Tàu Trung Quốc áp sát đảo tranh chấp, Nhật Bản xem xét "nổ súng trực tiếp"

Tại phiên họp của một ủy ban thuộc đảng Dân chủ Tự do cầm quyền hôm 25/2, các quan chức chính phủ Nhật Bản đã xác nhận cách diễn giải của họ đối với các bộ luật hiện hành. Theo đó, lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản có thể nổ súng trực tiếp vào các tàu nước ngoài trong khuôn khổ của luật hiện hành, nếu coi việc các tàu đó đi vào khu vực quần đảo Senkaku trên biển Hoa Đông là hành vi phạm luật.

Trước đó, lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản chỉ được phép nổ súng trực tiếp vào các tàu nước ngoài trong trường hợp tự vệ và thoát hiểm khẩn cấp. Việc sử dụng vũ lực chống lại các tàu nước ngoài được xem là hành động đi ngược lại với Hiến pháp không gây chiến của Nhật Bản cũng như định hướng chính sách quốc phòng của nước này.

Theo Taku Otsuka, một thành viên của đảng Dân chủ Tự do, đây là lần đầu tiên giới chức chính phủ Nhật Bản đề cập khả năng nổ súng của lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản đối với tàu nước ngoài xâm phạm lãnh thổ Nhật Bản,

Động thái diễn giải luật của Nhật Bản diễn ra sau khi Trung Quốc thông qua luật hải cảnh mới gây tranh cãi hồi tháng trước. Luật này cho phép lực lượng hải cảnh Trung Quốc nổ súng vào tàu nước ngoài hoặc phá hủy các thực thể tại các vùng biển Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền. Nhật Bản đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về việc Trung Quốc thông qua luật hải cảnh.

Nhật Bản và Trung Quốc đều tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) trên biển Hoa Đông. Nhật Bản vẫn đang kiểm soát quần đảo này và chính phủ Nhật Bản tuyên bố Senkaku là một phần không thể tách rời của lãnh thổ Nhật Bản.

Hiện có nhiều lo ngại về việc Nhật Bản không thể đối phó với các hành động quyết liệt của Trung Quốc xung quanh quần đảo Senkaku. Nhật Bản thường xuyên phát hiện tàu hải cảnh Trung Quốc đi vào vùng biển xung quanh quần đảo tranh chấp.

Năm ngoái, các tàu hải cảnh Trung Quốc tiến vào vùng biển gần quần đảo Senkaku khoảng 2 lần/tháng. Theo thống kê của lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản, kể từ khi luật hải cảnh Trung Quốc bắt đầu có hiệu lực hồi đầu tháng này, tần suất này đã tăng lên 2 lần/tuần.

Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga ngày 25/2 cho biết môi trường an ninh tại khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương ngày càng trở nên căng thẳng hơn. Ông Suga bày tỏ lo ngại rằng, "việc mở rộng năng lực quân sự thiếu minh bạch và những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép vẫn tiếp tục diễn ra trong khu vực". Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nhật Bản không đề cập cụ thể tới Trung Quốc.

"Tôi tin tưởng rằng trật tự cởi mở và tự do dựa trên luật lệ, chứ không phải vũ lực hay cưỡng ép, mới mang lại hòa bình và thịnh vượng cho khu vực và thế giới", Thủ tướng Nhật Bản nhấn mạnh.

Bộ Quốc phòng Mỹ tuần này cũng ra thông báo, yêu cầu Trung Quốc dừng đưa tàu vào vùng biển xung quanh quần đảo tranh chấp với Nhật Bản ở biển Hoa Đông. Chính quyền Tổng thống Joe Biden tuyên bố quần đảo Senkaku nằm trong phạm vi kiểm soát của hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật, đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ bảo vệ Nhật Bản trong trường hợp xảy ra xung đột.