Thượng viện Mỹ đạt bước tiến lớn để có thể mở cửa lại chính phủ

Tối 9/11 (giờ địa phương), Thượng viện Mỹ đã đạt được bước tiến quan trọng hướng tới việc chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước này, khi thông qua với tỷ lệ sít sao một dự luật thỏa hiệp nhằm tái cấp ngân sách và đảo ngược việc sa thải một số nhân viên liên bang.

Tuy nhiên, dự luật, kết quả của nhiều ngày đàm phán giữa một nhóm nhỏ thượng nghị sĩ Dân chủ và Cộng hòa, không bao gồm khoản trợ cấp y tế mà phe Dân chủ đã yêu cầu suốt nhiều tuần qua.

Dự luật nhận được vừa đủ 60 phiếu để được thông qua tại Thượng viện, với gần như toàn bộ các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ, cùng với 8 nghị sĩ Dân chủ, phần lớn là những người theo quan điểm ôn hòa hoặc sắp kết thúc nhiệm kỳ.

“Đảng Cộng hòa kiểm soát Nhà Trắng, Thượng viện và Hạ viện, và họ đã làm rõ suốt nhiều tuần rằng đây là mức nhượng bộ tối đa họ chấp nhận trong các cuộc đàm phán. “Đây là thỏa thuận duy nhất có trên bàn", Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, người sắp hết nhiệm kỳ vào năm sau, cho biết.

Trong 40 ngày kể từ khi chính phủ ngừng hoạt động, Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện John Thune đã tổ chức 14 lần bỏ phiếu cho dự luật được Hạ viện nhằm kéo dài ngân sách tới cuối tháng 11.

Tuy nhiên, dự luật liên tiếp không đạt đủ phiếu cần thiết do sự phản đối của phe đối lập. Phe Dân chủ khẳng định rằng bất cứ gói ngân sách nào cũng phải gia hạn các khoản trợ cấp thuế giúp giảm chi phí bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA) vốn sẽ hết hạn vào cuối năm.

Ông Thune cho biết ông sẵn sàng đàm phán về trợ cấp y tế, nhưng chỉ sau khi chính phủ mở cửa trở lại.

“Từ tình hình nguy cấp của ngành hàng không cho tới việc nhân viên của chúng ta đã làm không lương suốt 40 ngày, cả Cộng hòa lẫn Dân chủ ủng hộ dự luật này đều hiểu rằng giờ là lúc phải hành động", ông Thune nhấn mạnh.

Dự luật thỏa hiệp cho phép cấp ngân sách tới ngày 30/1/2026, hủy bỏ việc sa thải nhân viên liên bang do Nhà Trắng tiến hành sau khi chính phủ đóng cửa, và bảo đảm trả lương bù cho những người bị tạm nghỉ hoặc buộc phải làm việc không lương. Dự luật cũng ngăn chặn việc sa thải thêm cho đến tháng 1.

Ngoài ra, thỏa thuận bao gồm 3 dự luật chi tiêu cho năm tài chính 2026, bao gồm ngân sách cho Bộ Nông nghiệp và Bộ Cựu chiến binh, cùng một số cơ quan khác.

Tuy nhiên, dự luật không giải quyết được vấn đề trợ cấp y tế ACA, vốn có thể khiến phí bảo hiểm tăng trung bình 26% nếu hết hạn, theo một nghiên cứu độc lập.

Ông Thune cam kết sẽ cho phép bỏ phiếu riêng về dự luật giải quyết vấn đề ACA vào tháng 12.

Hiện nay, dự luật thỏa hiệp cần được Hạ viện thông qua và trình lên Tổng thống Donald Trump ký, quá trình này có thể kéo dài vài ngày.

Tuy nhiên, dự kiến dự luật đã được Thượng viện thông qua sẽ gặp phản ứng dữ dội tại Hạ viện, đặc biệt từ phe Dân chủ.

“Mỹ đang trở nên quá đắt đỏ. Chúng tôi sẽ không ủng hộ bất kỳ dự luật chi tiêu nào của phe Cộng hòa Thượng viện mà không gia hạn mức trợ cấp thuế của ACA", Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries tuyên bố.

Sau khi trở thành phe thiểu số ở quốc hội trong cuộc bầu cử năm ngoái, phe Dân chủ đã tận dụng việc chính phủ ngừng hoạt động để đấu tranh về vấn đề y tế, vốn là trọng tâm truyền thống của đảng.