Tuần duyên Mỹ đối phó tham vọng bành trướng của Trung Quốc tại Biển Đông

Lần đầu tiên kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Lực lượng Tuần duyên Mỹ đã phối hợp tích cực với hải quân nước này để kiềm chế tham vọng hàng hải của Trung Quốc, một đối thủ siêu cường của Mỹ tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, từ đó mở rộng tầm ảnh hưởng của Washington tại vùng biển tranh chấp.

Việc Trung Quốc ngày càng tăng cường triển khai lực lượng hải quân hiện đại tới Biển Đông đã hối thúc Mỹ đánh giá lại chiến lược của nước này, nhằm xem xét lực lượng có thể đẩy vùng biển tranh chấp trong khu vực tới nguy cơ mất ổn định hơn trong ngắn hạn.

Trong những tuần gần đây, tuần duyên Mỹ tăng cường triển khai lực lượng để tham gia các cuộc tập trận chung với các đối tác trong khu vực nhằm đối phó với chiến lược “vùng xám” khiêu khích của Trung Quốc. Chiến lược này do Bắc Kinh triển khai bằng cách sử dụng các tàu bán quân sự và tuần duyên để thúc đẩy yêu sách chủ quyền phi lý trên Biển Đông.

Theo Đô đốc Karl Leo Schultz, chỉ huy lực lượng tuần duyên Mỹ, Washington vẫn đang tiến hành các cuộc thảo luận và nỗ lực lên kế hoạch để hỗ trợ cho các hoạt động của Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái Bình Dương Mỹ (INDOPACOM) tại Biển Đông.

“Chúng tôi đã hợp tác trong việc huấn luyện (các đồng minh) nhằm tăng cường an ninh khu vực. Chúng tôi muốn tập trung vào các đối tác có cùng lập trường trong việc xây dựng một cách tiếp cận toàn khu vực”, Đô đốc Schultz cho biết.

Chỉ huy lực lượng tuần duyên Mỹ cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc tăng cường năng lực của các đối tác trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, bao gồm các nước có tranh chấp với Trung Quốc trên Biển Đông.

Nhu cầu cấp thiết

Lý do khiến tuần duyên Mỹ nhận thức được sự cấp bách của việc đối phó với Trung Quốc xuất phát từ những nỗ lực có hệ thống của Bắc Kinh nhằm thống trị vùng biển trong khu vực, cũng như việc nước này hăm dọa các quốc gia có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông thông qua lực lượng tuần duyên ngày càng mạnh của Bắc Kinh. Hạm đội “tàu thân trắng” đang được Trung Quốc triển khai với cái cớ phục vụ cho mục đích thực thi pháp luật dân sự.

Trung Quốc đang sở hữu các tàu tuần duyên lớn nhất thế giới, trong đó đáng chú ý là tàu “quái vật” 3901 12.000 tấn. Mặc dù là tàu tuần duyên nhưng tàu này thậm chí còn lớn hơn cả các tàu chiến hải quân của các nước trong khu vực.

“Các tàu chiến của chúng tôi nhỏ hơn nhiều so với các tàu của lực lượng tuần duyên Trung Quốc”, Ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah gần đây tuyên bố.

Dựa trên cái gọi là chiến lược “Chiến tranh Nhân dân trên Biển”, Trung Quốc không chỉ trông cậy vào việc hiện đại hóa nhanh chóng lực lượng hải quân, mà còn đẩy mạnh cả các tàu tuần duyên và tàu dân quân đội lốt tàu cá, hòng chiếm các đảo tranh chấp cũng như tài nguyên trên Biển Đông.

Các quốc gia có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông như Philippines và Malaysia đều nỗ lực để đối phó với những hành động khiêu khích của lực lượng tuần duyên và dân quân biển Trung Quốc.

Tàu tuần duyên Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong vụ việc căng thẳng gần đây tại bãi Tư Chính thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Theo đó, Bắc Kinh đã triển khai tàu hải cảnh 37111 2.200 tấn và tàu hải cảnh 3901 12.000 tấn chở cả trực thăng và số lượng lớn binh sĩ tới khu vực này.

