, Tổng thống Zelensky dường như đã dao động lập trường. 

Nếu như trước đây, ông Zelensky tỏ ra cứng rắn, quyết tâm giành lại toàn bộ phần lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát, gồm cả bán đảo Crimea, thì hiện nay ông lại nhấn mạnh hơn đến nhu cầu về an ninh dài hạn cho đất nước.

Chia sẻ trên NBC, các chuyên gia cho rằng đây gần như là một sự nhượng bộ đau đớn. Tổng thống Ukraine đã cho thấy ông đang đặt ưu tiên lớn hơn cho đàm phán kết thúc cuộc chiến.