Quyết liệt với Trung Quốc, ông Trump có thể tăng sức ép lên người kế nhiệm

Reuters nhận định, ông Donald Trump có thể chỉ còn 2 tháng nữa để "đấu" với Trung Quốc trên cương vị tổng thống Mỹ. Nhưng người kế nhiệm ông, được dự đoán là ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden, sẽ cảm thấy sức nóng của bất kỳ cú đòn giáng nào mà vị tổng tư lệnh sắp mãn nhiệm quyết định tung ra trước khi ông rời Nhà Trắng. Và điều đó có thể khiến tổng thống mới của nước Mỹ có rất ít lựa chọn để tạo dấu ấn của riêng mình.

Ông Trump đã cam kết cứng rắn với Trung Quốc, và không có lý do gì để nghĩ rằng ông sẽ không tiếp tục làm vậy đến phút chót. Nhà Trắng có thể gia hạn một mệnh lệnh hành pháp cấm người Mỹ mua, bán, sở hữu chứng khoán tại các công ty Trung Quốc có liên hệ với quân đội đại lục, theo các nguồn thạo tin cho hay. Biện pháp này hiện đang ảnh hưởng tới 31 công ty. Vào cuối nhiệm kỳ của ông Trump, danh sách có thể bao gồm tới 300 cái tên.

Việc mở rộng các lệnh trừng phạt cũng là một một phương án khác. Theo một luật được phê chuẩn hồi tháng 7, Bộ Tài chính Mỹ có hạn chót tới ngày 13/12 để "chỉ mặt đặt tên" các ngân hàng nước ngoài có quan hệ với Trưởng đặc khu Hong Kong Carrie Lam và các quan chức khác bị cáo buộc làm suy yếu tới sự tự trị của đặc khu. Các công ty này có thể bị cắt các khoản vay và các dịch vụ khác do các ngân hàng Mỹ cung cấp, ngoài việc phải giao dịch bằng đồng đôla Mỹ.

Các công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn chứng khoán Trung Quốc cũng dễ bị nhắm tới. Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch (SEC) của Mỹ đang cân nhắc một đề xuất nhằm cấm cửa các công ty đại lục nếu họ không sử dụng các kiểm toán viên được các cơ quan quản lý của Mỹ chấp thuận. Chủ tịch SEC Jay Clayton chỉ có vài tuần để kích hoạt tiến trình trước khi mãn nhiệm, vào một thời điểm nào đó trước cuối năm nay. Các công ty đã được niêm yết sẽ được cho thời hạn 3 năm để tuân thủ.

Mặc dù các biện pháp trên có thể làm ảnh hưởng tới các nhà đầu tư nhưng điều này có thể chịu đựng được. Các chính trị gia Trung Quốc, các công ty và nhà đầu tư về mặt lý thuyết có nhiều thời gian để đoán trước được các biện pháp của ông Trump. Nhưng ảnh hưởng lớn nhất mà ông có thể thực hiện là tái lập cuộc chiến thuế quan, hủy bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 mong manh mà hai nước đạt được hồi tháng 1. Điều đó có thể làm rúng động các thị trường. Các động thái như vậy vào năm 2018 và 2019 đã khiến giá cổ phiếu của khoảng 3.000 công ty giảm 6%, làm tiêu tan 1,7 nghìn tỷ USD, theo một nghiên cứu hồi tháng 5 của Cục nghiên cứu kinh tế quốc gia.

Về mặt lý thuyết, ông Biden có thể đảo ngược bất kỳ động thái tiềm tăng nào trong số đó. Nhưng về mặt chính trị, bất kể điều gì ông Trump làm cũng có thể dồn ông Biden vào "thế bí".

Nếu các động thái đầu tiên của ông Biden trên cương vị tổng thống là đảo ngược các biện pháp cứng rắn đối với Bắc Kinh của người tiền nhiệm, ông có thể đối mặt với làn sóng phản ứng từ các nghị sĩ ở cả hai phía, vốn muốn chính quyền phải hành động mạnh mẽ với Trung Quốc. Nếu ông Biden không hành động khác người tiền nhiệm, có thể chính ông Trump mới là người định hình chiều hướng cho mối quan hệ của chính quyền mới với một đối tác thương mại quan trọng của Mỹ.