Sau cuộc đối đầu hải quân kéo dài nhiều tháng giữa Philippines và Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough vào năm 2012, Bắc Kinh cũng triển khai lực lượng tuần duyên để thực thi sự chiếm đóng trên thực tế đối với bãi cạn này, nơi cách bờ biển của Philippines chỉ 100 hải lý.

Mỹ thay đổi chính sách

Nhận thức được sự “lép vế” của các nước trong khu vực trước lực lượng tuần duyên và bán quân sự hùng hậu của Trung Quốc, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện hai sự thay đổi lớn trong chính sách về Biển Đông.

Ngoài trao quyền tự chủ chính sách lớn hơn cho Hải quân Mỹ trong việc tiến hành thường xuyên các chiến dịch tự do hàng hải nhằm đối phó với yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, Lầu Năm Góc cũng bắt đầu coi các tàu bán quân sự và tàu tuần duyên như một vũ khí của quân đội Trung Quốc.

Sự thay đổi chính sách này được Đô đốc John Richardson, chỉ huy các hoạt động của Hải quân Mỹ, xác nhận từ đầu năm nay, khi ông cảnh báo Trung Quốc về việc cản trở các tàu cũng như tạo ra rào cản cho các tàu của Mỹ. Đô đốc Mỹ cũng cam kết sẽ có biện pháp cứng rắn hơn để đối phó với các hành vi khiêu khích trên biển của Trung Quốc.

Điều quan trọng là Mỹ sẽ áp dụng các quy tắc can dự quân sự để đối phó quyết liệt hơn với các lực lượng tuần duyên và bán quân sự của Trung Quốc.

Mỹ đã công khai cảnh báo rằng, sự hung hăng theo kiểu “vùng xám” của Trung Quốc, tức là những hành động khiêu khích song chưa thực sự dẫn đến chiến tranh, vẫn có thể nằm trong phạm vi của hiệp ước phòng vệ chung giữa Mỹ và Philippines - một đồng minh của Washington. Cảnh báo này được đưa ra sau khi tàu Philippines bị một tàu nghi là tàu dân quân biển của Trung Quốc đâm chìm hồi đầu năm nay.

Trong một thay đổi lớn khác về chính sách của Mỹ đối với khu vực, tuần duyên Mỹ đã tham gia vào các chiến dịch đảm bảo tự do hàng hải của Lầu Năm Góc trong khu vực, bao gồm cả eo biển Đài Loan, trong bối cảnh căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh leo thang hồi năm ngoái.

Ngoài ra, tuần duyên Mỹ cũng tăng cường triển khai các sứ mệnh tầm xa tới khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, bao gồm việc đưa 3 tàu tuần tra phản ứng nhanh tới đảo Guam, đồng thời tăng cường tham gia tập trận với các đồng minh và đối tác ở Tây Thái Bình Dương.

Trong tháng 10, tàu tuần tra phản ứng nhanh Joseph Gerczak (WPC-1126) và Walnut (WLB-205) của tuần duyên Mỹ đã tham gia tập trận chung với tàu Hải quân Hoàng gia New Zealand HMNZS Otago, tàu Hải quân Hoàng gia Australia HMAS Choules và các đối tác Nam Thái Bình Dương. Cũng trong tháng này, cuộc tập trận hải quân Sama-Sama của Mỹ, Nhật Bản và Philippines cũng diễn ra tại Philippines.

Các cuộc tập trận này được thiết kế để tăng cường hợp tác an ninh khu vực, duy trì và củng cố đối tác hàng hải, nâng cao khả năng phối hợp tác chiến hàng hải. Tất cả rõ ràng đều nhắm mục tiêu tới Trung Quốc.

Tuần duyên Mỹ cũng giúp đỡ các đối tác khu vực trong việc phát triển và cải thiện năng lực của lực lượng tuần duyên, trong đó có Việt Nam.

“Đối mặt với hành vi cưỡng ép và ngang ngược của Trung Quốc tại vùng biển tranh chấp, tuần duyên Mỹ đã thực hiện sự giao lưu và hợp tác minh bạch ở cả cấp độ cá nhân và chuyên môn”, Đô đốc Schultz nói trong chuyến thăm tới Manila, Philippines hồi tháng 10 để theo dõi cuộc tập trận Sama-Sama.

Thành Đạt

Theo Asia Times