Trung Quốc muốn gì trong cuộc gặp với Mỹ ở Alaska?

Wall Street Journal dẫn nguồn thạo tin cho hay, trong cuộc gặp ngoại giao Mỹ - Trung cấp cao ở Alaska hôm nay và ngày mai, Trung Quốc lên kế hoạch thúc giục Washington bỏ các chính sách cứng rắn nhằm vào Bắc Kinh dưới thời ông Trump.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Cố vấn an ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan hôm nay sẽ gặp Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ở Alaska vào ngày 18/3. Đây là cuộc gặp ngoại giao cấp cao đầu tiên giữa Mỹ và Trung Quốc sau khi ông Biden tuyên thệ nhậm chức hôm 20/1.

Cuộc gặp sẽ mang đến cho 2 bên cơ hội để có thể khởi động lại mối quan hệ "bão tố" và căng thẳng giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới trong vài năm qua.

Phía Mỹ nói rằng cuộc gặp là dịp để Mỹ nêu ra những điểm không hài lòng với hành động của Trung Quốc xung quanh những vấn đề "điểm nóng" như tình hình Hong Kong, Biển Đông, Đài Loan thương mại, quyền sở hữu trí tuệ, an ninh mạng… Ngoài ra, Mỹ cũng muốn bàn bạc với Trung Quốc về cách mà 2 nước có thể hợp tác trong những lĩnh vực biến đổi khí hậu và y tế toàn cầu.

Trong khi đó, Trung Quốc dự kiến mang đến cuộc gặp một chương trình nghị sự ít trùng lặp với Washington, một dấu hiệu cho thấy quan điểm giữa hai bên đang có sự "lệch pha" và viễn cảnh cải thiện mối quan hệ song phương đang đối mặt với thách thức.

Chương trình nghị sự khác biệt

Theo Wall Street Journal, ông Dương Khiết Trì và ông Vương Nghị lên kế hoạch sẽ thúc đẩy phía Mỹ gỡ bỏ lệnh trừng phạt và hạn chế áp lên các cá nhân và thực thể Trung Quốc - di sản từ thời cựu Tổng thống Trump.

Các quan chức Trung Quốc được cho sẽ đề xuất thiết lập lại các cuộc gặp cấp cao thường xuyên giữa hai bên và lên kế hoạch về một cuộc họp thượng đỉnh trực tuyến giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống  Mỹ Joe Biden vào tháng 4 trong một hội nghị toàn cầu về biến đổi khí hậu. Nhà Trắng từ chối bình luận về kế hoạch này.

Các "di sản" của ông Trump mà Trung Quốc muốn chính quyền Biden đảo ngược gồm: Các lệnh hạn chế nhà cung cấp Mỹ bán hàng hóa cho các công ty Trung Quốc, lệnh hạn chế thị thực đối với các đảng viên đảng Cộng sản Trung Quốc, sinh viên Trung Quốc và các nhà báo truyền thông nhà nước và việc đóng cửa Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston, Texas.

Nguồn tin nói rằng nếu các lệnh hạn chế được gỡ bỏ hoặc nới lỏng, Trung Quốc sẽ cân nhắc loại bỏ các hành động đáp trả họ đưa ra trước đó.

Ông Dương và ông Vương được cho sẽ có kế hoạch đề xuất một khung mới để thiết lập các cuộc họp định kỳ, hàng năm giữa hai nước nhằm giải quyết những điểm khác biệt về kinh tế, thương mại, an ninh và các lĩnh vực khác. Trên thực tế, trong các đời tổng thống Mỹ trước như George W. Bush hay Barack Obama, hai nước đã từng tổ chức các cuộc đối thoại chiến lược.

Chính quyền Trump đã bãi bỏ những hình thức này vì các cố vấn của ông Trump khi đó nói rằng Trung Quốc sử dụng mô hình đối thoại này để để "trói buộc" Mỹ trong các cuộc thảo luận không có điểm dừng. Cho tới nay, chính quyền Biden cũng chưa thể hiện mối quan tâm tới việc tổ chức lại các cuộc đối thoại chiến lược dạng trên.

Trên thực tế, chính quyền Biden cũng không đặt kỳ vọng quá cao vào cuộc gặp mặt khi dự đoán nó sẽ khó dẫn tới bất cứ thỏa thuận nào. Giới chuyên gia cũng cho rằng Trung Quốc không kỳ vọng một kết quả cụ thể nào từ cuộc gặp.

Gần 2 tháng sau khi nhậm chức, chính quyền Biden vẫn đang tiếp tục một số chính sách cứng rắn với Trung Quốc giống như thời ông Trump.

Trước thềm cuộc gặp, phía Trung Quốc nói rằng họ sẽ không thỏa hiệp về các vấn đề có liên quan tới chủ quyền như Hong Kong và Đài Loan. Ngoại trưởng Blinken, người đã tới thăm Nhật Bản và Hàn Quốc trước khi tới Alaska, những ngày qua đã chỉ trích mạnh mẽ các động thái của Trung Quốc tại khu vực liên quan tới 2 vấn đề "gai góc" trên.

Một nguồn tin khác cho biết, Trung Quốc dự kiến đề xuất 2 nước thiết lập cơ chế "hộ chiếu vắc xin" để xác nhận việc một người đã tiêm chủng vắc xin Covid-19 hay chưa. Phía Bắc Kinh muốn thực hiện điều này để việc đi lại giữa 2 nước trở nên dễ dàng hơn.