Tổng thống Iran nêu lý do kêu gọi di dời thủ đô khỏi Tehran

Tổng thống Iran nói rằng nước này "không còn lựa chọn nào khác" ngoài việc phải dời thủ đô từ Tehran xuống phía nam do tình trạng mở rộng quá mức của thành phố khiến nguồn nước không đủ và mối đe dọa sụt lún ngày càng gia tăng.

Ông Pezeshkian ngày 2/10 nói rằng ông đã nêu đề xuất này với Lãnh đạo Tối cao, Giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei, từ năm ngoái. Ông thừa nhận rằng kế hoạch này đã vấp phải rất nhiều chỉ trích, nhưng lập luận rằng các cuộc khủng hoảng tài nguyên đang tích tụ đã trở nên nghiêm trọng đến mức Iran buộc phải chuyển thủ đô và không còn lựa chọn nào khác vào thời điểm này.

Ông đưa ra phát biểu này trong chuyến thăm tỉnh Hormozgan, nằm trên bờ Vịnh Ba Tư đối diện Dubai.

“Vùng này nằm trên bờ Vịnh Ba Tư và có lối ra trực tiếp ra biển khơi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển thương mại và các quan hệ kinh tế. Nếu chúng ta có cách nhìn khác về tiềm năng của khu vực này, chúng ta có thể tạo ra một vùng rất thịnh vượng và phát triển. Việc chấp nhận nguyên trạng mà không thiết kế một bản đồ khoa học, chính xác và mang bản sắc riêng cho tương lai là không đủ”, ông nói.

“Những vấn đề mà đất nước đang đối mặt hiện nay buộc chúng ta phải định hướng con đường phát triển về phía Vịnh Ba Tư. Tehran, Karaj và Qazvin hiện đang đối mặt với khủng hoảng nước, và cuộc khủng hoảng này không thể dễ dàng giải quyết", ông nói.

Tehran hiện đã phát triển thành một đô thị hơn 10 triệu dân, tiêu thụ gần 1/4 tổng lượng nước của Iran.

Các tổng thống trước đây cũng từng nêu vấn đề di dời thủ đô, bao gồm cả ông Hassan Rouhani, người thậm chí đã soạn thảo một kế hoạch với nhiều phương án.

Ông Pezeshkian từ lâu đã cảnh báo về cuộc khủng hoảng nước ngày càng trầm trọng của Iran. Ông cho biết: “Năm ngoái, lượng mưa là 140mm, trong khi mức chuẩn là 260mm; nghĩa là lượng mưa đã giảm khoảng 50 đến 60%. Năm nay, tình hình cũng nghiêm trọng tương tự”. Một số ước tính gần đây cho thấy lượng mưa năm 2025 chỉ còn chưa tới 100mm.

Ông nói thêm: “Lượng nước giảm sau các đập, một số giếng khô cạn và chi phí cao khi vận chuyển nước từ vùng khác đều cho thấy nhu cầu cấp thiết phải thay đổi cách tiếp cận. Nếu muốn vận chuyển nước từ khu vực này đến Tehran, chi phí sẽ lên tới 4 euro cho mỗi m3".

Các con đập của Tehran vốn cung cấp khoảng 70% lượng nước cho thủ đô, 30% còn lại đến từ nguồn nước ngầm. Tuy nhiên, lượng mưa thấp và tình trạng bốc hơi gia tăng đã làm giảm phần đóng góp của các đập và gây thêm áp lực lên tầng nước ngầm.

“Phát triển mà không tính đến tác động lên tài nguyên và chi phí sẽ chỉ dẫn đến hủy hoại. Nếu không thể thiết lập được sự cân bằng này, sự phát triển sẽ bất thành", ông nói.

Tổng thống cho biết, tại một số khu vực, mặt đất đang sụt lún tới 30cm mỗi năm. Ông cảnh báo nguy cơ thảm họa, và cho thấy lượng nước phía dưới đang cạn kiệt.