Tình hình nguy cấp tại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 30/9 cho biết một trong những máy phát điện diesel dự phòng được sử dụng để duy trì hoạt động của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã "trục trặc" và sự cố mất điện gây ra "mối đe dọa cho tất cả mọi người".

Theo AFP, đây là thời gian mất điện dài nhất từ trước đến nay tại nhà máy Zaporizhzhia kể từ khi Nga kiểm soát nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu này.

Các lò phản ứng của nhà máy hiện đã ngừng hoạt động, nhưng vẫn cần nguồn điện để duy trì những hệ thống làm mát và an toàn quan trọng.

“Đã 7 ngày trôi qua. Chưa từng có chuyện như vậy trước đây. Tình hình đang rất nguy cấp”, ông Zelensky cảnh báo.

Moscow và Kiev đã nhiều lần cáo buộc lẫn nhau về nguy cơ xảy ra thảm họa hạt nhân nghiêm trọng khi nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị tấn công, đồng thời đổ lỗi cho nhau về sự cố mất điện mới nhất.

"Do các cuộc tấn công của Nga, nhà máy đã bị cắt nguồn cung cấp điện và lưới điện. Hiện tại, nhà máy đang được cung cấp điện bằng máy phát điện diesel", ông Zelensky nói.

Tuần trước, Nga cho biết nhà máy điện Zaporizhzhia - nơi Moscow nắm quyền kiểm soát trong những tuần đầu tiên của cuộc xung đột từ năm 2022 - đã nhận được nguồn điện dự phòng kể từ sau cuộc tấn công mà Nga cho là do Ukraine gây ra.

Trong khi đó, Tổng thống Zelensky cáo buộc Moscow "cản trở việc sửa chữa" đường dây điện thông qua các cuộc không kích, đồng thời tuyên bố "đây là mối đe dọa đối với tất cả mọi người".

Sáu lò phản ứng của nhà máy, vốn sản xuất khoảng 1/5 lượng điện của Ukraine trước xung đột, đã bị đóng cửa sau khi Moscow tiếp quản.

Tuy nhiên, nhà máy vẫn cần điện để duy trì hệ thống làm mát và an toàn, nhằm ngăn chặn việc nhiệt hạch trong lò phản ứng nóng chảy, một sự cố có thể gây ra thảm họa hạt nhân nghiêm trọng.

Kể từ khi xung đột nổ ra, nhà máy Zaporizhzhia đã phải đối mặt với nhiều mối đe dọa an toàn, bao gồm các vụ pháo kích thường xuyên, tình trạng mất điện liên tục và thiếu hụt nhân viên.

Nằm gần thành phố Enerhodar dọc theo sông Dnipro, nhà máy điện này nằm gần tiền tuyến giao tranh giữa Nga và Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nói rằng tình trạng pháp lý của nhà máy có thể đóng vai trò then chốt trong một thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Moscow. 

Trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 3, ông Trump gợi ý Mỹ có thể vận hành và thậm chí sở hữu nhà máy nhằm bảo đảm an toàn cho cơ sở này.

Đáp lại, Bộ Ngoại giao Nga khẳng định nhà máy là một “tài sản của Nga” và không thể chuyển giao cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác. Năm 2022, Moscow đã tuyên bố sáp nhập tỉnh Zaporizhia và 3 vùng lãnh thổ khác của Ukraine, dù đến nay Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn những khu vực này.

Về phần mình, Kiev luôn yêu cầu đưa nhà máy trở lại dưới quyền kiểm soát của Ukraine.