Trung Quốc nỗ lực đảo ngược cuộc khủng hoảng nhân khẩu học gần kề

Trung Quốc sẽ mở rộng chương trình bảo hiểm y tế quốc gia từ năm tới để chi trả toàn bộ các khoản chi phí mà người dân phải tự thanh toán liên quan đến sinh con, theo truyền thông nhà nước.

Đây là nỗ lực mới nhất của Bắc Kinh nhằm nâng tỷ lệ sinh và ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học đang hình thành, vốn có nguy cơ làm suy yếu triển vọng tăng trưởng dài hạn của nền kinh tế.

Cam kết mở rộng phạm vi chi trả của bảo hiểm y tế được công bố tại Hội nghị An ninh Y tế Quốc gia tổ chức ở Bắc Kinh cuối tuần qua, theo Xinhua.

Theo báo cáo công tác do Zhang Ke, Cục trưởng Cơ quan Quản lý An ninh Y tế Quốc gia, trình bày, kế hoạch này sẽ là trọng tâm của một sáng kiến thúc đẩy sinh sản quy mô lớn hơn, nhằm giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình có nhu cầu sinh thêm con.

“Chúng tôi sẽ nâng mức chi trả đối với chi phí y tế trước sinh một cách phù hợp, phấn đấu triển khai trên toàn quốc chính sách sinh con không phải tự chi trả”, quan chức Zhang tuyên bố.

Ông cũng cam kết “nâng hợp lý” mức chi trả cho các chi phí khám thai, đồng thời đưa “các hạng mục giảm đau khi chuyển dạ phù hợp” vào phạm vi được bảo hiểm thanh toán.

Tỷ lệ sinh sụt giảm mạnh đã khiến Bắc Kinh trong những năm gần đây phải đưa ra hàng loạt biện pháp khuyến khích, trong đó tập trung đặc biệt vào việc giảm chi phí sinh con, chăm sóc trẻ em và giáo dục.

Theo Xinhua, có 7 tỉnh đã được chọn làm khu vực thí điểm mở rộng chi trả chi phí sinh con nội trú, trước khi chính sách này được triển khai trên phạm vi toàn quốc.

Chương trình bảo hiểm thai sản hiện nay đang bao phủ khoảng 255 triệu người. Tại hội nghị cuối tuần qua, ông Zhang Ke cam kết sẽ tiếp tục mở rộng đối tượng đủ điều kiện tham gia, bao gồm lao động tự do, lao động di cư và những người làm việc theo hình thức linh hoạt, các nhóm thường không nằm trong hệ thống phúc lợi.

Động thái này diễn ra ngay sau Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương tuần trước, nơi ban lãnh đạo cao nhất Trung Quốc tuyên bố sẽ “nỗ lực ổn định quy mô dân số trẻ sơ sinh” vào năm 2026.

Chính sách này cũng phù hợp với các khuyến nghị do Đảng Cộng sản Trung Quốc đưa ra vào tháng 10 cho Kế hoạch 5 năm lần thứ 15, vạch ra lộ trình phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026 - 2030.

Các khuyến nghị nêu rõ mục tiêu “khuyến khích quan điểm tích cực về hôn nhân và sinh con, hoàn thiện chính sách và các biện pháp khuyến khích nâng tỷ lệ sinh, đồng thời giảm hiệu quả chi phí sinh nở, nuôi dạy con cái và giáo dục thông qua trợ cấp chăm sóc trẻ em và ưu đãi thuế thu nhập cá nhân”.

Ngoài ra, văn kiện cũng cam kết tiếp tục cải thiện hệ thống bảo hiểm thai sản, thực thi tốt hơn chế độ nghỉ phép cho cha mẹ, và mở rộng các sáng kiến nhằm cung cấp dịch vụ tốt hơn cho phụ nữ trong giai đoạn đầu của thai kỳ.

Trong một bài viết đăng tháng 1 trên Qiushi, tạp chí lý luận hàng đầu của Đảng, ông Cai Fang, thành viên Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết số trẻ sinh ra hằng năm đã giảm từ 21,19 triệu xuống còn 9,02 triệu trong giai đoạn 1992–2023, mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu thống kê vào năm 1949, trong khi số trẻ em dưới 14 tuổi giảm từ 323 triệu xuống còn 231 triệu.

Dân số Trung Quốc đã giảm năm thứ 3 liên tiếp trong năm 2024, khi số ca tử vong vượt quá mức tăng khiêm tốn của số ca sinh, trong bối cảnh độ tuổi trung bình của dân số tiếp tục tăng. Tỷ suất sinh năm 2022 đã giảm xuống 1,09 con/phụ nữ, theo ước tính của Trung tâm Nghiên cứu Dân số và Phát triển Trung Quốc, thấp hơn nhiều so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định.