So sánh sức mạnh quân sự Israel - Iran: Nếu xung đột bùng nổ, ai sẽ thắng?

Sau khi Mohammad Bagheri, một tướng quân đội Iran, cho biết Tehran sẽ quyết định thời gian và cách thức trả đũa thích hợp để "gây tổn thất tối đa cho Israel, khiến Tel Aviv phải hối hận vì những gì đã làm", truyền thông Iran cuối tuần qua cho biết, nước này hiện sở hữu 9 loại tên lửa có tầm bắn đủ vươn tới lãnh thổ Israel.

Những cảnh báo cứng rắn và dồn dập của Tehran được cho là đã khiến Tel Aviv lo ngại và khoảng 28 đại sứ quán nước này trên thế giới đã tạm đóng cửa hôm 5/4.

Israel khẳng định đã sẵn sàng ứng phó mọi kịch bản.

Hiện chưa rõ Iran có tiến hành trả đũa hay không và sẽ thực hiện bằng cách nào, vào thời điểm nào, song nước này thường "nói là làm", điển hình như đòn tấn công tên lửa trả đũa vụ Mỹ sát hại tướng Solemani - Tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Quds - nhằm vào các căn cứ quân sự mà Washington đặt tại Iraq sáng 8/1/2020.

Trước vụ leo thang căng thẳng mới nhất này, không ít lần Iran tuyên bố kêu gọi tiêu diệt Israel một cách công khai và rầm rộ, việc này đặt ra một số câu hỏi liên quan đến khả năng quân sự của hai nước, kho vũ khí tương ứng và mức độ thành thạo chiến thuật của họ.

Trong trường hợp bùng nổ xung đột toàn diện, điều gì có thể xảy ra trong cuộc chiến giữa họ? Luôn có rất nhiều điều chưa biết trong chiến tranh, và các đánh giá cũng như trò chơi chiến tranh thường có thể không hiểu rõ về các tình huống chiến đấu,... Tuy nhiên, có nhiều chi tiết liên quan đến những câu hỏi này có thể ít nhiều đánh giá được.

Cách đây vài năm, lãnh đạo Lực lượng Vệ binh Cộng hòa Iran, Thiếu tướng Hossein Salami, đã tuyên bố "Israel có thể bị cho nổ tung chỉ trong một chiến dịch", thực sự có thể phản ánh ý đồ của Tehran về cách một cuộc xung đột có thể diễn ra.

Giả sử những bình luận của Tướng Salami không liên quan đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc liên quan đến việc Iran thực sự sở hữu vũ khí hạt nhân, thì chúng đặt ra câu hỏi về quy mô lực lượng, trình độ chiến thuật và vũ khí liên quan đến một cuộc xung đột tiềm tàng giữa đôi bên.

Đọ sức trên không

Câu hỏi ban đầu chỉ đơn giản là một câu hỏi về địa lý, nghĩa là viễn cảnh mỗi nước tấn công thành công nước kia. Mặc dù Iran sở hữu một số tiêm kích F-14 Tomcat khá mạnh, nhưng không rõ được bảo trì tốt như thế nào.

Tomcat sở hữu tốc độ cao nhưng có khả năng thua nhanh trong bất kỳ cuộc đối đầu trên không nào với máy bay thế hệ thứ 5 chỉ vì phạm vi hiệu quả của radar và vũ khí kém hơn rất nhiều.

Ví dụ, Israel đang vận hành một phi đội tiêm kích tàng hình thế hệ thứ 5 F-35I Adir, có khả năng chiếm ưu thế trên không và tránh né hệ thống phòng không của đối phương.

Tehran được biết là đang vận hành một số hệ thống phòng không do Nga chế tạo, tuy nhiên không có nghĩa là lúc nào họ cũng có thể phát hiện và tiêu diệt những chiếc F-35 của Israel.

Xét về số lượng máy bay chiến đấu, Israel có lợi thế khi họ sở hữu nhiều hơn đối phương 50 máy bay. Bảng xếp hạng Globalfirepower.com 2023 báo cáo rằng, Iran vận hành 160 máy bay so với 241 chiếc của Israel.

Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng ở đây có thể liên quan đến vấn đề công nghệ. Israel lợi thế hơn, vì một chiếc F-35 thế hệ thứ 5 được cho là có khả năng sử dụng các cảm biến nhắm mục tiêu tầm xa, độ chính xác cao và vũ khí tiên tiến để tiêu diệt số lượng máy bay thế hệ thứ 4 lớn hơn nhiều.

Bất kỳ phân tích nhanh nào về vũ khí và công nghệ sẵn có đều cho thấy rằng Israel có khả năng hoạt động với lợi thế khác biệt so với đối thủ ở trên không, điều này sẽ khiến Iran rất khó đạt được bất kỳ tiến bộ lâu dài nào bằng một cuộc tấn công trên bộ.

Câu hỏi về ưu thế trên không của đối phương cũng đè nặng lên tính khả thi của việc Iran có khả năng tiến hành bất kỳ hình thức tấn công trên bộ nào vào Israel.

Để tiếp cận Israel, lực lượng mặt đất của Tehran sẽ cần phải đi qua Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Iraq hay bằng cách nào đó đi qua Vịnh Ba Tư, tất cả các kịch bản đều cho thấy lực lượng của họ sẽ dễ dàng bị phát hiện và dễ bị Israel tấn công từ trên không.

Do đó, ngoài viễn cảnh đáng lo ngại về việc Iran sẽ có vũ khí hạt nhân, dường như không có nhiều cách mà nước này thực sự có thể tấn công Israel để đạt được thành công.

Tất nhiên, trừ khi Iran sử dụng chiến thuật bí mật, một điều hoàn toàn không thể vượt quá khả năng. Trên thực tế, các kiểu tấn công bí mật một cách chớp nhoáng quy mô nhỏ, và rút lui nhanh chóng có thể là điều mà tướng Hossein đang đề cập đến bằng cách ám chỉ rằng một số cuộc tấn công có chủ đích có thể hạ gục Israel.

Tuy nhiên, cũng giống như trường hợp phòng không, Israel chắc chắn có kinh nghiệm và có khả năng thành thạo các chiến thuật để ngăn chặn.

Lục quân Iran

Mặc dù Iran, ít nhất trên giấy tờ, dường như có lực lượng lục quân lớn hơn, đặc biệt là về xe tăng và xe bọc thép, song điều đó không có nghĩa là lực lượng trên bộ của họ sẽ ngang bằng với Israel về bất kỳ khía cạnh nào.

Ví dụ, đánh giá quân sự năm 2023 của Globalfirepower liệt kê Iran có 4.071 xe tăng so với 2.200 chiếc của Israel. Tuy nhiên, việc có nhiều hơn 2.000 xe tăng so với Israel không có nghĩa là đảm bảo sự vượt trội về mặt quân sự nếu như lực lượng xe tăng nhỏ hơn được trang bị cảm biến, vũ khí, tính toán và nhắm mục tiêu vượt trội hơn rất nhiều.

Điều này có vẻ đúng nếu chỉ nhìn lướt qua xe tăng Merkava nổi tiếng và được đánh giá cao của Israel sẽ so sánh như thế nào với những chiếc T-72 nâng cấp từ thời Liên Xô của Iran.

Một báo cáo thú vị trong "Cuộc chạy đua vũ trang châu Á thế kỷ 21" cho biết Iran có xe tăng Leopard do Đức chế tạo cũng như xe tăng T-90 của Nga và thậm chí một số xe tăng Abrams xuất xứ từ Mỹ.

Xe tăng nội địa đầu tiên được báo cáo rộng rãi của Iran có tên Farrar đã xuất hiện trong những năm gần đây, một nền tảng được cho là dựa trên khung gầm T-72S nâng cấp của Iran.

Xe tăng Iran, được cho là hoạt động với hệ thống điều khiển hỏa lực quang điện, máy đo xa laser và máy tính đạn đạo, ít nhất về bề ngoài có vẻ thua kém rất nhiều so với Merkava của Israel.

Merkava là một trong những chiến xa tiên tiến nhất thế giới. Theo một báo cáo trên National Interest, nó có thể chở bộ binh hoặc binh lính bị thương, tận dụng cửa thoát hiểm phía sau để thực hiện các hoạt động đổ quân hoặc thoát hiểm an toàn và có lẽ điều quan trọng nhất là pháo chính của nó có thể bắn tên lửa chống tăng.

