Nỗ lực bảo tồn những hang động nghìn năm tuổi tại Ukraine

Anh Perov đang làm công việc hàng ngày, phân tích các đơn xin lập kế hoạch xây dựng cho hội đồng thành phố Kiev thì bất ngờ nhìn thấy một địa chỉ quen thuộc - ngôi nhà ở trung tâm thủ đô do gia đình anh xây dựng vào cuối những năm 1800 nhưng đã bị tịch thu.

Chủ sở hữu của khu đất hiện muốn xây dựng trên đó và đưa ra tuyên bố khó tin rằng, văn phòng làm việc của họ sẽ được đặt tại ngôi nhà mà Perov biết là không có mái che và tường đã bị sập.

Khi anh còn nhỏ, bà ngoại đã nói rằng, đâu đó trên mảnh đất quanh ngôi nhà cũ của gia đình có nhiều hang động cổ xưa. Anh mô tả nó như một "huyền thoại của gia đình".

Ukraine là quê hương của một số quần thể hang động nổi tiếng, nhất là "Tu viện các hang động Kiev", một tu viện Cơ đốc Chính thống giáo Đông phương lịch sử nằm tại huyện Pechersk, Kiev.

Và Perov nghĩ đây có thể là cơ hội cuối cùng để xem thực hư câu chuyện của bà ngoại là như thế nào. Anh và những người bạn làm công việc hoạt động bảo tồn đã đến địa điểm này, trèo quanh đống đổ nát ngôi nhà của bà ngoại. Perov phát hiện một số bụi cây và đống gạch ở một góc trên sườn đồi. Ở đó, anh tìm thấy lối vào đường hầm đào sâu vào ngọn đồi. Anh và những người bạn leo vào trong, sử dụng điện thoại soi đường.

Cho đến nay, họ đã phát hiện ra lối vào 4 đường hầm trong và xung quanh những ngọn đồi phía sau ngôi nhà. Đường hầm phía trên, đường hầm dễ tiếp cận nhất, dài 40m, và đường hầm phía dưới dài gấp đôi.

Bên trong các đường hầm là những căn phòng và ô vuông mà các nhà khảo cổ học hàng đầu tin có thể đã được sử dụng để đặt đèn lồng.

Ông Timur Bobrovsky, người đứng đầu bộ phận khảo cổ học tại bảo tàng nhà nước St Sofia ở Kiev, đã ca ngợi đây là một khám phá quan trọng và đặc biệt, đồng thời kết luận, nó phải được bảo tồn vì "giá trị văn hóa và không thể chối cãi".

Theo ông Bobrovsky, các hang động đã hơn 1.000 năm tuổi và có những điểm tương đồng với "quần thể hang động tu viện thời trung cổ". Đánh giá bằng một số dấu hiệu, nhà khảo cổ này cho biết đã có người vào khám phá các hang động này trước  Perov, nhưng ông đoán họ chưa nhận ra tầm quan trọng của nó.

Bất chấp những phát hiện này, các nhà phát triển dự án và các quan chức trong hội đồng thành phố Kiev vẫn đang tiếp tục thúc đẩy việc cấp phép xây dựng tại đây và kế hoạch bỏ phiếu về việc này vẫn chưa bị xóa khỏi chương trình nghị sự.

Anh Perov, cùng với các ủy viên hội đồng Kiev, các nhà khảo cổ học đang thu thập các tài liệu cần thiết để phân loại khu vực này là nơi "cần được bảo vệ" trước khi bắt đầu cuộc bỏ phiếu tiếp theo.

Nhưng những nỗ lực kiểu này không phải lúc nào cũng thành công.

Nỗ lực của Perov là một phần trong nỗ lực lớn hơn của các tổ chức xã hội dân sự chống lại nạn tham nhũng tràn lan, một vấn đề lâu đời ở Ukraine và vẫn tồn tại bất chấp chiến tranh. Ông Bobrovsky đã mô tả nó như một "mặt trận thứ hai" ở Ukraine hiện nay.

Quốc hội Ukraine vừa thông qua luật quy hoạch đô thị mới gây tranh cãi, vốn vấp phải nhiều chỉ trích và có nguy cơ sớm bị bãi bỏ.

Những người ủng hộ tin rằng, luật này sẽ giúp làm giảm tham nhũng bằng cách số hóa phần lớn quy trình giấy tờ. Nhưng những người chỉ trích nói rằng nó trao quyền cho một bộ duy nhất và loại trừ sự giám sát của các tổ chức phi chính phủ và hội đồng địa phương.

Ủy viên hội đồng thành phố Kiev Ksenia Semenova, người thường xuyên vận động để ngăn chặn việc phá hủy di sản văn hóa của thành phố, cho biết theo luật mới, bà sẽ không có công cụ nào để ngăn chặn việc biến Kiev thành một "khu rừng bê tông".

"Thật không may, các nhà phát triển dự án không biết cách làm cho một tòa nhà được khôi phục có giá trị thương mại", bà nói.

Vừa đi ra từ đầu bên kia của một trong những đường hầm chạy xuyên qua sườn đồi, Perov chỉ vào tòa nhà chung cư cao tầng đối diện. Năm 2008, một loạt hang động tương tự đã được tìm thấy ở đó và vì vậy việc xây dựng khu chung cư bị tạm dừng.

Nhưng khi các nhà khảo cổ học nhà nước đến địa điểm này, các công nhân xây dựng nói rằng, các hang động đã bị sập.

Giờ đây, Perov đang nỗ lực đấu tranh để địa điểm từng là nơi ở của gia đình bà ngoại sẽ trở thành một bảo tàng, nơi có thể bao gồm cả ngôi nhà cũ nếu nó được khôi phục.

"Tôi chỉ biết nếu ông cố còn sống, ông sẽ biết nhiều hơn. Tôi chắc rằng ông đã tìm thấy những hang động đó", Perov nói.