Ukraine cảnh báo nguy cấp tại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu

“Đã 7 ngày trôi qua. Trước đây chưa từng có chuyện như vậy. Tình hình rất nghiêm trọng”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trong bài phát biểu trực tuyến hàng đêm hôm 1/10.

Ông cho biết, một trong các máy phát điện diesel dự phòng dùng để duy trì hoạt động đã “gặp trục trặc”, và tình trạng mất điện kéo dài này “đe dọa tất cả mọi người”.

Đây là lần mất kết nối lâu nhất của nhà máy điện hạt nhân Zaporzhia kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự và nhanh chóng kiểm soát nhà máy này của Ukraine vào năm 2022.

Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia là cơ sở hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nhà máy này nằm tại thành phố Enerhodar thuộc tỉnh Zaporizhia và đã bị Nga kiểm soát từ năm 2022, không lâu sau khi xung đột toàn diện giữa 2 nước nổ ra.

Sáu lò phản ứng của nhà máy, vốn từng cung cấp khoảng 20% điện năng của Ukraine trước xung đột, đã bị ngừng hoạt động sau khi Nga kiểm soát. Tuy nhiên, nhà máy vẫn cần điện để duy trì hệ thống làm mát và an toàn nhằm ngăn chặn nguy cơ tan chảy lõi lò, một hiểm họa có thể dẫn đến sự cố hạt nhân.

Moscow và Kiev nhiều lần cáo buộc lẫn nhau gây nguy cơ thảm họa hạt nhân bằng cách tấn công vào khu vực nhà máy, đồng thời đổ lỗi cho nhau về sự cố mất điện mới nhất.

“Do các cuộc tấn công của Nga, nhà máy đã bị cắt khỏi nguồn điện và lưới điện. Nhà máy đang được cung cấp điện từ các máy phát diesel”, ông Zelensky nói.

Ông Zelensky cáo buộc Nga “cản trở việc sửa chữa” các đường dây điện thông qua các cuộc không kích, và cảnh báo “đây là mối đe dọa đối với tất cả mọi người”.

Trong khi đó, tuần trước, Nga khẳng định nhà máy đã phải dùng nguồn điện dự phòng kể từ sau một vụ tấn công mà Moscow quy cho Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nói rằng tình trạng pháp lý của nhà máy có thể đóng vai trò then chốt trong một thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Moscow.

Trong cuộc gặp với ông Zelensky hồi tháng 3, ông Trump gợi ý Mỹ có thể vận hành và thậm chí sở hữu nhà máy nhằm bảo đảm an toàn cho cơ sở này.

Các nguồn tin sau đó cho biết, Washington đề xuất kịch bản Ukraine có thể giành lại quyền sở hữu nhà máy nhưng đặt dưới sự quản lý của Mỹ, với nguồn điện được phân phối cho cả Ukraine và Nga.

Đáp lại, Bộ Ngoại giao Nga khẳng định nhà máy là một “tài sản của Nga” và không thể chuyển giao cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác. Năm 2022, Moscow đã tuyên bố sáp nhập tỉnh Zaporizhia và 3 vùng lãnh thổ khác của Ukraine, dù đến nay Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn những khu vực này.

Về phần mình, Kiev luôn yêu cầu đưa nhà máy trở lại dưới quyền kiểm soát của Ukraine.