Taliban chiếm giữ hơn 100 trực thăng do Nga sản xuất

Guardian dẫn lời ông Alexander Mikheev, người đứng đầu Công ty xuất khẩu vũ khí quốc gia Nga (Rosoboronexporter), ngày 25/8 cho biết Taliban đã chiếm được hơn 100 trực thăng Mi-17 do Nga sản xuất. Phần lớn số trực thăng này không thể sử dụng nếu không có đội bảo trì và linh kiện thay thế.

"Phi đội trực thăng đó rất lớn, hơn 100 chiếc Mi-17. Tất nhiên, chúng cần phải tu sửa, bảo dưỡng và thay thế linh kiện", ông Mikheev nói.

Số lượng trực thăng Nga ở Afghanistan theo ước tính của ông Mikheev cao hơn nhiều so với con số được báo cáo trước đó. Hồi tháng 7, Tổng thanh tra đặc biệt của Mỹ về tái thiết Afghanistan (Sigar) cho biết, quân đội Afghanistan sở hữu 56 trực thăng Mi-17, trong đó chỉ có 32 chiếc còn sử dụng được. Mi-17 là phiên bản xuất khẩu của trực thăng Mi-8 do Nga sản xuất, trực thăng này rẻ hơn so với trực thăng UH-60 Black Hawk của Mỹ sản xuất.

Mỹ bắt đầu cung cấp trực thăng Mi-17 cho Afghanistan từ năm 2005, trong đó mua ít nhất 50 chiếc từ Rosoboronexporter trước khi dự kiến mua thêm 30 chiếc nữa nhưng vấp phải sự phản đối của quốc hội vào năm 2013.

Đến những năm gần đây Mỹ mới chuyển sang cung cấp trực thăng Black Hawk cho Afghanistan, một phần do hạn chế trong việc hợp tác với các nhà sản xuất và xuất khẩu vũ khí của Nga. Tuy vậy, rất ít phi công của Afghanistan được đào tạo bảo dưỡng trực thăng. Theo Sigar, mức độ sẵn sàng tác chiến của phi đội Black Hawk của Afghanistan đã giảm một nửa, chỉ còn 39% từ tháng 4 đến tháng 6 năm nay do các nhà thầu bảo dưỡng rút khỏi Afghanistan.

Những thông tin trên được đưa ra sau khi giới chức Mỹ và Nga xác nhận, Taliban đã thu giữ được một lượng lớn vũ khí từ quân đội Afghanistan, trong đó có cả các máy bay, trực thăng. Các video lan truyền trên mạng xã hội những ngày qua cho thấy các tay súng Taliban ngồi trong buồng lái trực thăng M-17 chiếm được từ quân đội Afghanistan. Tuy nhiên, hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy Taliban đã đưa trực thăng này vào thực chiến.

Taliban giành quyền kiểm soát Afghanistan sau một đợt tiến công nhanh chóng từ cuối tháng 5 khi Mỹ và đồng minh bắt đầu rút nốt lực lượng quân sự tại đây.
Chính phủ và quân đội Afghanistan đã sụp đổ nhanh chóng trước đà tiến công của Taliban. Do vậy, Taliban đã chiếm được một kho vũ khí khổng lồ mà binh sĩ Afghanistan bỏ lại. Phần lớn đây là vũ khí được Mỹ cung cấp cho Afghanistan trong 20 năm qua.

Bày tỏ lo ngại về kho vũ khí mà Taliban chiếm được, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu hôm 24/8 nói: "Mối đe dọa trước hết và cũng là mối đe dọa lớn nhất đó là Taliban đã chiếm được một lượng lớn vũ khí. Không ai kiểm soát và cũng không thể kiểm soát". Ông Shoigu cho biết, trong số vũ khí này có hàng trăm xe bọc thép, máy bay, trực thăng và đặc biệt lo ngại là khoảng 100 tên lửa phòng không vác vai.

Trong khi đó, giới chức Mỹ lo ngại số vũ khí này có thể khiến Taliban gia tăng các hành động bạo lực ở Afghanistan hoặc chuyển vũ khí cho các nhóm cực đoan khác.