Tây Ban Nha ngăn Mỹ dùng căn cứ quân sự chuyển vũ khí tới Israel

Báo El Pais của Tây Ban Nha dẫn các nguồn tin thân cận với hoạt động của Ủy ban Hỗn hợp Mỹ - Tây Ban Nha ngày 29/9 xác nhận Tây Ban Nha không cho phép máy bay và tàu quân sự Mỹ chở vũ khí, đạn dược hoặc thiết bị đến Israel quá cảnh qua các căn cứ của nước này tại Rota (Cadiz) và Moron de la Frontera (Seville).

“Rota và Moron không phải là cửa sau”, các nguồn tin giấu tên cho biết.

Các nguồn tin nhấn mạnh cả hai căn cứ vẫn là các căn cứ có chủ quyền của Tây Ban Nha dưới sự chỉ huy của Tây Ban Nha và mọi hoạt động đều cần có sự cho phép của Madrid.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Mỹ được cho là tiếp tục cung cấp phần lớn vũ khí được Israel sử dụng trong chiến dịch quân sự ở Dải Gaza, nơi hơn 66.000 người đã thiệt mạng do các cuộc tấn công.

Giới chức Tây Ban Nha cho đến nay vẫn giữ thái độ mơ hồ trong các tuyên bố công khai, khẳng định Tây Ban Nha có nghĩa vụ tôn trọng thỏa thuận quốc phòng song phương với Mỹ, nhưng cũng làm rõ rằng các chuyến hàng gây tranh cãi, chẳng hạn vũ khí đến Israel, nằm trong diện bị hạn chế.

Mặc dù Tây Ban Nha không trực tiếp kiểm tra hàng hóa của Mỹ, nhưng các quan chức nước này lập luận rằng việc che giấu các chuyến hàng như vậy sẽ làm suy yếu lòng tin giữa các đồng minh.

Các nhà chức trách Tây Ban Nha cũng cho rằng khó có thể che giấu khối lượng lớn vũ khí được chuyển giao cho Israel.

Một ví dụ được chỉ ra là việc chuyển giao 6 máy bay chiến đấu F-35 cho Israel vào đầu năm nay, nhưng đã tránh các căn cứ của Tây Ban Nha, thay vào đó dừng chân tại Azores trước khi đi qua eo biển Gibraltar.

Theo thỏa thuận hợp tác quốc phòng năm 1988, đã được sửa đổi nhiều lần, lực lượng Mỹ có thể hoạt động từ các căn cứ của Tây Ban Nha trong những điều kiện cụ thể.

Trong khi các máy bay Mỹ được triển khai thường trực tại Tây Ban Nha có thể tự do di chuyển, tất cả các máy bay khác phải xin phép trước.

Điều 25 của thỏa thuận cho phép cấp phép hàng quý cho các chuyến bay hỗ trợ hậu cần, nhưng loại trừ rõ ràng các nhiệm vụ chở "hàng hóa hoặc hành khách gây tranh cãi" cho Tây Ban Nha, trong đó yêu cầu phê duyệt từng trường hợp cụ thể.

Một quy trình hoạt động từ năm 2011 đã thắt chặt hơn nữa các quy tắc, bắt buộc phải tiết lộ điểm xuất phát, điểm đến của chuyến bay và mô tả chi tiết về mục tiêu và hàng hóa của nhiệm vụ.

Đầu tháng này, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố các biện pháp do chính phủ của Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez công bố nhằm tăng cường áp lực lên Israel là "vô cùng đáng lo ngại", bao gồm việc từ chối không phận Tây Ban Nha đối với các chuyến bay vận chuyển vật liệu quốc phòng đến quốc gia này.

Các quan chức Mỹ cảnh báo những biện pháp như vậy "có khả năng hạn chế các hoạt động quân sự của Mỹ".

Bất chấp phản ứng của Mỹ, các quan chức Tây Ban Nha nhấn mạnh nước này có quyền từ chối cấp phép cho các chuyến hàng được coi là nhạy cảm về mặt chính trị.