Norwood - nữ điệp viên người Anh quan trọng nhất trong lịch sử KGB

Melita Norwood có cha người gốc Latvia và mẹ người Anh. Thân phụ Melita làm thợ đóng sách, là người sáng lập tờ Công nhân miền Nam và Tạp chí Xã hội và Lao động, có cảm tình với Cách mạng tháng Mười Nga, từng đăng bản dịch các tác phẩm của Lenin và Trotsky, mất khi Melita 6 tuổi; thân mẫu Melita tham gia Đảng Hợp tác. Melita từng theo học tại trường trung học Itchen, học tiếng Latin và lo-gic học tại Đại học Southampton một năm, sau đó, chuyển đến London để tìm việc.

Từ năm 1932, bà làm thư ký tại Hiệp hội nghiên cứu kim loại màu của Anh. Hiệp hội nghiên cứu này trong những năm trước đó đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng đối với ngành công nghiệp quốc phòng và nghiên cứu hạt nhân của Anh. Cuối năm 1935, bà kết hôn với Hilary Nussbaum - người gốc Nga (sau này ông đổi họ thành Norwood) là một giáo viên hóa học, có lý tưởng cộng sản.

Năm 1936, Melita Norwood gia nhập Đảng Cộng sản Anh (CPGB). Bà được Andrew Rothstein - một thành viên lãnh đạo của CPGB, giới thiệu với Bộ Nội vụ (tiền thân của KGB) Liên Xô và trở thành đặc tình đầy đủ của cơ quan này vào năm 1937. Trong suốt 40 năm, bà đã cung cấp cho các cơ quan đặc biệt của Bộ Nội vụ Liên Xô các bản sao tài liệu tuyệt mật có trên bàn làm việc của mình.

Nhiều người cho rằng, Hola biết nhiều về các công trình nghiên cứu vũ khí hạt nhân của Anh hơn các bộ trưởng của thủ tướng Anh hậu chiến tranh Clement Attlee, bởi vì Đảng Lao động (và người kế nhiệm Winston Churchill) đã ra lệnh, vì lý do an ninh, không phải tất cả các thành viên nội các đều có quyền được biết bí mật hạt nhân của Vương quốc Anh. Đây là nguyên nhân, Điện Kremlin biết nhiều về bom hạt nhân của Anh hơn một số Bộ trưởng của nước này.

Hành tung bà chỉ bị lộ khi bà 87 tuổi và đã nghỉ hưu, do Vasily Mitrokhin - một sỹ quan KGB đào tẩu năm 1992 đã mang theo nhiều tài liệu mật và MI5 và MI6 đã nghiên cứu rất chi tiết. Với Moscow, Norwood có mật danh Hola. Bà đã trung thành với Liên Xô, bất kể Stalin, Khrushchev hay Brezhnev lãnh đạo. Bà cho biết, những gì bà đã làm, không phải vì tiền, mà là để ngăn chặn sự thất bại của một hệ thống mới với nhiều điều ưu việt. Bà nói bà thường không "đồng ý với hoạt động gián điệp chống lại đất nước mình", bà đã hy vọng hành động của bà sẽ giúp "Nga bám sát Anh, Mỹ và Đức".

Năm 2014, các thông tin mới được khai thác từ kho lưu trữ Mitrokhin cho thấy Norwood được KGB đánh giá cao hơn so với “Bộ Ngũ Cambridge” (Cambridge Five). Theo quyển “Lưu trữ Mitrokhin: KGB ở châu Âu và phương Tây” của đồng tác giả Christopher Andrew, bà được mô tả là "nữ điệp viên người Anh quan trọng nhất trong lịch sử KGB và là người phục vụ lâu nhất trong số các điệp viên Liên Xô ở Anh”. Khi chính thức bị lộ, bà Melita đã lên chức cụ. Trước các phóng viên, bà nói: "Ký ức của tôi không còn như xưa", nhưng những phát biểu khác của bà cho thấy điều ngược lại: “Nếu được làm lại, tôi cũng sẽ lại hành động như vậy”.

Rõ ràng, bà Norwood là một người cộng sản từ trong tiềm thức, cho đến những ngày cuối cùng của đời mình. Bà đã không bị trừng phạt. Bộ trưởng Nội vụ lúc đó, Jack Straw, đã quyết định rằng một phụ nữ 87 tuổi không còn có thể bị buộc tội vì tuổi cao. Hola qua đời năm 2005. Về danh hiệu và phần thưởng thưởng Nhà nước Nga tặng bà – chắc chắn là có – nhưng không được đề cập đến.

Theo CTV Lê Ngọc

VOV