Merkava cũng có các tên lửa tấn công để tấn công trực thăng và các mục tiêu khác có khả năng nằm ngoài tầm bắn của đạn xe tăng tiêu chuẩn.

Do vậy, ngay cả khi vận hành ít hơn 2.000 xe tăng chiến đấu chủ lực so với Iran, thì Israel thực sự có thể vận hành một lực lượng lục quân vượt trội hơn rất nhiều.

Ví dụ, trong các trận chiến xe tăng nổi tiếng của Chiến tranh vùng Vịnh, kính ngắm nhiệt tiên tiến trên xe tăng Abrams của Mỹ có thể sục sạo, phát hiện, sau đó tiêu diệt T-72 của Iraq trước khi chúng bị đối phương phát hiện. Thế nên, một số lượng lớn xe tăng của Iraq đã bị tiêu diệt so với số rất ít xe Abrams bị hạ.

Iran điều hành nhiều hơn Israel gần 400.000 quân, vì tổng lực lượng 1.015.000 của họ lớn hơn đáng kể so với lực lượng được báo cáo của Israel là 646.000. Tuy nhiên, sự khác biệt này có thể không phải là yếu tố quan trọng nếu Iran không thể tiến hành một cuộc tấn công trên bộ và vận hành một lực lượng lục quân kém hơn nhiều về vũ khí và công nghệ.

Kho vũ khí khác của Tehran

Iran được cho là đang vận hành 8.500 xe bọc thép, nhiều hơn Israel khoảng 1.000 chiếc. Tuy nhiên, cũng như xe tăng, các phương tiện bọc thép của Israel vượt trội hơn đáng kể so với đối phương.

Hơn nữa, kể cả khi Iran có số lượng xe tăng, thiết giáp vượt trội cũng khó có khả năng vượt qua các hàng rào chủ động hoặc cấu hình phòng thủ của lực lượng Israel, vì vậy họ ít có khả năng thành công.

Iran có nhiều pháo và pháo phản lực phóng loạt (MLRS) hơn so với Israel, tuy nhiên cả pháo binh truyền thống và MLRS tầm bắn 70 đến 80km sẽ không thể tấn công Israel trừ khi chúng được di chuyển đến gần biên giới Israel.

Đồng thời, Iran được cho là đang vận hành một số lượng lớn tên lửa đạn đạo tầm ngắn, trung bình và tầm xa để tấn công Israel.

Truyền thông Iran cuối tuần qua cho biết, nước này hiện sở hữu 9 loại tên lửa có tầm bắn đủ vươn tới lãnh thổ Israel.

Hãng tin ISNA đăng tải hình ảnh cho thấy các loại tên lửa đạn đạo có khả năng này của Iran gồm Sejjil, Khaibar, Emad, Shahab-3, Ghadr, Paveh, Fattah-2, Kheibar Shekan và Haj Qasem.

Các tên lửa này có vận tốc từ Mach 5 đến Mach 14 (từ gần 6.200km/h đến hơn 17.000km/h).

Bản đồ Trung Đông cho thấy tên lửa của Iran có thể dễ dàng tấn công Jerusalem và các khu vực khác của Israel từ các địa điểm trên khắp Iran, vì Jerusalem cách Tehran chưa đầy 2.000km.

Điều này có nghĩa là một số tên lửa đạn đạo phóng từ thủ đô của Iran có thể tấn công Israel và số lượng vũ khí tầm xa thậm chí còn cao hơn có thể dễ dàng tấn công Israel từ các địa điểm khác ở Tây Iran.

Hải quân là một yếu tố

Cả hai bên đều không có nhiều sự hiện diện của Hải quân, tuy nhiên Iran được biết đến với khả năng tiến hành các cuộc tấn công bằng thuyền nhỏ và được GlobalFirepower báo cáo là vận hành tới 19 tàu ngầm, so với 5 của Israel.

Do đó, tùy thuộc vào loại tên lửa hành trình nào hoặc vũ khí tấn công mặt đất mà tàu ngầm Iran có khả năng khai hỏa, có thể hình dung các khu vực quan trọng của Israel gặp nguy hiểm từ vùng biển ở Đông Địa Trung Hải.